Μάρκελλος Πιράρ said:
JohnSteff said:
Πρωτοπρεσβύτερος Χρυσοβαλάντης Θεοδώρου said:
Στη θεωρία δε διαφωνούμε καθόλου. Στην πράξη έχουμε φαίνεται εντελώς διαφορετική άποψη περί ομαλότητος, σφυριών και τσιριγμάτων. Εγώ, για παράδειγμα, τα στοιχεία που αναφέρετε τα ακούω απολύτως στον Πρίγγο, ενώ θεωρώ τις εκτελέσεις αυτές τρανό αντιπαράδειγμα στις παραπάνω παραμέτρους...
Σας ευχαριστώ πολύ για την ανταπόκριση!
Γι' αυτό λέω πως τις άλλες τις έχω ακούσει. Κάποια πράγματα, όπως η προφορά του «σ», δεν ήταν τόσο ευδιάκριτα στις άλλες. Προσωπικά το ακούω σαν αφύσικη τοποθέτηση, αφού δε συναντάται έτσι στον προφορικό λόγο, εντούτοις τώρα κατάλαβα την προέλευσή της.
Ότι δεν έχω πάρει άδεια από τον άνθρωπο που τις ηχογράφησε ή από την οικογένεια του εν λόγω ψάλτου. Ο λόγος είναι για το Γεώργιο Δάφφα, που ηχογραφήσεις του έχουν ήδη ανεβεί εδώ και για τον οποίο μου είπε άνθρωπος που τον γνώριζε όταν τον έβαλα να ακούσει Ναυπλιώτη στην Odeon: «Καλά, αυτός είναι ΙΔΙΟΣ με το Δάφφα»!!! Δείγμα του Ακαθίστου έχω παραθέσει και δημόσια και ήδη έχω μοιραστεί με κάποιους φίλους την πλήρη εγγραφή, ελπίζω σύντομα να μπορέσω να λύσω και το διαδικαστικό. Είναι, πάντως, διαθέσιμο το υλικό σε όποιον ενδιαφέρεται.
Όντως! Από τα γραπτά του πάντως φαίνεται πως έκανε τη σωστή κατ' εμέ μίμηση, πήρε δηλαδή αναλύσεις κλπ του Ναυπλιώτη και στάθηκε κριτικός σε κάποια θέματα, όπως αυτό της φωνής, βάσει και της θύραθεν παιδείας του. Άλλωστε, η γνώση δεν έρχεται μονόπλευρα.
Εγώ μέχρι το «τσιρίσματα» της προγούμενης ανάρτησης παρέθεσα, όχι παραπέρα! Εξηγούμαι. Σφυράκια θεωρώ τα τόσο έντονα χτυπήματα των φθόγγων. Και ο Ναυπλιώτης τα έκανε, όμως ο όγκος της φωνής του ομαλοποιούσε κάπως τα πράγματα. Ο Μουτάογλου, που έψαλλε πιο μαλακά, τα χτυπήματα αυτά τα έκανε επίσης πιο μαλακά. Εδώ τα θεωρώ πολύ έντονα, σε σημείο να αποπροσανατολίζουν τον ακροατή. Ακόμη, περί ομαλότητος, λόγω των τόσο εντόνων αυτών χτυπημάτων και του εξίσου εντόνου τρόπου που γίνονται οι αναλύσεις θεωρώ πως χάνεται η συνοχή των μουσικών θέσεων και η όλη ομαλότητα και ομοιογένεια του μέλους. Περί τσιριγμάτων, μπορεί όπως λέτε να έψαλλε χαμηλά όταν συνέψαλλε με τους βοηθούς του, όμως στο «Άσπιλε» και το «Την ωραιότητα» τσιρίζει και με το παραπάνω. Ο Πρίγγος δεν τσίριζε! Είχε πιο γεμάτη φωνή και ακουγόταν άνετος στα ψηλά. Ο Τσολακίδης εδώ έχει λεπτή και διαπεραστική φωνή και προσπαθεί να δείξει το εύρος της φωνής του χτυπώντας οξυτάτους φθόγγους, πράγμα εντυπωσιακό μεν, μη θεμιτό όμως εν ώρα λατρείας. Να σας θυμίσω πως ο Σουρλατζής, τις περίφημες ηχογραφήσεις του που χτυπούσε άνω Σι, τις έκανε εκτός Ακολουθίας, αποκλειστικά και μόνο για να αποδείξει τις ικανότητές του, και τόνιζε πάντοτε πως δεν είναι υπόδειγμα εκκλησιαστικής ερμηνείας.
Εννοείται πως δεν εξαρτάται η μαθητεία από ηχογραφήσεις! Αλλά ούτε και από το τι θα πει ο κάθε αναλυτής. Ο κάθε μαθητής αφομοιώνει εντονότερα διαφορετικό χαρακτηριστικό του δασκάλου του. Και το θέμα των παραμέτρων είναι ευρύτατο, δεν είναι μια και δυο. Οπότε, καλό είναι να μην απολυτοποιούνται ως κριτήρια κάποιες μεμονωμένες.
Τον Ιάκωβο όχι αυτοί που τον άκουσαν στη δόξα του. Το απομεινάρι του Ιακώβου χλεύασαν, που και οι ίδιοι οι μαθητές του στενοχωρέθηκαν που τον άκουσαν στην Αθήνα. Για τον Τσολακίδη δεν μπορώ να ξέρω, μπορώ όμως να φανταστώ πως τον άκουγαν τόσο περίεργα όσο ακούμε εμείς σήμερα τον κ. Μιχαλάκη, αφού η όλη ψαλτική του προφορά, όπως την ακούμε, ήταν κατά πάσα πιθανότητα ξένη προς τον τρόπο ομιλίας της εποχής και της περιοχής που μετοίκισε. Εντούτοις, αυτό δε μας αποτρέπει από το να τον θεωρήσουμε αξιόλογη πηγή για την εποχή του Ναυπλιώτου! Ο καθένας έχει την αξία του!
Ο Στανίτσας ήταν ένας καλλιτέχνης ολκής, με λαρύγγι πολύ ευλύγιστο, ο οποίος υπήρξε μια τεράστια ψαλτική μορφή. Προερχόμενος από εξωπατριαρχική σχολή, αφομοίωσε πλήρως την πατριαρχική παράδοση και την προσάρμοσε στα μέτρα του επιτυγχάνοντας ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Δεν ήταν Ιάκωβος. Ήταν άλλο ανάστημα. Ο Πρίγγος έμεινε πιο πιστός στα του Ιακώβου, αφού ήταν θιασώτης του και από παλιά δομέστιχος στο Πατριαρχείο. Είχε κι αυτός το προσωπικό του στοιχείο. Ο Ιάκωβος ήταν το μέγιστο ανάστημα της εποχής του και όσοι τον έζησαν μας βεβαιώνουν πως, αν τον ακούγαμε, κανένας άλλος ψάλτης δεν θα μας άρεζε. Οι εποχές, όμως, εξελίσσονται! Είναι κλασική αξία και κάθε μελέτη στο ψάλσιμό του είναι επωφελής, όμως δεν μπορούμε να αρνηθούμε την εξέλιξη στην τέχνη. Οι μίμοι παρέμεναν πάντα υποδεέστεροι του πρωτοτύπου, στη σκιά του, χωρίς δημιουργική προσωπικότητα.
Σας παραθέτω τις απόψεις του Σωκράτους Παπαδοπούλου, που αφορούν μεν τη μελοποιΐα, εντούτοις ευθέως μεταφέρονται και στο θέμα που κουβεντιάζουμε. Τις θεωρώ με διαφορά ως την υγιέστερη τοποθέτηση για όλα τα ψαλτικά θέματα παραδόσεως που μας ταλανίζουν.
Βλέπε Βουδούρη....
Αναζητήστε τους ουδετέρους και όχι τους φθονούντες. Ο Ψάχος πάντως φαίνεται συντηρητικότατος βάσει των (όποιων) πατριαρχικών ακουσμάτων του (μάλλον Βιολάκη) και βάσει αυτών θάβει το Ναυπλιώτη, ίσως να τον έβλεπε όπως εσείς το Στανίτσα, και θεμελιώνει άποψη πως παρεκκλίνει των παραδεδομένων. Βέβαια, η πορεία του Ναυπλιώτου από τα γεννοφάσκια του μέσα στον Πατριαρχικό Ναό είναι ισχυρότατη ένδειξη για το αντίθετο.
Δε βλέπω κάποια τρελλή ταχύτητα, τουλάχιστον στους εγκρίτους εκφραστές της ψαλτικής και της γλώσσης! Φυσική εξέλιξη είναι. Τα στρεβλά τα αποκόπτει και τα λειαίνει ο χρόνος.
Περί ορέξεως... Πάντως δεν εκλήθη ο Τσολακίδης μετά το Ναυπλιώτη, ο Πρίγγος και ο Στανίτσας πήγανε. Κάτι λέει κι αυτό.
Είναι δύσκολο να αποδεχτείς κάτι που ξέρεις ότι είναι ξενόφερτο, όσο κι αν ουσιαστικά αφομοιωθεί. Ο Στανίτσας του Παρτιαρχείου, πάντως, δεν πιστεύω ότι έδινε δικαιώματα, εκτός έδρας ίσως. Ενδεχομένως, πάντως, αν ζούσε ο Στανίτσας, τα αισθήματα να ήταν αμοιβαία για τον τελευταίο...
Προφανώς αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά τις έννοιες. «Νευρασθενικές καταλήξεις» δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει. Ούτε και «συναισθηματικά σύμφωνα», αν και δεν καταλαβαίνω γιατί θα μπορούσε αυτό να είναι κακό.
Σχετικά με τον Ψάχο, συμφωνούμε. Βέβαια, θέλω να πιστεύω πως όλοι έχουν από πίσω κάποια καλή προαίρεση για την κριτική τους.
Για τον Πρίγγο, ο ίδιος ο Ναυπλιώτης γνωμάτευσε πως «για να διαφυλαχθεί το πατριαρχικό ύφος μόνος κατάλληλος είναι ο Πρίγγος». Τι χρείαν έχομεν μαρτύρων; Ο Στανίτσας επελέχθη μέσω επιτροπής ακροάσεων και γρήγορα εγκλιματίστηκε, με τη διδασκαλία του Αναστασίου Μιχαηλίδου.
Έτερον εκάτερον. Προσωπικά αναφερόμουν στα έτη πρωτοψαλτίας του Στανίτσα.
Γενικότερο πρόβλημα στις πομπίνες. Το ίδιο καρούλι μπορεί να περάσει σε διαφορετικές τονικότητες... Πάντως, κατά μαρτυρίαν όσων των έζησαν, ο Πρίγγος ξεκινούσε τον α' ήχο συνήθως από το Λα.
Μα, αν δεν έκανε τέτοια «σφυράκια» και ο Τσολακίδης. Και, σχετικά με τα «συναισθηματικά σύμφωνα» και τη μεγάλη ευλυγισία της φωνής του Στανίτσα, τα παραδείγματα που δίνετε είναι προς έπαινόν του! Ποιος μπορεί να τα κάνει; Υπάρχει σήμερα κάποιος που να κάνει τέτοια ποικίλματα μένοντας στον ίδιο φθόγγο; Γιατί με πολύγοργα μπορώ κι εγώ, εδώ έχουμε άλλο φαινόμενο. Επιτέλους, σταματήστε να περιμένετε μαγνητόφωνα, η πατριαρχική παράδοση έχει τους φορείς της, οι οποίοι έχουν τη δική τους ιδιοσυγκρασία. Ούτε ο Βιολάκης ήταν Ναυπλιώτης, ούτε ο Ραιδεστηνός.
Tοτε γιατι γινεται τοσο σχολιο;
Και επί πόσα χρόνια τριβή μαζί του και με τον Συμεωνίδη μέσα στον Πατριαρχικό Ναό...
Άλλο έλεγα, αλλά τέλος πάντων, αποπροσανατολιστήκαμε.
Καλό είναι να είμαστε πάντοτε επιφυλακτικοί και να μη βιαζόμαστε να επιδιδόμαστε σε αφορισμούς. Αυτό εννοώ στο μήνυμά μου.
Αποκλειστικά θέμα μηχανήματος είναι. Συμφωνούμε.
Δεν είπα κάτι αντίθετο.
Αφού δεν εκλαμβάνετε το τσίριγμα ως τσίριγμα, τα λόγια περιττεύουν.
???
Τώρα το ξεφτιλίσατε, και συγγνώμη για την έκφραση. Ο Στανίτσας δεν τραγουδούσε. Οι άλλοι που λέτε έχουν άλλα στοιχεία στην εκτέλεσή τους που τους κάνουν τραγουδιστές.
Δεν το είπα για να τον αξιολογήσω. Για να υποδείξω τη διαφορετικότητα τον ανέφερα.
Ποια ακριβώς δείγματα; Πείτε μου και θα σας στείλω μαγνητοφωνημένη την άποψή του.
Συμφωνούμε στη διαφωνία μας! Εύχομαι να συνεχίσουν οι αναρτήσεις από Τσολακίδη, έχουν την αξία τους.
Δεν νομίζω πως θα άλλαζε κάτι.
