Σε μια προσπάθεια συγκέντρωσης και καθαρισμού των πηγών των έργων του Γεωργίου Ραιδεστηνού, κάτι που με απασχολεί το τελευταίο διάστημα, έφτιαξα και τα Λειτουργικά του σε ήχο β' που εξέδωσε ο Δημήτριος Κυφιώτης στο β' τόμο του Απανθίσματός του και ανέβηκε εδώ.
Τα συγκεκριμένα Λειτουργικά έχουν μία σημασία καθώς, κατά τον Βοδούρη, είναι η πρώτη μελοποίηση Λειτουργικών μετά τα χύμα. Για να δούμε τι λέει ακριβώς (ή, μάλλον, με κάποια ερωτηματικά σε λέξεις που δεν αποκωδικοποιώ, ιδίως στο δεύτερο απόσπασμα) στις παραγράφους 111 και 431 του έργου του «Πρωτοψαλτικά» (1940), στο οποίο καταγράφει προφορικές διηγήσεις του Ιακώβου Ναυπλιώτου:
Και τα πρωτότυπα:
Μαζί ανεβάζω και το «Ἄξιον ἐστίν», «μέλος ἀρχαίον, ὅνπερ ἐψάλλετο παρὰ τῶν ἀρχαίων εἰς τὸ «Ἐξαιρέτως». Μετηνέχθη δ' εἰς τὴν νέαν παρὰ Γ. Ραιδεστηνοῦ». Προέρχεται από το βιβλίο του Αγαθαγγέλου Κυριαζίδου «Εν Άνθος της καθ' ημάς Εκκλησιαστικής Μουσικής» (1896).
Τα συγκεκριμένα Λειτουργικά έχουν μία σημασία καθώς, κατά τον Βοδούρη, είναι η πρώτη μελοποίηση Λειτουργικών μετά τα χύμα. Για να δούμε τι λέει ακριβώς (ή, μάλλον, με κάποια ερωτηματικά σε λέξεις που δεν αποκωδικοποιώ, ιδίως στο δεύτερο απόσπασμα) στις παραγράφους 111 και 431 του έργου του «Πρωτοψαλτικά» (1940), στο οποίο καταγράφει προφορικές διηγήσεις του Ιακώβου Ναυπλιώτου:
§111. Γεώργιος ὁ Ραιδεστηνὸς μετὰ τὴν ἀποχώρησιν ἐκ τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ, ψάλλων ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τῶν Χίων προέβη εἰς μελοποίησιν λειτουργικῶν εἰς ἤχον δεύτερον. Ἕως τότε ὅλοι οἱ ψάλται τοῦ Γαλατᾶ ἔψαλλον τὰ κατὰ χύμα Λειτουργικἀ ὅπως τοῦτο ἐγίνετο καὶ εἰς τὸν πατριαρχικὸν ναόν. Τὸ παράδειγμα τοῦ Ραιδεστηνοῦ ἐμιμήθησαν κατόπιν καὶ οἱ λοιποὶ ψάλται τῶν ἱερῶν ναῶν τοῦ Γαλατᾶ μελοποιήσαντες ἴδια λειτουργικά καὶ Ἄξιον ἐστὶν εἰς διαφόρους ἤχους· ἔκτοτε ἤρχισεν ἡ κατάπτωσις τοῦ ἀρχαίου ἐκκλ. Μέλους.
§431. Ὁ πρωτοψάλτης Γεώργιος ὁ Ραιδεστηνὸς μετὰ τὴν ἀποχώρησὶν του ἐκ τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ, παρακινούμενος παρὰ τοῦ δημοσιογράφου καὶ ἐκδότου τῆς ἐφημερίδος «Νεολόγου» Σταύρου Βουτυρᾶ καὶ τοῦ δικηγόρου Βασιλείου Πανοικίδου, ἀμφοτέρων θερμῶν θιασωτῶν τοῦ πρωτοψάλτου τούτου, διὰ να τους εὐχαριστήσῃ καὶ διὰ να τους περιποιηθῇ προέβαινε καὶ ἐμελοποίει Λειτουργικἀ εἰς διαφόρους ἤχους ψαλλόμενα ἐν οἷς οὗτοι τὰ ἔψαλλον ναοῖς· ἐν τούτοις οὐδέποτε ὁ ἴδιος ἔψαλλε τὰ καινοφανὴ ταῦτα λειτουργικά· ἔδιδε καὶ τὰ ἔψαλλον μόνοι των οἱ δομέστικοι ἐν συνοδείᾳ τῶν κανοναρχῶν τοῦ ναοῦ· ἐκείνος ἔμεινεν ἐν τῷ στασιδίῳ αὐτοῦ ἔχων τὸ στόμα κλειστὸν· καὶ τοῦτο ἔπραττε, ἐπειδὴ ἠκολούθη τὴν ἀρχαίαν τάξιν τοῦ πατριαρχικοῦ ναοῦ ὡς καὶ τῶν λοιπῶν ναών τῆς αρχιεπισκοπῆς καθ’ ἣν δὲν εψάλλοντο Λειτουργικὰ παρὰ τὰ κατὰ χύμα λεγόμενα τοιαῦτα· τὸ αὐτὸ συνέβαινε καὶ κατὰ τὰ αργὰ Κύριε ἐλέησον.
Και τα πρωτότυπα:
Μαζί ανεβάζω και το «Ἄξιον ἐστίν», «μέλος ἀρχαίον, ὅνπερ ἐψάλλετο παρὰ τῶν ἀρχαίων εἰς τὸ «Ἐξαιρέτως». Μετηνέχθη δ' εἰς τὴν νέαν παρὰ Γ. Ραιδεστηνοῦ». Προέρχεται από το βιβλίο του Αγαθαγγέλου Κυριαζίδου «Εν Άνθος της καθ' ημάς Εκκλησιαστικής Μουσικής» (1896).
Attachments
Last edited: