Ποιοί κατηγορούσαν τον Ιάκωβο Ναυπλιώτη στην εποχή του και γιατί;

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Με αφορμή διάφορα που έχω διαβάσει κατά καιρούς και κάποια πολύ ενδιαφέροντα σχόλια σε άλλο θέμα (εδώ) ανοίγω ένα νέο ενδιαφέρον πιστεύω θέμα και κάνω μια μικρή και πολύ πρόχειρη εισήγηση λόγω έλλειψης χρόνου.

Στην εποχή του ο Ναυπλιώτης λατρεύτηκε από πολλούς αλλά και κατηγορήθηκε από πολλούς. Βεβαίως τελικά πήρε τη λαμπρή θέση στη συλλογική μνήμη των ιεροψαλτών που του άξιζε. Για ιστορικούς όμως λόγους αξίζει να αναφερθεί για ποιά πράγματα κατηγορήθηκε ο Ναυπλιώτης όσο ζούσε και από ποιούς.

Πρώτη και κυριότερη πηγή πληροφοριών είναι ο φίλος και δομέστικός του Άγγελος Βουδούρης ο οποίος περιγράφει (από τη μεριά του Ναυπλιώτη) το παρασκήνιο της εποχής και την ομάδα των αντι-Ιακωβιτών (Γ. Παπαδόπουλος, Ν. Καμαράδος, Κ. Ψάχος και άλλοι) που εποφθαλμιούσαν τη θέση του Ναυπλιώτη σε σημείο ο Ψάχος να λέει οτι ήθελε να «ξεριζώσει τον Ιακωβισμόν» κατά το Βουδούρη (απομνημονεύματα §142). Ακριβείς αναφορές από το Βουδούρη και λεπτομέρειες θέλουν δουλειά για να διαλεχθούν, υπάρχουν πολλές. Αρκετές από αυτές έχω μεταφράσει στα Αγγλικά εδώ. Απ'ότι κατάλαβα από τη γενική ανάγνωση τον κατηγορούσαν για τον αναλελυμένο τρόπο του ψάλλειν (που αυτός είχε αποκομίσει από το λαμπαδάριο Νικόλαο Στογιάννου) σε αντίθεση με τον «δικό» τους Γ. Βιολάκη ο οποίος έψελνε τις αρχαίες γραμμές μεν αλλά ξερά και χωρίς αναλύσεις κατά το Βουδούρη. Υπάρχει αν δεν κάνω λάθος και σχετικό άρθρο στη Φόρμιγγα της εποχής με κριτική (του Ψάχου;) σχετικά με τον αναλελυμένο τρόπο του ψάλλειν (τα κλασσικά κείμενα) των Πατριαρχικών.

Σχετικές απόψεις για τον Ι. Παλάση και το Θρ. Στανίτσα ακούσαμε εδώ.

Την άποψη του Τριαντάφυλλου Γεωργιάδη (προσωρινού αντικαταστάτη του Ναυπλιώτη) περιγράφει ο Βουδούρης και πάλι εδώ (λέει οτι ο Ναυπλιώτης κατηγορήθηκε στην εποχή του για μη καλλιέργεια της Ψαλτικής).

Ακόμα και άρχοντας λαμπαδάριος Ε. Βιγγόπουλος φαίνεται οτι ενεργούσε κατά του Ναυπλιώτη, διαδόδοντας φήμες αντικατάστασής του όπως αναφέρει πάλι ο Βουδούρης (στα απομνημονεύματα εδώ).

Υπάρχουν και άλλα είμαι σίγουρος από αυτούς που γνώρισαν το Στανίτσα, τον Πριγγο ή μαθητές του Παλάση και του Καμαράδου να μας μεταφέρουν.

Τους ευχαριστώ προσωπικά εκ των προτέρων.
 
Last edited:
Θησαυρός κ.Dimitri οι πληροφορίες σας και το μουσικολογικό κεφάλαιο που ανοίξατε έχει πολλά να αποκαλύψει, αν συνεχιστεί.

Η ιστορία της αντικατάστασης του Ναυπλιώτη από τον Τριαντάφυλλο Γεωργιάδη και τη χορωδία του είναι πολύ πικρή. Ο Στανίτσας είχε αναφέρει ότι ο Ιάκωβος επαύθη επειδή ο Τριαντάφυλλος τον κατηγόρησε (κατέδωσε) στις Τουρκικές αρχές για το γνωστό θέμα της υπηκοότητας εποφθαλμιών το αναλόγιό του, πράγμα που πέτυχε. Όταν στη συνέχεια επαύθη και ο Γεωργιάδης, ο μακαριστός Θρασύβουλος συμπλήρωνε : "Την προδοσία πολλοί ηγάπησαν, τον προδότη ουδείς"!(sic).
Βέβαια "οι πολλοί" ήταν και επώνυμοι Πολίτες που στήριζαν και ήλεγχαν το πατριαρχικό αναλόγιο πολυτρόπως και τότε φαίνονταν κουρασμένοι απο τη "μουσική μονοτονία" -όπως δήλωναν- του Ιακώβου. Όταν όμως άρχισε ο Γεωργιάδης να ψάλλει τα ιδιωματικά συνθετικά του μελίσματα (που εκινούντο μεταξύ Νηλεϊκού και Τραπεζούντιου ύφους) κυριολεκτικά τρόμαξαν και του επιτέθηκαν μέχρι της παύσεώς του.

Το θέμα Ιάκωβος (άρα και επίγονοί του) και αρνητική κριτική έχει μόνον ανοίξει...
 
"Απ'ότι κατάλαβα από τη γενική ανάγνωση τον κατηγορούσαν για τον αναλελυμένο τρόπο του ψάλλειν (που αυτός είχε αποκομίσει από το λαμπαδάριο Νικόλαο Στογιάννου) σε αντίθεση με τον «δικό» τους Γ. Βιολάκη ο οποίος έψελνε τις αρχαίες γραμμές μεν αλλά ξερά και χωρίς αναλύσεις κατά το Βουδούρη. Υπάρχει αν δεν κάνω λάθος και σχετικό άρθρο στη Φόρμιγγα της εποχής με κριτική (του Ψάχου;) σχετικά με τον αναλελυμένο τρόπο του ψάλλειν (τα κλασσικά κείμενα) των Πατριαρχικών."


Θερμή παράκληση να αρχίσει με πρώτον εσάς κ.Δημήτρη η συστηματική παράθεση (άμεσα και όχι με παραπομπές σε links) των εκατέρωθεν απόψεων περί αναλελυμένου ή μη τρόπου του ψάλλειν τις κλασσικές γραμμές, έστω και ανοίγοντας νέο thread. Μπορείτε να βρείτε το άρθρο της Φόρμιγγος καθώς και να ανεβάσετε εδώ στα ελληνικά τις άκρως ενδιαφέρουσες σχετικές παραθέσεις σας στα αγγλικά, χάριν ευκολίας των αναγνωστών;
Και πάλι σας ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη παρουσία και παρέμβασή σας, αρκεί να μη σας κουράζουμε με όσα ζητούμε.
 
Επαναλαμβάνω:
Ένα από καρδίας ευχαριστώ εκ μέρους όλων μας για το επιτελούμενο από τον κ.Δημήτρη και λοιπούς ζηλωτές και αξίους συνεργάτες της παρουσίασης του έργου του Βουδούρη από το "Ψαλτολόγιον"!!!
Συνεχίστε παρακαλώ και ο Κύριος να σας δίδει μισθόν εκατονταλασίονα!
 
Θερμή παράκληση να αρχίσει με πρώτον εσάς κ.Δημήτρη η συστηματική παράθεση (άμεσα και όχι με παραπομπές σε links) των εκατέρωθεν απόψεων περί αναλελυμένου ή μη τρόπου του ψάλλειν τις κλασσικές γραμμές, έστω και ανοίγοντας νέο thread.

Θα γίνουν οι παραθέσεις εν καιρώ όπως λέτε και οι μεταφράσεις των αποσπασμάτων. Θέλει χρόνο μόνο.

Μπορείτε να βρείτε το άρθρο της Φόρμιγγος καθώς και να ανεβάσετε εδώ στα ελληνικά τις άκρως ενδιαφέρουσες σχετικές παραθέσεις σας στα αγγλικά, χάριν ευκολίας των αναγνωστών;

Το άρθρο δεν το έχω, ή το έχω σε κάκιστη ποιότητα σε παλιές φωτοτυπίες της Φόρμιγγας. Αν το έχει κάποιος σε καλή ποιότητα ας κάνει νέο θέμα να το ανεβάσει εκεί (θα μου γλυτώσει και ώρες ψαξίματος).

Και πάλι σας ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη παρουσία και παρέμβασή σας, αρκεί να μη σας κουράζουμε με όσα ζητούμε.

Να είστε καλά. Και εμείς ευχαριστούμε για τις πληροφορίες και σπάνια ηχητικά ντοκουμέντα που κατά καιρούς δημοσιεύετε.
 
Την αναφορά από τη Φόρμιγγα έχει παρουσιάσει ο άρχων πρωτοψάλτης Λυκούργος Αγγελόπουλος όπως μου υπενθύμισε ο Shota Gugushvili σε ανακοίνωση που δημοσιεύεται και στη σελίδα του Σ. Κυρίτση εδώ και λέει:

«Αν ή πολύ αναλυτική γραφή των συγχρόνων ψαλτών μας κάνει διστακτικούς, ωστόσο τέτοια κι ακόμα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα για όλα τα χειρονομικά σημάδια μπορούμε να βρούμε σ' όλα τα έντυπα μουσικά βιβλία πού εκδόθηκαν από το 1820 και έπειτα. Αντίθετη γνώμη —μοναδική, απ' όσο γνωρίζω— για την ενέργεια των σημαδιών έχει ό Κων. Ψάχος6, ιδρυτής και καθηγητής τότε ακόμα της Βυζαντινής Σχολής του Ωδείου Αθηνών. Ανάμεσα σ' άλλα, εν μέρει δικαιολογημένα, γράφει και τα έξης: (αλλά και πώς είναι δυνατόν να παραδεχθώμεν ότι μόνον οι εν τω Πατριαρχικώ Ναώ σήμερον ψάλλοντες, ότι μόνον ούτοι πρέπει να διδάσκωσι την μουσικήν ίνα τηρηθή ως λέγουσι το ύφος' όταν ακούσωμεν διδάσκοντας αυτούς εν παραλλαγή το του πρώτου ήχου αίφνης "Κύριε εκέκραξα" ως έξης»; (Παράδειγμα 6ο).

6.Εφ. Φόρμιγξ, περίοδος Β' - έτος Γ' (Ε), αρ. 19-20, Αθήναι, 15 Ιαν.1908, «Περί ύφους», στη σελ. 3.

Παρακαλώ όποιος έχει αυτό το τεύχος ας το ανεβάσει για όλους μας. Ευχαριστώ.
 
Last edited:
Ρε παιδιά, ξέρετε αν έχουν εκδοθεί πουθενά τα τεύχη της Φόρμιγκας; Τίποτα σε ηλεκτρονική μορφή;
 
Ίσως υπάρχουν και μαρτυρίες σχετικά με τα τελευταία χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα. Έψαλλε αν δεν κάνω λάθος στη μητρόπολη Αθηνών (σε μεγάλη ηλικία) και άκουσα/διάβασα(;) κάποτε οτι εισέπραξε αρνητικές κριτικές. Γνωρίζει κανείς κάτι συγκεκριμένο σχετικά με τα χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα και την κριτική που υπέστη;
 
Ίσως υπάρχουν και μαρτυρίες σχετικά με τα τελευταία χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα. Έψαλλε αν δεν κάνω λάθος στη μητρόπολη Αθηνών (σε μεγάλη ηλικία) και άκουσα/διάβασα(;) κάποτε οτι εισέπραξε αρνητικές κριτικές. Γνωρίζει κανείς κάτι συγκεκριμένο σχετικά με τα χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα και την κριτική που υπέστη;

Υπάρχει σχετική ιστορία σε διαφορετικές εκδοχές. Μία εκδοχή είναι ότι εκλήθη να ψάλλει σε κάποιο Πανηγυρικό Εσπερινό και ξεκινώντας το Κεκραγάριο δε μπόρεσε να βγάλει φωνή και σταμάτησε εντελώς (παρέλαβα αυτή την εκδοχή από υπερήλικα παλαίμαχο ψάλτη της Αθήνας και θαυμαστή των πατριαρχικών). Παραπλήσια εκδοχή αναφέρει ότι ανέβηκε άρρωστος και με πυρετό, γι' αυτό δε μπορούσε. Εντελώς αντίθετη τρίτη εκδοχή είναι ότι έψαλε και άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις!!! Υπάρχει, νομίζω, και γραπτή αναφορά της εγκρίτου μουσικοκριτικού και θαυμάστριας του Ιακώβου Σοφίας Σπανούδη σε Αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής, που πιθανότατα μαρτυρεί την τρίτη εκδοχή!!! Ας την ερευνήσουν οι έχοντες πρόσβαση σε αρχεία.
Έχω όμως να προσθέσω κάτι για τα έσχατα του μακαριστού Ιακώβου. Έκοιμήθη στην Αθήνα, διαμένων τα τελευταία έτη του στο σπίτι της κόρης του στο Παλαιό Ψυχικό το 1942 στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Μού έλεγε σχετικά ο δάσκαλός μου Καραμάνης: "Ο καημένος ο Ιάκωβος...Σκλάβος γεννήθηκε, σκλάβος πέθανε"!
 
Ίσως υπάρχουν και μαρτυρίες σχετικά με τα τελευταία χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα. Έψαλλε αν δεν κάνω λάθος στη μητρόπολη Αθηνών (σε μεγάλη ηλικία) και άκουσα/διάβασα(;) κάποτε οτι εισέπραξε αρνητικές κριτικές. Γνωρίζει κανείς κάτι συγκεκριμένο σχετικά με τα χρόνια του Ναυπλιώτη στην Αθήνα και την κριτική που υπέστη;

Υπάρχει βιβλίο που έχει γράψει κάποιος μαθητής του, Στυλιανός Σεφεριάδης (;), νομίζω ότι ο τίτλος είναι ''Ιάκωβος Ναυπλιώτης, πρωτοψάλτης της ΜΧΕ'', εκδόθηκε μάλλον μέσα στη δεκαετία του 80. Αναφέρεται ως ατυχής στιγμή αφού ήδη εφησύχαζε στην Αθήνα και δεν μπορούσε να είναι ο παλιός Μεγαλοπρεπής, κ ως κάτι το οποίο ο συγγραφέας απέφυγε να παρακολουθήσει προδιαγράφοντας την άσχημη εξέλιξη. Το περιστατικό αναφέρει και ο Πέργης Ευάγγελος σε σχετική παρουσίασή του εδώ, αλλά από άλλη οπτική.
 
Last edited by a moderator:
Ας μην πλανωμεθα ! Δεν υπαρχουν πολλες οπτικες για τον Μεγαλοπρεπη Ναυπλιωτη . Αυτη του Περγης υπαρχει και τα λεει ολα ! Ολα τα αλλα ειναι το λιγωτερο εκ' του πονηρου .
 
Ας μην πλανωμεθα ! Δεν υπαρχουν πολλες οπτικες για τον Μεγαλοπρεπη Ναυπλιωτη . Αυτη του Περγης υπαρχει και τα λεει ολα ! Ολα τα αλλα ειναι το λιγωτερο εκ' του πονηρου .

Αυτήν θέλουμε και αυτήν θεωρούμε πλησιέστερη προς την αλήθεια! Εξάλλου η Σοφία Σπανούδη που μνημονεύει και ο Πέργης ήταν η σημαντικότερη ελληνίδα μουσικοκριτικός της εποχής και δεν έγραφε ανακρίβειες. Είναι μάλιστα ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτο ότι η μεγάλη Σοφία Σπανούδη έγραφε σοβαρές κριτικές για την κλασσική μουσική, όπερα κλπ, αλλά ήταν και λάτρις της βυζαντινής μουσικής και του Ιακώβου Ναυπλιώτου! Γιατί εμένα μου έχει σφηνωθεί στο μυαλό ότι κάπου έχω δει ολόκληρη τη θετικότατη κριτική της για τη συγκεκριμένη παρουσία του Ναυπλιώτη στη Μητρόπολη Αθηνών; Ελπίζω να θυμηθώ...
 
Αναφορά Α. Βουδούρη περί της γνώμης του Τρ. Γεωργιάδη σε προσωπική τους συνομιλία (Μουσικολογικά Απομνημονεύματα, τ. 18, §117)

... εἶχα ἀντιληφθεῖ ὅτι ὁ ὁμιλητής μου πολύ ἐπιπολαίως ἐξήταζε τό δημιουργηθέν πρωτοψαλτικόν ζήτημα· ἀφῆκε δέ νά ἐννοήσω ὅτι ὁ πρωτοψάλτης Ἰάκωβος δέν εὑρίσκετο εἰς τό ὕψος του καί ὅτι καθ᾿ ὅλην τήν ψαλτικήν του σταδιοδρομίαν ἡ μουσική δέν ἐκαλλιεργήθη καί τά λοιπά.


Άλλες αναφορές του Βουδούρη με δική του ελεγκτική κριτική περί του Ναυπλιώτηαπό τα Μουσικολογικά Απομημονεύματα (τ. 18):

§35. Παρετήρησα εἰς τόν πρωτοψάλτην καί τό ἑξῆς· ἐνῶ οὗτος κατά τό διδάσκειν τούς μαθητάς τῶν ἀνωτέρων γυμνασιακῶν τάξεων ἀνταπεκρίνετο εἰς τό ἔργον του, ἀπεναντίας ἡ θέσις του ἐδυσχεραίνετο προκειμένου νά εἰσαγάγῃ εἰς τήν ψαλμῳδίαν τούς ἀρχαρίους καί τούς πρωτοπείρους ἐξ αυτῶν. Ἐνῶ ἦτο ἐπιδέξιος εἰς τό ψάλλειν, καθυστέρει εἰς τό διδάσκειν. Δέν ἦτο διδάσκαλος· ἦτο μόνον ἕνας ἐμπειρικός μουσικός ἄριστος. Ἡ ἰδιότης τοῦ διδασκάλου ἔλειπεν ἀπό τόν πρωτοψάλτην. Τό ἔργον τοῦ διδασκάλου εἶναι ἀνώτερον, ἐπειδή προϋποθέτει εἰδικάς γνώσεις, τάς ὁποίας βεβαίως δἐν κατεῖχεν ἐκεῖνος, ἄν καί ἦτο ἀπό τούς φημισμένους τεχνίτας εἰς τήν ψαλμῳδίαν. Ὁ πρωτοψάλτης ἐκρίνετο ὡς ἄριστος τεχνίτης ἀπό τούς ὁμοτέχνους του, οἱ ὁποῖοι καί ἦσαν εἰς θέσιν νά ἐκτιμήσουν τά μουσικά του προτερήματα. Οἱ αρχάριοι καί οἱ πρωτόπειροι εἰς τήν μουσικήν δέν ἠμποροῦσαν νά ἐκτιμήσουν τό ἔργον ἑνός τεχνίτου ὡσάν τόν Ἰάκωβον Ναυπλιώτην εἰς τά ἐπί μέρους καί τάς λεπτομερείας. Ἀπό τήν καλήν του ἐκτέλεσιν ἐνῶ ἐνθουσιάζοντο ὅλοι ἐν γένει οἱ μαθηταί, ὀλίγοι ὅμως ἐξ αὐτῶν ὠφελοῦντο ἐκ τῆς διδασκαλίας του· ὠφελοῦντο ἐκεῖνοι μόνον ἐξ αὐτῶν, ὅσοι ἦσαν προχωρημένοι κάπως εἰς τήν μάθησιν τῆς ψαλμῳδίας. Οἱ πλεῖστοι, ὅπως ἦσαν ἄπειροι καί ἀμαθεῖς καί ἀκατάρτιστοι, δέν εἶχαν τήν ἱκανότητα νά παρακολουθήσουν τήν διδασκαλίαν του. Ὁ πρωτοψάλτης ἦτο ὠκεανός εἰς τό ἔργον του, οἱ δέ μαθηταί του δέν ἠμποροῦσαν νά συγκρατήσουν τά ὑπέρτερα τῶν γνώσεών των διδασκόμενα μαθήματα.
§72. ... διά τήν ἀνωτερότητα αὐτήν τοῦ διδασκάλου ἐφρόνουν ὅτι ἔπρεπε νά γίνῃ μία σχετική ἐργασία ἐπί τοῦ μουσικοῦ μέλους ὡς πρός τήν ἐκτέλεσιν αὐτοῦ. Ἀλλά πῶς θά ἦτο δυνατόν νά πλησιάσῃ κανείς τόν πρωτοψάλτην διά νά γνωρίσῃ τό μουσικόν του περιεχόμενον; διότι οὗτος ἦτο ἀπλησίαστος καί τότε συνεκρατεῖτο μέσα εἰς τό ἐσωτερικόν του ἐγώ, μή γινόμενος μεταδοτικός εἰς τούς ἄλλους ὡς πρός τήν τέχνην τήν ὁποίαν κατεῖχε καί τήν ὁποίαν ἀντιπροσώπευεν. Ὁσάκις ἐπιχειροῦσα κάτι ν᾽ ἀποσπάσω σχετικόν μέ τήν μουσικήν μας, συναντοῦσα τήν σιωπήν τοῦ διδασκάλου ἐπί του θέματος. Πάντοτε ἦτο συγκεντρωμένος εἰς τόν ἐαυτόν του ὁ διδάσκαλος. Δέν ἦτο εὔκολος εἰς τό ζήτημα τοῦτο· πᾶν ὅ,τι ἤξευρε, τό ἐκρατοῦσε διά τόν ἐαυτόν του· δέν συνήθιζε νά σκορπίζῃ τάς γνώσεις του· δέν μετέδιδεν ἀπό τήν τέχνην του· Ἐκρυπτε τά μυστικά τῆς τέχνης του πού ἐπηγγέλετο.
και

§135. Ἐπί τοῦ ζητήματος τούτου ἔκαμνα πολλάς ὑποθέσεις· ἡ συχνοτέρα καί πιθανωτέρα ἐξ ὅλων ἦτο ὅτι ὁ πρωτοψάλτης ἔκρυπτεν ἐπιμελῶς ὅπως τήν τέχνην του, οὕτω καί πᾶν ὅτι ἀνῆκεν εἰς αὐτόν ὡς κτῆμά του εἴτε μουσικόν χειρόγραφον ἦτο τοῦτο εἴτε κείμενον σχέσιν ἔχον μέ τήν μουσικήν. Ἐξεταζόμενος κατ᾿ ἀνάγκην ἀπό τῆς πλευρᾶς αὐτῆς ὁ πρωτοψάλτης Ἰάκωβος Ναυπλιώτης ἐχαρακτηρίζετο ἐκ μέρους μου ὡς μουσικός τεχνίτης συγκεντρωμένος μέσα εἰς τόν ἑαυτόν του. Ἐκεῖνος μόνος ἤθελε νά γνωρίζῃ τήν μουσικήν· ἐκεῖνος μόνος ἤθελε νά κατέχῃ τά μυστικά της· καί ἐκεῖνος νἀποτελῇ τήν καθαυτό πηγήν τῆς βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς τέχνης. Δέν ἐπέτρεπε κανέναν νά εἰσέλθῃ μέσα εἰς τό πεδίον τῆς δράσεώς του. Ἡ περιοχή τῆς μουσικῆς ἀνῆκε ἀποκλειστικῶς εἰς αὐτόν. Μουσικός ἦτο αὐτός· τέχνη ἦτο αὐτός· ἱστορία τῆς μουσικῆς ἦτο αὐτός· παράδοσις ἐκκλησιαστική ἦτο αὐτός· αὐτός ἦτο ἡ μοναδική πηγή ὅλων τῶν ἐκδηλώσεων τῆς μουσικῆς τέχνης. Αὐτός μόνον ὁ χαρακτηρισμός θά ἠμποροῦσε νά δικαιολογήσῃ τήν ἀπόλυτον ἐπιφυλάκτικότητα του. Ἦτο βέβαια δικαίωμα ἀποκλειστικόν τοῦ πρωτοψάλτου τό νά μήν γίνεται εἰς τούς ἄλλους μεταδοτικός· αὐτός μόνον ἄλλωστε ἦτο ὁ μόνος διδάσκαλος τῆς μουσικῆς τῆς παραδόσεως. Αὐτός εἶχε μυηθῆ, εἰς τήν τέχνην του καί εἶχεν ἀσκηθῆ ἐπάνω εἰς αὐτήν καθ᾿ ὅλον του τόν βίον. Αὐτός ἦτο εἰς τά ἡμέρας μας ὁ μόνος μύστης· πρόσωπον μουσικόν ἐνδεδειγμένον διά τήν θέσιν πρωτοψάλτου τῆς μεγάλης ἐκκλησίας. Καί ἡ ἐπιμονή του εἰς τό νά μήν θέλῃ νά παρουσιάσῃ εἰς ἐμέ – τόν πλέον ἀφωσιωμένον εἰς αὐτόν ἄνθρωπον – τό ἐσωτερικόν μουσικόν αὐτοῦ περιεχόμενον, μέ ἔπειθεν ὅτι τῳόντι μόνον μέ αὐτόν τόν τρόπον ὁ πρωτοψάλτης παρουσιάζετο πρό τοῦ κοινοῦ ὡς μουσική αὐθεντία καί ὡς ἕνας ἔξοχος ἐκκλησιαστικός μουσικός ἐκτελεστής. Ἐπί τοῦ σημείου τούτου ποτέ δέν μέ ἐξεμυστηρεύθη ὁ διδάσκαλος τόν σκοπόν του· καί ἐγώ ποτέ οἴκοθεν δέν ἔθεσα τό ζήτημα τοῦτο, εἰς συζήτησιν ἐπί τόσα ἔτη γνωριμίας μου μέ αὐτόν.
Περί των υποσκαπτικών ενεργειών του λαμπαδαρίου Ευσταθίου Βιγγοπούλου εναντίον του Ναυπλιώτη εδώ

§110. Φαίνεται ὅτι ἡ ἀρμονία τῶν σχέσεων μεταξύ ἐμοῦ καί τοῦ διδασκάλου ἐδυσχέραινε τήν ἐπιτυχίαν τῶν σκοπῶν τῶν ἐπιτηδείων οἱ ὁποῖοι καί ἤθελαν νά σφετερισθοῦν τήν πρωτοψαλτικήν θέσιν. Τούτου ἕνεκα καί ἐπεδίωξαν νά διαταράξουν τάς σχέσεις ταύτας. Εἶναι ἀληθές ὅτι ἐν μέρει καί προσωρινῶς μόνον κατώρθωσαν τοῦτο· διότι ἀπό τάς ἀρχάς τοῦ δευτέρου δεκαημέρου τοῦ ἰουνίου 1925 εἶχα παρατηρήσει κάποιαν ἀραίωσιν τῶν ἐπισκέψεων τοῦ διδασκάλου εἰς τόν οἶκον μου καί ἐπίμονον ἀποφυγήν τῶν συναντήσεών μας. Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς ὑπέθεσα ὅτι κάποιος διάβολος μισόκαλος θά εἶχε μεσολαβήσει πρός τοῦτο· διότι ἦτο ἀδύνατον εἰς τόν διδάσκαλον νά φαντασθῶ κακίαν τινά ἀπέναντί μου, γνωστῆς εἰς αὐτόν οὔσης τῆς ἰδιαιτέρας μου ἀγάπης. Ἔγραψα πρόν αὐτόν μίαν ἐπιστολήν καί ἐζητοῦσα νά μοι ἐξηγηθῇ. Κατόπιν τῆς ἐπιστολῆς μου ἐπεδίωξε καί μέ συνήντησεν. Ἐξηγῶν ὁ διδάσκαλος ὅτι παρά τοῦ λαμπαδαρίου Εὐσταθίου ἔμαθεν ὅτι δῆθεν τῷ ἐγένετο ἐκ μέρους μου πρότασις ὅπως γίνωσιν ἐνέργειαι παρά τῇ ἁγίᾳ συνόδῳ τῶν ἀρχιερέων περί μεταλλαγῶν προσωρινῶν εἰς τούς μουσικούς χορούς: τοῦ λαμπαδαρίου καταλαμβάνοντος τήν πρωτοψαλτίαν καί τοῦ πρώτου δομεστίκου καταλαμβάνοντος τήν θέσιν τοῦ λαμπαδαρίου τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ. Ὅταν διεβεβαίωσα τόν διδάσκαλον διαμαρτυρόμενος ὅτι οὐδέποτε τοιαύτη μου πρότασις ἔγινε εἰς κανένα πρόσωπον καί ὅτι οὔτε κἄν εἶχα διανοηθῇ ποτέ κανένα παρόμοιον πρᾶγμα ἐκεῖνος ᾐσθάνθηκε μίαν ἀνακούφισιν καί ὑπερβολικήν χαράν καί ἐχαρακτήρισεν ὡς διαβολικήν τήν ἐνέργειαν αὐτήν τοῦ λαμπαδαρίου.
Κριτική περί της «εισβολής» καινοτομιών στον Πατριαρχικό ναό από τους πατριαρχικούς κληρικούς και ψάλτες:

§138. Τήν ἀμελέτητον καί ἀσύμφορον ἐπέμβασιν τοῦ Πρωτοσυγκέλλου καί τοῦ μεγάλου ἀρχιδιακόνου, καθώς καί τήν εἰσβολήν εἰς τόν πατριαρχικόν ναόν τῆς μουσικῆς ταύτης καινοτομίας λαμβάνων ὑπ᾿ ὄψιν, κατά τούς θερινούς μῆνας τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἔγραψα πραγματείαν ὑπό τόν τίτλον «Οἱ μουσικοί χοροί τῆς μεγάλης τοῦ Χριστοῦ ἐκκλησίας κατά τούς κάτω χρόνους»· διά τοῦ μελετήματος τούτου ἐπεδίωκον τόν ἑξῆς σκοπόν· ἀφ᾿ ἑνός μέν νά παύσῃ κάθε ἐπέμβασις τῶν ἐκκλησιαστικῶν εἰς τό μουσικόν ἔργον τῶν πατριαρχικῶν ψαλτῶν, ἀφ᾿ ἑτέρου δέ οὗτοι πάλιν ἀποφεύγοντες τάς καινοτομίας νά περιορίζωνται μόνον εἰς τήν μουσικήν παράδοσιντοῦ ναοῦ, χωρίς νά λαμβάνουν σοβαρῶς ὑπ᾿ ὄψιν τάς εἰσηγήσεις πρός καινοτομίας.
 
Last edited:
Ο κυρ-Αβραάμ Ευθυμιάδης σε συνέντευξη στο Χρήστο Τσιούνη (από εδώ) λέει για το Ναυπλιώτη οτι «από αυτόν άρχισε η παρακμή» και αναφέρει (αν ακούω καλά από τη χείριστη ποιότητα ήχου) οτι «κουβάλησε» (μέσα στον Πατριαρχικό ναό;) κοινωνικά του Δανιήλ, δικό του Άξιον Εστίν (μάλλον εννοεί του Μ. Βασιλείου), Κύριε Ελέησον, Πατέρα Υιόν σε Πλ. Δ'. Λέει και άλλα, αλλά δεν τα διακρίνω. Αν μπορεί κάποιος που τα διακρίνει ας τα μεταφέρει σε κείμενο.

Για τα κοινωνικά του Δανιήλ, σχετική ίσως είναι η αναφορά του Βουδούρη (δεν την έχω πρόχειρη όμως) οτι στον Πατριαρχικό Ναό τα Χριστούγεννα δεν συνήθιζαν να ψάλλουν το «Λύτρωσαι» του Δανιήλ, αλλά του Πέτρου και οτι του Δανιήλ ήταν νεώτερη συνήθεια.

Για τα λειτουργικά σε Πλ. Δ΄ δείτε αναφορά του Βουδούρη για Αρχαία λειτουργικά της ΜΧΕ σε Πλ. Δ'.
 
Από το παλαιότερο μήνυμα του Κ. Τσιαππουτα από το Byzantinechant forum:

I had a telephone conversation with the arch-chanter of Canada last night. He is old now, his name is Kostas Lagouros. Very good, simple and accurate chanter, student of the father Syrkas. He told me: "Don't think that everybody in the Patriarchate have the same Yphos... I've heard many of them. Some of them sound simple and coherent ("strotos"), some sound flamboyant and loud. My teacher Syrkas told me that this "heavy" yphos was introduced by Iakovos Naupliotis. Before him Biolakis, Sarantaekklisiotis etc. [that Syrkas heard personally] were much simpler...".

Λέει δηλαδή ότι ο κ. Κωνσταντίνος Λαγούρος του είπε ότι δεν έχουν το ίδιο ύφος όλοι οι πατριαρχικοί: μερικοί είναι στρωτοί, άλλοι ηχηροί και κραυγαλέοι [δεν ξέρω ποια ακριβώς Ελληνικά λόγια εχρησιμοποιούσε ο Άρχων]. Η εισαγωγή του «βαρύ» ύφος, σύμφωνα με την πληροφορία του γερο-Σύρκα οποιος είχε ακούσει τον Βιολάκη και τον Σαρανταεκκλησιώτη, έγινε από τον Ναυπλιώτη. Ο Βιολάκης και ο Σαρανταεκκλησιώτης έψαλλαν με τον πολύ απλούστερο τρόπο.

Αυτό μάλιστα δεν αποτελεί κριτική του Ναυπλιώτη από τον κ. Λαγούρο, αλλα σίγουρα έχει ενδιαφέρον, λ.χ. ταιριάζει καλά με τα γραφόμενα του Βουδούρη ότι ο Βιολάκης δεν έκανε τις απαραίτητες αναλύσεις [από την άποψη του Βουδούρη]. Αν ο Ναυπλιώτης όντως ήταν «νεωτεριστής» δεν μπορούμε να ξέρουμε αφού δεν υπάρχουν ηχογραφήσεις του Κωνσταντίνου η του Ιωάννου Πρωτοψάλτου, όμως άξιον προσοχής είναι ότι ο Σύρκας δεν λέει κάτι για τον Νικόλαο Λαμπαδάριο [τον δάσκαλο σε στενή έννοια του Ναυπλιώτη], αλλά και περί Ραιδεστηνού.
 
Υπάρχει, νομίζω, και γραπτή αναφορά της εγκρίτου μουσικοκριτικού και θαυμάστριας του Ιακώβου Σοφίας Σπανούδη σε Αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής, που πιθανότατα μαρτυρεί την τρίτη εκδοχή!!! Ας την ερευνήσουν οι έχοντες πρόσβαση σε αρχεία[/I]

http://psalmodia.blogspot.gr/2014/12/blog-post.html
 
Υπάρχει βιβλίο που έχει γράψει κάποιος μαθητής του, Στυλιανός Σεφεριάδης (;), νομίζω ότι ο τίτλος είναι ''Ιάκωβος Ναυπλιώτης, πρωτοψάλτης της ΜΧΕ'', εκδόθηκε μάλλον μέσα στη δεκαετία του 80. Αναφέρεται ως ατυχής στιγμή αφού ήδη εφησύχαζε στην Αθήνα και δεν μπορούσε να είναι ο παλιός Μεγαλοπρεπής, κ ως κάτι το οποίο ο συγγραφέας απέφυγε να παρακολουθήσει προδιαγράφοντας την άσχημη εξέλιξη. Το περιστατικό αναφέρει και ο Πέργης Ευάγγελος σε σχετική παρουσίασή του εδώ, αλλά από άλλη οπτική.

Έφθασε καιρός να αναρτηθεί και το τεύχος αυτό του Στ. Σεφεριάδη με αφορμή και την πρόσφατη αναφορά του Μιχάλη Μαμάη εδώ... Οι ευχαριστίες ανήκουν στον Μαΐστορα των σκαναρισμάτων και τοις πάσι ιλαρώτατον δότην....

δ
 

Attachments

  • Ιωάννης Κουκουζέλης Ιάκωβος Ναυπλιώτης (Σεφεριάδη).pdf
    3.8 MB · Views: 237
IN aineite mode 01 Vocal Spectrum

Ποιοί κατηγορούσαν τον Ιάκωβο Ναυπλιώτη στην εποχή του και γιατί;

Το φάσμα τα "λέει" όλα
Κοινωνικό Αινείτε
(http://www.mediafire.com/watch/bh13yrbrhs23rlz/IN_aineite_mode_01_Vocal_Spectrum.mp4)

Κασσιανής
(http://www.mediafire.com/watch/w9e8etcpz0x4jfq/IN_KP_Kassianis_GKM_edit_003.mp4)

Για σύγκριση
Κασσιανής
(http://www.mediafire.com/watch/29t6kjogdn3ksbd/Stanitsas_09_1966_Cassianis_Cheirokrotema_ALL.avi)
 

Attachments

  • IN_Aineite_Ioannis_Mix.png
    IN_Aineite_Ioannis_Mix.png
    184.5 KB · Views: 54
Last edited:
Back
Top