Το τρισάγιον του β΄ ήχου και οι άλλες συνθέσεις. Ποιος είναι πραγματικά ο λόγος;

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
[Σημ. συντ. (π.Μ.)] Μετακίνηση μηνύματος από εδώ.

Οι φωτιές υπάρχουν εφόσον εξισώσαμε μία τέχνη αμηγώς κλασική και με πολύ συγκεκριμένο ρόλο και σκοπό με όλες τις υπόλοιπες, οι οποίες διαχωρίζονται σε τεχνοτροπίες και απόψεις, όλες "αυτοεπισημοποιημένες" και σεβαστές. Από τις αστοιχείωτες και μακράν απέχουσες από την ακουστική παράδοση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ερμηνευτικές προσεγγίσεις οι οποίες αυτονομάζονται επιστημονικές άσχετα εάν δεν έχουν καμία επίσημη αναγνώριση του θεωρητικού υπόβαθρου που ακολουθούν, μέχρι τους αμανετζίδες που βγάζουν τα σεκλέτια τους και θεωρούν εαυτούς μοναδικούς ερμηνευτές της ψαλτικής τέχνης, άσχετα εάν δεν είναι γνήσιοι εκφραστές της, κάτι το οποίο πάει στο περιθώριο και από όλους εμάς τους χαχόλους όταν τους ακούμε να "κέντάνε" όπως λέμε χαρακτηριστικά θαυμάζοντας το φωνητικό μεγαλείο σαν να είναι αυτός ο σκοπός, σα να έχουμε να κάνουμε με κάτι τόσο επιδερμικό όπως η όπερα, ακόμη κι αν το "κέντημα" δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το χώρο και το χρόνο που λαμβάνει μέρος, χωρίς να νοιαζόμαστε εάν αυτό που ακούμε είναι καν τέχνη. Και το πιο τραγικό ιδιαιτέρως στην δεύτερη αυτή περίπτωση είναι ότι ξέρουμε κατά βάθος ποια είναι η ψαλτική και την διακρίνουμε όταν ακούμε π.χ. τον Ιάκωβο να ψάλλει το "Μη αποστρέψης" ή το χορό του Στανίτσα να ερμηνεύει Πέτρο Λαμπαδάριο. Απλά επιλέγουμε εν πλήρει συνειδήσι να απέχουμε από αυτό.

Από την άλλη η άρχουσα Εκκλησία δεν ενδιαφέρεται πλέον για την κληρονομιά αυτή, αλλά στην τελική γιατί να το κάνει; Εδώ δεν το κάνουν οι πιο άμεσα ενδιαφερόμενοι. Όλες οι απόψεις και οι έρευνες πρέπει να ακούγονται, αλλά στην επισημοποίηση και στην εν τέλει χρήση δεν μπορεί σε μία τόσο βασισμένη στην παράδοση τέχνη να επικρατούν και να συνυπάρχουν τα πάντα. Εφόσον οι ίδιοι καλλιεργούμε αυτό το κλίμα με τις προτιμήσεις και τα πρότυπά μας, ας βγάλουμε τώρα τουμπεκί για να μην ακούσουμε και το "βγαλ' τη σκούφια σου και βάρα με"...

Και κάτι που αφορά σε συνθέσεις του Καλογήρου και του κάθε Καλογήρου. Όταν το δοξαστάριο, το Ειρμολόγιο, το αναστασιματάριο, ο Εσπερινός, ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία έχουν μελοποιηθεί βάση των σημερινών λειτουργικών αναγκών και με συνθέσεις δοκιμασμένες, τι ακριβώς γυρεύει ο καθένας από εμάς νέους, αλλά και παλαιότερους; Κάνω το ερώτημα πρωτίστως αναφερόμενος στον εαυτό μου που κάνω (τρομάρα μου) τον συνθέτη. Το τρισάγιον του Καλογήρου, του Πρίγγου, του Καρά, του Τσακίρογλου κλπ. Εντυπωσιασμός ο σκοπός, παρέκκληση από την παράδοση και τον γνήσιο ρόλο της τέχνης στην κοινή προσευχή το αποτέλεσμα.

Ένας φίλος δεξιοτέχνης στο κανονάκι και στο πιάνο και ασχολούμενος με τα ψαλτικά πράγματα όταν άκουσε αυτές τις ακραίες (εν πρώτοις) απόψεις, σκέφτηκε λίγο και μου απάντησε: "Η αλήθεια είναι ότι όσες φορές και οπουδήποτε κι αν παίξω το "από ξένον τόπο" το εκτελώ πάντα με τον ίδιο τρόπο και πάντα αρέσει." Δεν κατάλαβα, το τρισάγιον του Β΄ ήχου δεν εξυπηρετεί τον σκοπό του για κάποιον λόγο και πρέπει ή να συνυπάρξει και με άλλες συνθέσεις; Ποιος είναι πραγματικά ο λόγος;

Πέρα από την φτηνή χρηστικότητα που επιθυμούν κάποιοι κύκλοι σε τομείς όπως η γλώσσα, υπάρχει και η πνευματική χρηστικότητα του να ξέρεις λίγα και λειτουργικά μέλη, αλλά να τα ψάλλεις σωστά, να τα κατέχεις τόσο καλά που να μπορείς να βγάλεις τα μάτια απ' το βιβλίο, όπως έκαναν πριν από εμάς οι παλαιοί άρχοντες των αναλογίων, οι οποίοι δεν μπορώ να πιστέψω ότι βιολογικά είχαν κάτι παραπάνω από όλους εμάς. Απλά ακολουθούσαν το "Οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ". Sorry για το "ξεχείλωμα" του θέματος.
 
Last edited by a moderator:

vaiacum

Ποιος είπε ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος δεν ζει πια;;
Αυτά που γράφει ο κ. Τσακίρογλου, είναι πολύ πικρές αλήθειες...

Τελικά ο ιεροψαλτικός κόσμος είναι διαιρεμένος σε πολλά αντίπαλα στρατόπεδα:
καραϊκοί - αντικαραϊκοί, ταπεινοί - αμανετζήδες, παραδοσιακοί (βλ. τρισάγιο μόνο σε Β' ήχο) - νεωτεριστές (όλα τα κομμάτια σε όλους τους ήχους), επαγγελματίες (με μισθό) - ερασιτέχνες (αμισθί), ισοκράτες με ονοματεπώνυμο - ισοκράτες με μπαταρίες....

Πάντως, για να μην ξεφύγω από το θέμα, θα έλεγα ότι, δυστυχώς, η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη... Όσοι θεωρούν ότι η εκκλησιαστική μουσική είναι τέχνη, θα πρέπει να ζήσουν με το ότι η τέχνη δεν περιορίζεται, δεν λογοκρίνεται, δεν μπαίνει σε καλούπια, διαρκώς εξελίσσεται και δεν λογοδοτεί σε κανέναν μας. Αν, πάλι, κάποιος πιστεύει ότι ήρθε η ώρα να συγκρουστούν τα αντίπαλα στρατόπεδα που ανέφερα παραπάνω, μέχρι τελικής πτώσεως, τότε θα χαλάσουμε όλοι τις καρδιές μας στο Ψαλτολόγιο (θα κόψουμε, κυριολεκτικά, την καλημέρα - έστω και την ηλεκτρονική...).

υ.γ. Το είχα γράψει και παλιότερα, σε άλλο θέμα, ότι υποστηρίζω θερμά την άποψη που λέει ότι πρέπει κάποτε και το εκκλησίασμα να μετέχει στην ψαλμωδία. Μπορεί, λοιπόν, άνετα να ακολουθήσει τον ψάλτη στα: 50ος ψαλμός, εωθινά εξαποστειλάρια, αντίφωνα λειτουργίας, τρισάγιον αποστόλου, είδομεν το φως, το όνομα Κυρίου κλπ. Από σύμπτωση αυτά είναι μελοποιημένα σε Β' ήχο;;;

Δημ. Καταραχιάς
 
T

Tzanakos_B

Guest
Αυτά που γράφει ο κ. Τσακίρογλου, είναι πολύ πικρές αλήθειες...

Τελικά ο ιεροψαλτικός κόσμος είναι διαιρεμένος σε πολλά αντίπαλα στρατόπεδα:
καραϊκοί - αντικαραϊκοί, ταπεινοί - αμανετζήδες, παραδοσιακοί (βλ. τρισάγιο μόνο σε Β' ήχο) - νεωτεριστές (όλα τα κομμάτια σε όλους τους ήχους), επαγγελματίες (με μισθό) - ερασιτέχνες (αμισθί), ισοκράτες με ονοματεπώνυμο - ισοκράτες με μπαταρίες....

Πάντως, για να μην ξεφύγω από το θέμα, θα έλεγα ότι, δυστυχώς, η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη... Όσοι θεωρούν ότι η εκκλησιαστική μουσική είναι τέχνη, θα πρέπει να ζήσουν με το ότι η τέχνη δεν περιορίζεται, δεν λογοκρίνεται, δεν μπαίνει σε καλούπια, διαρκώς εξελίσσεται και δεν λογοδοτεί σε κανέναν μας. Αν, πάλι, κάποιος πιστεύει ότι ήρθε η ώρα να συγκρουστούν τα αντίπαλα στρατόπεδα που ανέφερα παραπάνω, μέχρι τελικής πτώσεως, τότε θα χαλάσουμε όλοι τις καρδιές μας στο Ψαλτολόγιο (θα κόψουμε, κυριολεκτικά, την καλημέρα - έστω και την ηλεκτρονική...).

υ.γ. Το είχα γράψει και παλιότερα, σε άλλο θέμα, ότι υποστηρίζω θερμά την άποψη που λέει ότι πρέπει κάποτε και το εκκλησίασμα να μετέχει στην ψαλμωδία. Μπορεί, λοιπόν, άνετα να ακολουθήσει τον ψάλτη στα: 50ος ψαλμός, εωθινά εξαποστειλάρια, αντίφωνα λειτουργίας, τρισάγιον αποστόλου, είδομεν το φως, το όνομα Κυρίου κλπ. Από σύμπτωση αυτά είναι μελοποιημένα σε Β' ήχο;;;

Δημ. Καταραχιάς

Αγαπητε συναδελφε , συμφωνω απολυτα με αυτα που γραφεις. Στο οτι η Βυζ. Εκκλ. Μουσικη ειναι ΤΕΧΝΗ και ως τεχνη δεν πρεπει να εχει περιορισμους εκφρασης, φθασαμε στο θλιβερο αποτελεσμα που καθενας γραφει ο, τι θελει , ψαλλει οπως θελει.. και το χειροτερο ειναι οτι η κατασταση αυτη, οπως πολυ σωστα επισημαινεις ειναι ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ... !!! Το κακο εχει αρχισει , πιστευω, απο τοτε που αποσυρθηκε ο ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ. Πολλοι Πρωτοψαλτες, ακομη και Πατριαρχικοι, αρχισαν να συνθετουν, στο ονομα δηθεν της εξελιξης της ΒΥΖ. ΕΚΚΛ. ΜΟΥΣΙΚΗΣ , και σημερα εχουμε χιλιαδες συνθεσεις και διασκευες που αλλοιωσαν τα κλασσικα αριστουργηματα...!!!! Θα ηταν ευχης εργον , αν η ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΑΣ , κατορθωνε να βρει τροπο ,να '' επιβαλλει '' σε ολους τους Ναους τη χρηση των Κλασσικων βιβλιων, αρχιζοντας απο ΤΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑΤΑΡΙΟΝ , ΤΟ ΕΙΡΜΟΛΟΓΙΟΝ, ΤΟ ΔΟΞΑΣΤΑΡΙΟΝ .... Κ.Τ.Λ. Δυσκολο αλλα οχι αδυνατον.!!!! Β. ΤΖΑΝΑΚΟΣ.
 

ilias nektarios

Παλιο-μέλος... και μισό!
Δεν νομιζω κε Βασιλη οτι μπορει καποιος να μου επιβαλει να ψαλλω συγκεκριμενα μουσικα κειμενα...
Αρκει αυτα τα κειμενα,να προσκεινται σε παραδοσιακα ακουσματα....
Και οποιος ψαχνει σωστα,βρισκει πραγματικα συνθετες,πιο συγχρονους,(Καραμανης,Στανιτσας,Πριγγος,Ιωαννιδης,κ.α.)που εχουν καταγραψει στα βιβλια τους τα ακουσματα της εποχης τους...
Τωρα,ποια θα ειναι το κριτηρια της επιλογης μας;
-Ο δασκαλος μας...που θα μας συμβουλευσει...
-Η μελετη μας...που θα μας δειξει,τι πραγματικα αξιζουμε,ωστε να δουμε,κατα ποσο μπορουμε να ''σηκωσουμε'' ενα μαθημα(Χερουβικο,Κοινωνικο,κλπ) στην πλατη μας και κατα ποσο ταιριαζει στη φωνη μας...
 

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ

Παλαιό Μέλος
Επειδή οι απόψεις πολυίστανται, μεταφέρω σχόλιό μου, απ' άλλο θέμα, για το ποιός τελικά έχει την παράδοση & τι κατά τη γνώμη μου, "μέλλει γενέσθαι".
Έτσι, βλέπουμε απ' τη μια, να επικαλούνται την Πατριαρχική Επιτροπή της καθιέρωσης του "αναλυμένου" συστήματος με διάφορες παραλλαγές, ανάλογα πως το εκτελούσε ο κάθε Πατριαρχικός δάσκαλος. (Στους Πατριαρχικούς θεωρώ, ότι ανήκουν και οι Άρχοντες Πρωτοψάλτες - δάσκαλοι της Θεσσαλονίκης).
Απ' την άλλη, να πηγαίνουμε πιο μακριά στο παρελθόν, επικαλούμενοι τους Αρχαίους μουσικούς _ μαθηματικούς _ φιλοσόφους και όχι μόνο, που τεκμηριωμένα επιστημονικά, προτείνουν κάποιες άλλες θεωρητικές & πρακτικές εκδοχές.
Υπάρχουν και "ενδιάμεσες σχολές" θα 'λεγα πιο μετριοπαθείς!
Κατά τη γνώμη μου, δεν είναι δόκιμο να λειτουργούμε ως "Βασιλικότεροι του Βασιλέως" και με μια μονοκονδυλιά να απορρίπτουμε την Πατριαρχική Επιτροπή και να εισάγουμε "καινά δαιμόνια" κι όχι μόνο γι' αυτό το θέμα!!!
Σεβόμαστε την ερευνητική προσπάθεια του αειμνήστου δασκάλου _ ερευνητή Σίμωνα Καρρά αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε & να διαγράψουμε το ύφος & το ήθος τόσο των Πατριαρχικών, όσο και των νεοτέρων δασκάλων της Θεσσαλονίκης.
Πιστεύω, γενικότερα, ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί μια μέση οδός, η χρυσή τομή ανάμεσα στις φόρμουλες _ μουσικά ρεύματα που παρουσιάζονται!
Εξ' άλλου, θα πρέπει να προσέξουμε να μην πέσουμε στην παγίδα θεωρώντας την ΕΒΜ αυτοσκοπό, αλλά μέσο προσευχής και διαλόγου με το Θείο που πραγματικά είναι.
Διότι σ' αυτή την περίπτωση, θα κινδυνεύουμε να εξελιχθούμε από Ιεροψάλτες σε "Αεροψάλτες" που ο καθένας μας, ανάλογα με την Σχολή που ανήκει ή του ύφους που του αρέσει να ψάλει, με πάθος να προσπαθεί να αποδείξει στην πράξη ότι έχει την Παράδοση!
Σίγουρα, χρειαζόμαστε την παρουσία του Αγίου Πνεύματος & της Θείας Χάριστος ώστε να μας διδάξει, μεταξύ των άλλων και το πως να ψάλλουμε!

Υγ.: Πάλι, ξεφύγαμε απ' το αρχικό θέμα που αφορούσε το Β' ήχο. Η αιτία είναι οι διαφορετικές μουσικές προσεγγίσεις, η αδιαλαξία μας, ο εγωισμός μας κ.ά.
Αποδεικνύεται η προσπάθεια συνενόησής μας, "γόρδιος δεσμός", γι' αυτό πρότεινα σ' άλλο μου σχόλιο "τη χρυσή τομή"!!!
 
T

Tzanakos_B

Guest
Δεν νομιζω κε Βασιλη οτι μπορει καποιος να μου επιβαλει να ψαλλω συγκεκριμενα μουσικα κειμενα...
Αρκει αυτα τα κειμενα,να προσκεινται σε παραδοσιακα ακουσματα....
Και οποιος ψαχνει σωστα,βρισκει πραγματικα συνθετες,πιο συγχρονους,(Καραμανης,Στανιτσας,Πριγγος,Ιωαννιδης,κ.α.)που εχουν καταγραψει στα βιβλια τους τα ακουσματα της εποχης τους...
Τωρα,ποια θα ειναι το κριτηρια της επιλογης μας;
-Ο δασκαλος μας...που θα μας συμβουλευσει...
-Η μελετη μας...που θα μας δειξει,τι πραγματικα αξιζουμε,ωστε να δουμε,κατα ποσο μπορουμε να ''σηκωσουμε'' ενα μαθημα(Χερουβικο,Κοινωνικο,κλπ) στην πλατη μας και κατα ποσο ταιριαζει στη φωνη μας...

Συμφωνω αλλα φτασαμε σημερα στο σημειο [ ολοι μας] να ψαλλουμε μαθηματα της προτιμησεως μας , οχι κλασσικα ,αλλα κυριως μουσικοδιδασκαλων που αναφερατε .. Εγω για παραδειγμα εδω και 20 χρονια εχω γραψει σε [ ντοσιε ] μαθηματα παλαιων και νεων μελοποιων, εχω κανει και μερικες συντμησεις και διασκευες με πολλη προσοχη και ψαλλω κατα κανονα απο τα χειρογραφα [μου] Βεβαια στα περισσοτερα κυριαρχουν ο ΚΑΡΑΜΑΝΗΣ και Ο ΠΡΙΓΓΟΣ. Αυτα τα εχω δωσει και σε πολλους φιλους και μαθητες μου. Προσπαθω να τηρω το του ΠΡΙΓΓΟΥ ''Απλη γρφη και μεγαλοπρεπης εκτελεσις '' !!!
 

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ

Παλαιό Μέλος
Τα "μαθήματα της Θ. Λειτουργίας" του αείμνηστου Δ. Σουρλαντζή, είναι κατά τη γνώμη μου, μια πιο "μετριοπαθής" έκδοση μουσικών μαθημάτων. Παρουσιάζει μεν, πολλές πρωτότυπες μελωδικές γραμμές, χωρίς όμως, να απομακρύνεται από τις κλασσικές παραδοσιακές θέσεις.
Ο δάσκαλος - ερευνητής - άρχοντας Δ. Σουρλαντζής, ήταν γνώστης των κλασσικών μαθημάτων των παλαιότερων συνθετών (Ι. Δαμασκηνού, Ι. Κουκουζέλη, Ι. Κλαδά, Θ. Φωκαέα κ.ά.) και παίρνοντας υλικό απ' αυτές τις Μουσικές πηγές, δημιούργησε νέες συνθέσεις.
Είναι, θα 'λεγα, μια μέση οδός, η χρυσή τομή, ανάμεσα στις πολλές Σχολές ΕΒΜ.
Απαιτείται υπομονή, πνεύμα & διάθεση μαθητείας για να τις κατανοήσουμε και να τις εκτελέσουμε!
 

ilias nektarios

Παλιο-μέλος... και μισό!
''...αλλά μέσο προσευχής και διαλόγου με το Θείο...... χρειαζόμαστε την παρουσία του Αγίου Πνεύματος & της Θείας Χάριστος ώστε να μας διδάξει, μεταξύ των άλλων και το πως να ψάλλουμε!...''

Θα μου επιτρέψετε να πω,πως ο κεθενας,δεν ξερουμε τι μπορεί να έχει στο μυαλό του προκειμενου να ψαλει σωστα και να τον εξυψωσει...
Ο ενας μπορει να σκεφτεται το χρημα,που θα πεσει στο τελος...ο αλλος την....Μπελουτσι και καποιος αλλος την επικοινωνια με το Θειο...
Και οι τρεις,θα ψαλουν σωστα,παρολο που το ορθον,ειναι η 3η περιπτωση που και αυτη θα ισχυσει μονο εαν το θελει ο ερμηνευτης...
Τελοσπαντων,αλλη κουβεντα αυτη....


''...Είναι, θα 'λεγα, μια μέση οδός, η χρυσή τομή, ανάμεσα στις πολλές Σχολές ΕΒΜ....''

Σχολες δεν υπαρχουν στην ΒΜ.... Η' ακολουθεις την Παραδοση, ή κανεις κατι δικο σου,δηλ. ξεφευγεις... Τοτε και μονον δημιουργεις σχολη...


''....Απαιτείται υπομονή, πνεύμα & διάθεση μαθητείας για να τις κατανοήσουμε και να τις εκτελέσουμε!...'

Συμφωνοι!
 
Last edited:

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Όσοι θεωρούν ότι η εκκλησιαστική μουσική είναι τέχνη, θα πρέπει να ζήσουν με το ότι η τέχνη δεν περιορίζεται, δεν λογοκρίνεται, δεν μπαίνει σε καλούπια, διαρκώς εξελίσσεται και δεν λογοδοτεί σε κανέναν μας.

Αγαπητέ μου Δημήτρη (επίτρεψέ μου εάν θέλεις τον ενικό της διαδικτυακής οικειότητας), υπάρχουν μορφές της μουσικής τέχνης οι οποίες δεν εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, διότι δεν χρειάστηκε... Ποτέ. Πως για παράδειγμα μία συμφωνία του mozart εκτελείται σήμερα απαράλλακτη*, ενώ το δοξαστικό "Των αγίων Πατέρων" του έχουμε βγάλει τα μάτια; Αφού ο κατεξοχήν καταγραφέας του νέου στιχηραρίου το μελοποίησε (ή το κατέγραψε βάση της παράδοσης, είτε το ένα είτε το άλλο φτάνουν πιστεύω για να αισθάνεται κανείς βέβαιος ότι ψάλλει εντός της παράδοσης) εμείς τι γυρεύουμε και το "στολίζουμε" με πρόσθεση μουσικών φράσεων άσχετων καν με το συγκεκριμένο (ή και οποιοδήποτε άλλο) είδος σύνθεσης; Μήπως έτσι παραδεχόμαστε ουσιαστικά ότι δεν έκανε καλή δουλειά; Από την άλλη όμως ουδείς βλέπω να τολμά να θεωρήσει εαυτόν διορθωτή της σύνθεσης αυτής ή εν γένη του Πέτρου Λαμπαδαρίου που την κατέγραψε, άσχετα πάλι εάν αυτό που γράφουν σήμερα έχει ως βάση το πρωτότυπο και απλά το χαλάμε κατά το δοκούν. Για να είμαι και πιο συγκεκριμένος (και για να γίνω και λίγο περισσότερο κακός για αρκετούς), αναφέρομαι σε όλα τα δοξαστάρια από την έκδοση του Πέτρου Εφεσίου και μετά, που αναφέρονται στην ως άνω μελοποίηση.



* Παραλλαγές συναντώνται, αλλά σε άλλες πλέον μουσικές απόψεις, όπως π.χ. στην jazz ή σε εναλλακτικές μορφές συμφωνικής μουσικής όπως η σύγχρονη, κάτι όμως εντελώς διαφορετικό. Όταν μία συμφωνική ορχήστρα αποφασίσει να εκτελέσει ένα τέτοιο έργο, τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα. Αν ένας βυζαντινός χορός αποφασίσει να ψάλλει για παράδειγμα το Κεκραγάριο του Α΄ ήχου στο νέο στιχηραρικό είδος με τα αναστάσιμα στιχηρά υπάρχει κάτι συγκεκριμένο ή ο καθένας έχει κάτι άλλο στο μυαλό του; Για μένα αυτό σημαίνει ασέβεια στην παράδοση, ασέβεια στην τέχνη αυτή καθ' αυτή και ασέβεια στα πρόσωπα εκείνα που μας έδωσαν υλικό να ψάλλουμε και δεν τραγουδάμε το ave Maria, διότι με την αμορφωσιά μας θα φτάναμε όχι μόνο σε αυτό το επίπεδο, αλλά θα το "εξελίσσαμε" ακόμη περισσότερο ίσως και με ένα techno χρώμα...
 
Last edited:

vaiacum

Ποιος είπε ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος δεν ζει πια;;
Αγαπητέ Χρήστο,
προκαταβολικά θα σού πω ότι συμφωνούμε απόλυτα σε όσα έχεις γράψει επί του θέματος.

Θα κάνω, όμως, τον συνήγορο του διαβόλου: εγώ έγραψα ότι η ΜΟΥΣΙΚΗ είναι τέχνη. Και η στιχουργική είναι η τέχνη. Το δοξαστικό της Κυριακής των Αγίων Πατέρων είναι πρωτίστως λογοτεχνικό κείμενο, που απλά ο υμνογράφος του, υποθέτω, μάς υπέδειξε ότι το ψέλνουμε σε πλάγιο τέταρτο. Δεν μάς απαγορεύει όμως να το μελοποιήσουμε κατά το δοκούν...Η μουσική εκδοχή του Πέτρου Λαμπαδαρίου ας πούμε ότι είναι η πιο παραδοσιακή, η πιο αυθεντική, η πιο αρχοντική, η πιο χορταστική, η πιο, η πιο, η πιο......
Μάς απαγορεύει ο μακαρίτης ο Πέτρος να του κλέψουμε (γιατί περί κλοπής πρόκειται) τη μελοποίηση και να της αλλάξουμε 5-10 γραμμές και να τη μοστράρουμε σαν δικό μας έργο στο δικό μας βιβλίο και να το διαιωνίσουμε ως "Των αγίων Πατέρων του Μήτσου του Καταραχιά";;; Και σύγχρονός μας να ήταν, δεν θα έμπαινε, πιστεύω σε λογικές περί πνευματικών δικαιωμάτων κτλ.
Ο δημιουργός του πρωτοτύπου έχει κάτι που δεν το έχει κανένας μιμητής του, την ΕΜΠΝΕΥΣΗ : ακόμα κι αν η απομίμηση είναι ΑΝΩΤΕΡΗ του αυθεντικού, το αυθεντικό ενέχει την ΕΜΠΝΕΥΣΗ, τη ΦΑΝΤΑΣΙΑ, την ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ. Ε, ο Πέτρος αν έβλεπε σήμερα συνθέσεις - απομιμήσεις νεωτεριστών, γνωρίζοντας ότι είναι ο πνευματικός πατέρας των, θα χαμογελούσε με ικανοποίηση...

Κατ' αντιστοιχίαν, θα έλεγα ότι προφανώς ο καθένας είναι ελεύθερος να παρουσιάσει ένα δικό του requiem (μιμούμενος ή όχι τον Mozart). Η περί της μιας και μοναδικής εκτέλεσης του Requiem του Mozart που έκανες παραπάνω, δεν εμπίπτει στα περί μελοποίησης, αλλά στα περί ερμηνείας. Και, δυστυχώς, η ερμηνεία (πάλι θα κάνω τον συνήγορο του διαβόλου) είναι πιο ελεύθερη από περιορισμούς, σε σχέση με την μελοποίηση...

Δημ. Καταραχιάς (Μέγας Ερμηνευτής - Μέγας Μελοποιός - Ό,τι καλύτερο έχετε δει και ακούσει ποτέ :D:D:D)
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Το δοξαστικό της Κυριακής των Αγίων Πατέρων είναι πρωτίστως λογοτεχνικό κείμενο, που απλά ο υμνογράφος του, υποθέτω, μάς υπέδειξε ότι το ψέλνουμε σε πλάγιο τέταρτο.
Δεν μάς απαγορεύει όμως να το μελοποιήσουμε κατά το δοκούν...Η μουσική εκδοχή του Πέτρου Λαμπαδαρίου ας πούμε ότι είναι η πιο παραδοσιακή, η πιο αυθεντική, η πιο αρχοντική, η πιο χορταστική, η πιο, η πιο, η πιο......
Μάς απαγορεύει ο μακαρίτης ο Πέτρος να του κλέψουμε (γιατί περί κλοπής πρόκειται) τη μελοποίηση και να της αλλάξουμε 5-10 γραμμές και να τη μοστράρουμε σαν δικό μας έργο στο δικό μας βιβλίο και να το διαιωνίσουμε ως "Των αγίων Πατέρων του Μήτσου του Καταραχιά";;; Και σύγχρονός μας να ήταν, δεν θα έμπαινε, πιστεύω σε λογικές περί πνευματικών δικαιωμάτων κτλ.
Όχι αγαπητέ Δημήτρη, ο Πέτρος σίγουρα δεν μας απαγόρευσε τίποτα. Το θέμα είναι ότι εμείς θα έπρεπε να σεβαστούμε όχι μόνο αυτόν, αλλά κυρίως την παράδοση που καταγράφει. Εάν επαναλαμβάνω θέλουμε να λέμε ότι και οι προηγούμενοι και εμείς είμαστε φορείς μίας παράδοσης.
Ο δημιουργός του πρωτοτύπου έχει κάτι που δεν το έχει κανένας μιμητής του, την ΕΜΠΝΕΥΣΗ : ακόμα κι αν η απομίμηση είναι ΑΝΩΤΕΡΗ του αυθεντικού, το αυθεντικό ενέχει την ΕΜΠΝΕΥΣΗ, τη ΦΑΝΤΑΣΙΑ, την ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑ. Ε, ο Πέτρος αν έβλεπε σήμερα συνθέσεις - απομιμήσεις νεωτεριστών, γνωρίζοντας ότι είναι ο πνευματικός πατέρας των, θα χαμογελούσε με ικανοποίηση...

Είσαι βέβαιος; Για το ότι θα χαμογελούσε είναι βέβαιο, για την ικανοποίηση έχω κάποιον ενδοιασμό, διότι απλά σήμερα δεν ξέρουμε να μελοποιούμε. Ας πάρουμε για παράδειγμα το αργό παπαδικό μέλος, όπου σήμερα συνθέτονται ακόμη χερουβικά και κοινωνικά με την ίδια ή και παραπάνω ποσότητα απ' ότι την εποχή του Μπερεκέτη. Έχουν δομή και κανόνες οι συνθέσεις αυτές; Περιέχουν θέσεις που ανήκουν πραγματικά σε αυτό το είδος μελοποιΐας ή ο καθένας γράφει πραγματικά ότι του κατέβει; Να πω για μεγάλους σύγχρονους ψάλτες πατριαρχικούς ή και γείτονες για το τι έχουν εκδόσει; Είχαν αυτοί οι άνθρωποι ιδέα για τη στενογραφία και τις υποστάσεις που έχτιζαν μία σύνθεση; Εάν θα μπω σε λεπτομέρειες και αρχίζω να ανεβάζω κείμενα θα παρατηρήσουμε πράγματα απίστευτα και εντελώς πρωτάκουστα (ιδιαιτέρως ο Πέτρος και οι προ αυτού θεωρώ ότι θα τα έβρισκαν έτσι). Ο μόνος ίσως που πιστεύω ότι προσεγγίζει (προσοχή στο ρήμα για να μην παρεξηγηθούμε) πραγματικά το είδος είναι ο κ. Ιωάννης ο Αρβανίτης, ο οποίος έχει μελετήσει πως δουλεύει το σύστημα αυτό. Γιαυτό όταν ανεβάζει κάτι, ίσως και χωρίς να ξέρουμε γιατί, μας αρέσει. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αυτό που συμβαίνει τον τελευταίο αιώνα δεν θεωρώ ότι αποτελεί εξέλιξη της τέχνης, αλλά μετάλλαξή της. Πρέπει για να πατήσεις στο επόμενο σκαλί να πατάς καλά στο προηγούμενο και δομικά στις συνθέσεις του σήμερα και τους πρόσφατου χθες, δεν το βλέπω. Ένας από τους λόγους που σταμάτησα πλέον να γράφω. Ίσως και λίγο αργά, θα πρέπει πάντως να αρχίσω να διαβάζω...

Κατ' αντιστοιχίαν, θα έλεγα ότι προφανώς ο καθένας είναι ελεύθερος να παρουσιάσει ένα δικό του requiem (μιμούμενος ή όχι τον Mozart). Η περί της μιας και μοναδικής εκτέλεσης του Requiem του Mozart που έκανες παραπάνω, δεν εμπίπτει στα περί μελοποίησης, αλλά στα περί ερμηνείας. Και, δυστυχώς, η ερμηνεία (πάλι θα κάνω τον συνήγορο του διαβόλου) είναι πιο ελεύθερη από περιορισμούς, σε σχέση με την μελοποίηση...

Μα ακριβώς Δημήτρη μου αναφέρομαι στη σύνθεση και όχι στην ερμηνεία (ας το αφήσουμε αυτό). Δεν μπορείς να παίρνεις το μάθημα του Πέτρου και να το χαλάς. Φτιάξε ένα δικό σου και η ιστορία θα σε κρίνει. Εντελώς δικό σου όμως. Όπως π.χ. τα αργά ιδιόμελα της Μ. Τεσσαρακοστής, όπου ο Ιάκωβος γράφει κάτι και ο Πέτρος γράφει κάτι εντελώς άλλο. Είναι απειροελάχιστες οι στιγμές που συγκλύνουν, ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να πει κανείς ότι ο ένας παίρνει υπόψη του τον άλλο στην προσωπική του δημιουγία.
Υπάρχουν ούτως ή άλλως και άλλες συνθέσεις του Requiem (
αναφέρονται πάνω από τις 2.000 από την εποχή της χρήσης του γρηγοριανού μέλους), αλλά δεν κοροϊδεύει η μία την άλλη. Η κάθε μία είναι απλά διαφορετική.
Δημ. Καταραχιάς (Μέγας Ερμηνευτής - Μέγας Μελοποιός - Ό,τι καλύτερο έχετε δει και ακούσει ποτέ :D:D:D)

Το γράφεις για αστείο, αλλά άλλοι το λένε σοβαρά για τον εαυτό τους :wink:.
 

xelwnas

Παλαιό Μέλος
Να πω για μεγάλους σύγχρονους ψάλτες πατριαρχικούς ή και γείτονες για το τι έχουν εκδόσει;

Να πεις να πεις... Το οτι προσεφεραν πολλα στη μουσικη μας δεν σημαινει οτι ειναι και στο απυροβλητο...

Ένας από τους λόγους που σταμάτησα πλέον να γράφω. Ίσως και λίγο αργά, θα πρέπει πάντως να αρχίσω να διαβάζω...

Αυτο ειναι πονεμενη ιστορια αλλα νομιζω θελει πολυ πολυ διαβασμα και μετρημενη συνθεση (μην σκασουμε κι ολας ε...:D )
 
Last edited:

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ

Παλαιό Μέλος
"Η πανσπερμία" των διαφορετικών προσεγγίσεων - αναλύσεων & εκτελέσεων των διαφόρων μουσικών μαθημάτων της ΕΒΜ, γίνεται κατά τη γνώμη μου, επειδή "δεν κάνουμε υπακοή" ώστε να ψάλουμε κλασικά μαθήματα, αλλά ο καθένας μας αρέσκεται να τα αναλύει και να τα εκτελεί "κατά το δοκούν"!
Εδώ, βρίσκεται η ειδοποιός διαφορά μας με τις κλασσικές συνθέσεις της Ευρωπαικής!
Στο λόγο μου, χωρίς να είμαι Θεολόγος, αλλά με την ιδιότητα του "μαθητευόμενου" ψάλτη, του οποίου ο ρόλος όπως και σ' άλλη παρέμβασή μου έχω τονίσει, είναι διττός, θεωρώ ότι αυτά που ψάλουμε, αν με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, τα κατανοούμε σε βάθος, τότε θα τα εκτελούμε σίγουρα πιο "φωτισμένα". Ο στίχος "Ευλογητός ει Κύριε, διδαξόν με τα δικαιώματα Σου", αναφέρεται σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και ο τρόπος εκτέλεσης των μαθημάτων της ΕΒΜ.
Είναι επιτακτική η ανάγκη της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος και στα Αναλόγια!
Γι' αυτό, απ' αυτό το αξιόλογο forums, θα πρότεινα στο δημιουργό του, στην Αρχική σελίδα, να δημιουργηθεί στήλη με Αγιολογικά, Πατερικά & πνευματικά θέματα. Πιστεύω ακράδαντα ότι θα βοηθηθούμε ποιοτικά αναβαθμίζοντας την πνευματική διάσταση του Ιεροψάλτη και θα δώσουμε άλλη ερμηνεία αλλά και εικόνα που θα ικανοποιεί πρώτα εμάς και μετά όλο το Εκκλησίασμα.
Πιθανόν, τότε να αναθεωρήσουμε πολλά "καινά διαμόνια" κατά την εκτέλεση των μελωδιών μας και για να το συνδέσω με τον Αρχικό τίτλο της συζήτησης, δεν θα ψάλουμε ΤΟ ΤΡΙΣΑΓΙΟ σ' όλους τους ήχους, όπου κι εγώ δυστυχώς, πέφτω σ΄αυτήν την παγίδα και το κάνω (σε Α΄ το παθητικό, ή του Δ. Σουρλαντζή, η και άλλων από χειρόγραφα, σε Γ΄ του Χρυσάνθου Θεοδοσόπούλου ή του Ιεροθέου Μοναχού ή και άλλων από χειρόγραφα, σε Δ΄ του Θρ. Στανίτσα, ή του Δ. Σουρλαντζή κ.λ.π.........), αλλά θα ψάλουμε τα αντίστοιχα "του Mozart" της ΕΒΜ! και των άλλων κλασσικών συνθετών.
Γι' αυτό απαιτείται,
υπακοή κι όχι παρακοή,
ταπείνωση κι όχι εγωισμός,
διάλογος κι όχι μονόλογος και αδιαλλαξία.
Να ψάλουμε για τον Κύριο κι όχι όπως χαρακτηριστικά αξιόλογος συνάδελφος ανέφερε για το χρήμα, ή για την Μπελουτσι.....! ή για να ικανοποιήσουμε την αυταρέσκειά μας για την άψογη & παραδοσιακή εκτέλεση των μελωδιών μας!
"Γρηγορείτε και προσεύχεσθε ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν, το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής", δια τούτο έρρωσθε και γρηγορείτε!
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Ποια άλλη εκκλησιαστική έμεινε αναλοίωτη στο πέρασμα των αιώνων; Μήπως η αρχιτεκτονική-ναοδομία ή η ζωγραφική-αγιογραφία; Σχολές, τάσεις, νεωτερισμοί κατά καιρούς, δεν δημιουργήθηκε όμως ποτέ τόσος θόρυβος ούτε και ανησυχία. Γιατί να είναι διαφορετικά με τη μουσική-ψαλτική; Το πιθανό πρόβλημα βρίσκεται κατά τη γνώμη μου στην ύπαρξη η έλλειψη ζωντανής εκκλησίας, ζωντανού εκκλησιαστικού σώματος που "διηθεί" τις όποιες έξωθεν επεμβάσεις, καλοπροαίρετες η μη, ώστε να παραμένει μόνο αυτό που συντελεί στην οικοδομή των πιστών. Πέρα απ' αυτό δεν βλέπω κάποιο apriori πρόβλημα oύτε στο τρισάγιο σε όλους τους ήχους, ούτε στις τέτοιες ή άλλες αναλύσεις.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Πώς για παράδειγμα μία συμφωνία του Μozart εκτελείται σήμερα απαράλλακτη*, ενώ το δοξαστικό "Των αγίων Πατέρων" του έχουμε βγάλει τα μάτια; [ .... ] Μήπως έτσι παραδεχόμαστε ουσιαστικά ότι δεν έκανε καλή δουλειά;
Eπειδή το δοξαστικό του Πέτρου δεν είναι σε καμία περίπτωση "έργο τέχνης" με την ίδια έννοια που είναι το Requiem του Mozart. Το Requiem είναι μέσο προσωπικής έκφρασης του συνθέτη και επικοινωνίας του με το (πανανθρώπινο) κοινό. Το δοξαστικό είναι μέσο συλλογικής έκφρασης του σώματος της εκκλησίας μέσω ενός χαριτωμένου διακόνου της και επικοινωνίας (του σώματος) με τον Θεό, ήτοι μέσο προσευχής, και δη εν λατρεία.

Στην συζήτηση για την ανάγκη να μένουν "ανόθευτα" τα κείμενα διαβλέπω δύο διαφορετικές και μάλλον αντίθετες μεταξύ τους στάσεις και διαστάσεις: μια ευεργετική και μια βλαπτική. Η πρώτη είναι η παραδοσιοκεντρική και συνακόλουθα εκκλησιοπρεπής προσέγγιση της ψαλτικής τέχνης. Η δεύτερη είναι μια "καλλιτεχνικοποίησή" της πέρα από τους όρους και τα όρια που πρέπει και μπορεί να έχει.
 
Last edited:

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
....Στην συζήτηση για την ανάγκη να μένουν "ανόθευτα" τα κείμενα διαβλέπω δύο διαφορετικές και μάλλον αντίθετες μεταξύ τους στάσεις και διαστάσεις: μια ευεργετική και μια βλαπτική. Η πρώτη είναι η παραδοσιοκεντική και συνακόλουθα εκκλησιοπρεπής προσέγγιση της ψαλτικής τέχνης. Η δεύτερη είναι μια "καλλιτεχνικοποίησή" της πέρα από τους όρους και τα όρια που πρέπει και μπορεί να έχει.
Όταν η πρώτη φτάσει στα άκρα, όπως την είδα να εκφράζεται σε προηγούμενο μήνυμα, μη αναγνωρίζοντας τη δυνατότητα και την ανάγκη να χτίσουμε πάνω στην παράδοση, όχι διατηρώντας αναλλοίωτα τα πάντα, αλλά προσθέτοντας αφαιρώντας και τροποποιώντας, τότε γίνεται απλώς αντιδραστική και επίσης βλαπτική.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Όταν η πρώτη φτάσει στα άκρα, όπως την είδα να εκφράζεται σε προηγούμενο μήνυμα, μη αναγνωρίζοντας τη δυνατότητα και την ανάγκη να χτίσουμε πάνω στην παράδοση, όχι διατηρώντας αναλλοίωτα τα πάντα, αλλά προσθέτοντας αφαιρώντας και τροποποιώντας, τότε γίνεται απλώς αντιδραστική και επίσης βλαπτική.

Κάθε ωφέλιμη διάσταση, όπως και κάθε τι καλό, μόνο εντός ορισμένου μέτρου είναι καλό και ωφέλιμο. Γιατί όχι και η επιμονή στην παράδοση;

ΥΓ Αυτό ισχύει γενικά. Τὠρα, το τρισάγιο είναι ειδική περίπτωση νομίζω. Άλλο η μελοποίησή του σε πρώτο ήχο και άλλο η παρέμβαση στα κείμενα του Πέτρου. Η κουβέντα έχει πάει ένα επίπεδο πάνω, σε υπερκείμενο θέμα (όχι βεβαίως άσχετο).
 

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Αυτή η κουβέντα, καθόλα ενδιαφέρουσα και χρήσιμη, είναι παρόμοια, για να μην πω η ίδια, με τα θέματα που έχουμε συζητήσει και άλλοτε και αλλού, περί παράδοσης, μίμησης, τέχνης, τεχνικής κτλ.

Αν και έχω πολύ συγκεκριμένη άποψη, όχι όμως και απόλυτη, εδώ τώρα θα ήθελα να σταθώ και να σχολιάσω δύο παράπλευρα θέματα που διάβασα, και όχι το κυρίως θέμα.

Το πρώτο μικρό σχόλιο είναι πάνω σ' αυτό που είπε ο Χρήστος (Τσακίρογλου) περί του πόσο συγκεκριμένα είναι τα πράγματα στην δυτική μουσική. Αυτό το επιχείρημα σε διάφορες μορφές, συνηθέστερα ως προς την ερμηνεία, αλλά και ως προς τα έργα ως συνθέσεις, επανέρχεται με μεγάλη συχνότητα, ως αντιδιαστολή με το δική μας "ελευθεριότητα". Οι πειθαρχημένοι δυτικοί και οι "μπαχαλάκηδες" ανατολικοί. Θέλω λοιπόν, χωρίς να μακρύνω το λόγο και κρατώντας το σχόλιο σύντομο, να πω πως δεν είναι έτσι ούτε στην δυτική μουσική. Εκτός από τις, ενίοτε με πολύ μεγάλες διαφορές, ερμηνευτικές προσεγγίσεις του ίδιου έργου, διαφορές και διαφωνίες υπάρχουν και ως προς τις εκδόσεις του ίδιου έργου. Και όσο πάμε προς τα πίσω μεγαλύτερες. Επιπλέον, στα ίδια έργα με την πάροδο των χρόνων είναι πιθανόν να προστίθενται ή να "διασκευάζονται" πράγματα, και να παγιώνονται επειδή αυτός που τα έκανε ήταν ένας τεράστιος ερμηνευτής. (Σας θυμίζει κάτι;)

Το δεύτερο σχόλιο που θα ήθελα να κάνω είναι πάνω σ' αυτό που έγραψε ο Δημήτρης (Καταραχιάς). Ό, τι, δηλαδή, το κείμενο ενός ύμνου είναι πρωτίστως λογοτεχνικό και ελεύθερο προς μελοποίηση. Ίσως τώρα με την πληθώρα των ακολουθιών για κάθε άγιο από υμνογράφους, καλούς ή κακούς, που δεν είναι απαραίτητο να είναι και μελωδοί, να ισχύει. Για το μεγαλύτερο κομμάτι της υμνογραφίας όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι. Τα κείμενα γράφτηκαν ταυτόχρονα με την μουσική με σκοπό εξ αρχής να ψέλνονται. Και οι υμνογράφοι ήταν και οι μελωδοί. (Πιθανόν να υπάρχουν εξαιρέσεις που δεν γνωρίζω, αλλά ο κανόνας είναι αυτός.) Είναι έργα που δημιουργήθηκαν με την αξεδιάλυτη πλοκή λόγου και μέλους. Αυτό δεν απαγορεύει την εκ νέου μελοποίησή τους, αλλά το φαινόμενο ένα στιχηρό να έχει 1.235.456 διαφορετικές μελοποιήσεις είναι μάλλον σχετικά πρόσφατο.
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Όταν η πρώτη φτάσει στα άκρα, όπως την είδα να εκφράζεται σε προηγούμενο μήνυμα, μη αναγνωρίζοντας τη δυνατότητα και την ανάγκη να χτίσουμε πάνω στην παράδοση, όχι διατηρώντας αναλλοίωτα τα πάντα, αλλά προσθέτοντας αφαιρώντας και τροποποιώντας, τότε γίνεται απλώς αντιδραστική και επίσης βλαπτική.
Το θέμα Νεοκλή είναι τι προσθέτεις, τι αφαιρείς, τι τροποποιείς και πάνω σε ποιον καμβά τα κάνεις όλα αυτά. Τον γνωρίζεις; Ένα τυχαίο παράδειγμα του τι εννοώ:
View attachment Εικόνα.jpg
Είναι αυτό παπαδικό μέλος;
Ή μπορούμε σε αυτή την τέχνη να βαπτίσουμε τα πάντα "άποψη"; Εάν ναι, δεν μεταβαίνουμε στην πλήρη πλέον καλιτεχνοποίηση που αναφέρει ο Γιώργος;
Eπειδή το δοξαστικό του Πέτρου δεν είναι σε καμία περίπτωση "έργο τέχνης" με την ίδια έννοια που είναι το Requiem του Mozart. Το Requiem είναι μέσο προσωπικής έκφρασης του συνθέτη και επικοινωνίας του με το (πανανθρώπινο) κοινό. Το δοξαστικό είναι μέσο συλλογικής έκφρασης του σώματος της εκκλησίας μέσω ενός χαριτωμένου διακόνου της και επικοινωνίας (του σώματος) με τον Θεό, ήτοι μέσο προσευχής, και δη εν λατρεία.

Σύμφωνοι. Θα το μεταφέρω σε έναν τομέα που γνωρίζεις πιστεύω όσο λίγοι. Η γλώσσα δεν αποτελεί κανενός είδους προσωπική έμπνευση, αλλά αποτελεί μέσο επικοινωνίας και έκφρασης μέσα στις κοινωνίες των ανθρώπων σωστά; Όταν εσύ βλέπεις μέσα στον εξελιγμένο προφορικό και γραπτό λόγο την χρήση εκφράσεων όπως: " Έφαγα φλασιά, το άτομο δεν υπάρχει, geia sou file giorgo" κ.α. δεν θεωρείς ότι η γλώσσα ως τέτοιο μέσον καταστρατηγείται; Δεν λέω ότι χάνει το επικοινωνιακό της χάρισμα, αλλά ότι διαστρευλώνεται το νόημα, η ομορφιά και η ποιότητά της. Ο Χ. Γιανναράς είπε κάπου, ότι είτε το θέλουμε είτε όχι σκεφτόμαστε με λέξεις. Μοιραία λοιπόν και το πλήθος των λέξεων που χρησιμοποιούμε και ο τρόπος που το κάνουμε επιρεάζουν τον τρόπο και την ποιότητα της σκέψης. Και μη μου πεις ότι ειδικά σήμερα αυτό δεν είναι επταφάνερο και μάλιστα σε εθνικό επίπεδο, όταν ανεχόμαστε να κυβερνάει στο πολύ πρόσφατο παρελθόν τη χώρα κάποιος που δεν ξέρει να μιλά την γλώσσα της.

Αυτό που λέω είναι ότι ουσιαστικά θα πρέπει να υπερβούμε την πλουραλιστική καλιτεχνοποίηση ως αυτοσκοπό μίας τέτοιας τέχνης, αντιμετωπίζοντάς την περισσότερο ως λειτουργικό όργανο λατρείας. Ίσως τότε (και αναφέρομαι στο θέμα που δημιούργησε την παρούσα συζήτηση) θα μπορούσαμε να συννενοηθούμε καλύτερα και μεταξύ μας...
 

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Να μου συγχωρέσετε το τρίτο "παράπλευρο" σχόλιο.

Βλέπω να ταυτίζεται η καλλιτεχνία, η τέχνη, με την ΑΠΟΛΥΤΗ ελευθερία στην δημιουργία. Οι εγκρατείς ας με διορθώσουν, αλλά δεν νομίζω στην ιστορία της μουσικής, μέχρι τουλάχιστον τον 20ο αιώνα, να υπήρξε ΑΠΟΛΥΤΗ ελευθερία. Πάντα υπήρχαν πλαίσια, αισθητικά πολιτισμικά και άλλα, και κανόνες, πολλές φορές αυστηροί, μέσα στα οποία έπρεπε να δημιουργήσει ο καλλιτέχνης. Ακόμα και στην σύγχρονη μουσική, οι "κανόνες" που φαινομενικά δεν υπάρχουν, μπαίνουν από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, που φτιάχνει ένα έργο με κάποιο σκοπό. Και Ο ΚΑΝΟΝΑΣ είναι να μπορεί το έργο να υπηρετήσει το σκοπό.

Και γενικότερα οι τέχνες υπακούν σε κανόνες. Διαφόρων ειδών. Ιδεολογικών, αισθητικών, τεχνικών κτλ. Τα έργα τέχνης είναι προϊόντα σκληρής δουλειάς πάνω σε μια έμπνευση. Όχι η έμπνευση.

Στην δικιά μας μουσική, λοιπόν, ο σκοπός υπάρχει και είναι πολύ συγκεκριμένος. Και η δικιά μας τέχνη είναι λειτουργική και οφείλει να είναι λειτουργική. Και με τις δύο έννοιες. Και υπάρχουν ήδη και η τεχνική και τα πλαίσια. Η πρόκληση είναι πως να είναι λειτουργική στην σύγχρονη εποχή. Στο σύγχρονο εκκλησίασμα. Εδώ η απάντηση είναι και εύκολη και δύσκολη ταυτόχρονα. Αλλά ως φαίνεται παραμένει πάντα ζητούμενο...
 
Top