Αναδημοσιεύεται κατόπιν προτροπής πολλών μελών:
Μια μικρή επισκόπηση των πεπραγμένων δεν βλάπτει, πολύ περισσότερο όταν συνδέονται πρόσωπα με καταστάσεις, νοοτροπίες με χαρακτήρες, συμπεριφορές με αποτελέσματα. Το μεγάλο δίλημμα σε πολλές περιπτώσεις και εδώ στο ψαλτολόγιο είναι η ευχέρεια που δίνεις σε κάποιον να εκμεταλλευθεί την αναγκαστική ή μη σιωπή σου, ή την αυτοσυγκράτησή σου, ειδικά όταν επικαλείται ( ή και καταχράται) το πιο αδύνατο ίσως σημείο ενός χριστιανού: την πολυπόθητη ταπείνωση.
Διαδοχικά πρόσφατα περιστατικά υπέδειξαν και κατέδειξαν πάρα πολλά για τις σχολές και το ύφος κάθε μιας. Μια ‘’στημένη’’ μαγνητοσκόπηση ακολουθιών προσφέρεται στο κοινό. Ως εδώ κανένα πρόβλημα! Μικρή επισήμανση κάποιων σχέσεων που τεχνηέντως και σκοπίμως ενίοτε παραθεωρούνται ( και σε απλά Ελληνικά γιατί η παρανάγνωση έγινε κανόνας εδώ μέσα: μιλώ για τη σχέση μαθητή και δασκάλου μεταξύ του Γ. Κωνσταντίνου και του Άρχοντος Αγγελόπουλου, αλλά και για τη σχέση του Λαοσυνάκτη με τον τελευταίο- και κυρίως για το τί συνεπάγονται όλες αυτές) κατέδειξε τύφο, αγένεια και προπέτεια από ένα μειράκιο, που καμώνεται τον επιστήμονα ενώ είναι τραγικότατα ανελλήνιστος. Σκληρή αλλά αληθινή η διαπίστωση: ένας που αποδεδειγμένα δεν κατανοεί ό,τι γράφεται, είναι δυνατόν να αντιληφθεί τη ρωμέηκη γλώσσα του Σ. Καρά; Είναι δυνατόν να καταλάβει τα κεφάλαια του Θεωρητικού του και της Μεθόδου του; Αμφιβάλλω πάρα πολύ και για το αν καταλαβαίνει κ ό,τι του δίνεται ‘’εύληπτα’’ και από αυτό που ονόμασα ταχυφαγείο ( τις κατά καιρούς επιτομές του έργου τού Σ. Καρά που κυκλοφορούνται). Επιπλέον, όπως ένας κακόηχος χρήστης ονόματι jinxsalonika θαρρεί ότι εκτελεί τον ίνδαλμά του ουράνια μελωδήματα, έτσι και αυτός που μου επιτέθηκε αγιογράφησε το πορταίτο των δασκάλων του, υπερυψώνοντάς τους. Κι όταν το πράγμα έγινε δυσχερέστερο τραμπούκοι εισέβαλ(λ)αν, τα κάνανε λίμπα, το κλειδώσαμε και ευχαριστήσαμε Θεόν και ανθρώπους.... Δημοκρατικό δικαίωμα θα μου πείτε, νηπίων και αφρόνων θα
προσθέσω...
Και σε όλα αυτά, για να δέσει το γλυκό, έρχεται η θρησκευτικότητα, και η πίστη του καθενός. Με αυτόν τον χρήστη καλούμαι να συγχωρήσω πάντα και όχι μόνο επί τη Αναστάσει! Καλούμαι να αποδεχθώ την αγαπητική του ροπή και τροπικότητα. Αυτό αφορά εμένα θα μου πείτε, και δε θα έχετε άδικο! Αλλά όλη αυτή η αγαπητική προδιάθεση αφορμάται και ταυτόχρονα εξικνείται σε
συγκρητιτισκές απλουστεύσεις και ουνιτόμορφες μεθοδεύσεις ( όλοι τον ίδιο Θεό υμνούμε, την ίδια μουσική υπηρετούμε κλπ). Πολύ έκτυπα τις έθεσε ο Αηδόνης, και δείχνει να τις συμμερίζεται κατά καιρούς και ο φίλτατος Γιώργος Μ. μολονότι οι αφετηρίες του είναι γνήσιες κ αυθεντικές. Τότε αναγκάζομαι να υπομνήσω το προφανές: ότι τέτοιες αναμείξεις ύφους μπορεί δημοκρατικά να είναι μη ανεπίτρεπτες αλλά δεν είναι αναγκαστικά και εφαρμόσιμες, ή πολλώ δε μάλλον εφαρμοστέες. Απλούστερα: η εκτέλεση τής ψαλτικής τέχνης έχει ύφος, εκπροσώπους, σχολές. Ασφαλώς και ο καθείς έχει την ελευθερία της επιλογής, όπως έχει και την ελευθερία να χρησιμοποιήσει όποιο μέσο θέλει για να επικοινωνήσει με τον Θεό. Κ όπως είχα γράψει παλιότερα σε κάποιον: ο Θεός υμνείται ακόμα και με heavy metal, εφ ‘όσον δεν υμνείται ο διάβολος. Αλλά δεν είναι το ζητούμενο αυτό, όπως δεν είναι και το ζητούμενό μας να σκεφτούμε αν μπορούμε να λατρεύσουμε τον Θεό και σε τσαντήρι, σκηνές, υπόγεια, τρώγλες, αχυρώνες σήμερα, στο 2011. Πιο απλά: στη δική μου αντιληπτικότητα, που νομίζω ότι τη συμμερίζεται η πλειονότητα των παραδοσιακών ψαλτών ( όλοι καταλαβαίνετε ποιούς εννοώ!) δεν προσφέρει εχέγγεια σοβαρότητας ένας ψάλτης που επιλέγει να ψάλει τα εξής: Θεός Κύριος από Σακκελαρίδη, Απολυτίκιο από Χρυσάφη ( από μεταγραφή του Χουρμουζίου) , Πολυέλεο Σιμωνόπετρας, Εωθινό σε καταγραφή Καρά, Δοξολογία χύμα. Κάτι αντίστοιχο φοβούμαι ότι πράττει και η ντυμένη επιστημοσύνη σήμερα σχολή που ευαγγελίζεται άλλοτε Σίμωνα, άλλοτε ακκίζεται ότι το ζητούμενο είναι οι ( όποιες) έλξεις, η όποια επανεξέταση και επαναδιατύπωση της οκτωηχίας.
Το σύγχρονο ψαλτικό γίγνεσθαι λοιπόν δείχνει να διαμορφώνεται ως εξής: οι περισσότεροι ψάλτες συνεχίζουν να βλέπουν με δυσπιστία όσα πρεσβεύει το θεωρητικό του Σ. Καρά. Οι ψάλτες ανέκαθεν ήταν μαλωμένοι με τη θεωρία, εξ άλλου! Και πολύ περισσότερο ανασκευάζουν το Ηροδότειο ὦτα γὰρ τυγχάνει νθρώποισι ἐόντα πιστότερα ὀφθαλμῶν, σε ὦτα γὰρ τυγχάνει οιδοῖσι πιστότερα ὀφθαλμῶν. Δηλ. στους ψάλτες τα αυτιά είναι πιστότερα από τα μάτια. Οι περισσότεροι δε διερωτώνται κατά πόσο υπάρχει σχολή Καρά και ποιά η πραγματική σχέση της με αυτή του Άρχοντος Αγγελόπουλου; Αγνοούν τη σχέση μαθητείας του χοράρχη τού Τρόπου, και την αλλαγή χοράρχη ( πάλι κοσμικού) στο Βατοπέδι. Αγνοούν τί είναι το ΚΕΠΕΜ και πώς σχετίζεται ή όχι με τον Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής. Αγνοούν το ξέσπασμα του κατά τα άλλα πράου και μειλίχιου Άρχοντος στο τελευταίο Συνέδριο
του ΙΒΜ . Που επεσήμανε τί προηγήθηκε σε όσους κατηγόρησαν ( ή και συκοφάντησαν) την ΕΛΒΥΧ, κραδαίνοντας την τιμωρία σαν κηρύκειο επί τας κεφαλάς των αφρόνων! Αγνοούν επίσης τί σχέση είχε ο Άρχων Λυκούργος με τον δάσκαλο Σίμωνα Καρά. Και τί σήμαινε άραγε αυτή του η αντιμετώπιση ενδεχομένως και εκτελεστικά!
Και είναι καιρός να διερωτηθούμε για τις σημειώσεις του μέγιστου δασκάλου και Μουσικολόγου Γρ. Θ . Στάθη όπως υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙΒΜ, κ αποτυπώνουν τις θέσεις του για τη φύση και το μέλλον της ψαλτικής τέχνης. Σημειώσεις που αξίζουν πάρα πολλά ως μαρτυρία για το τί θέλησε και τί απέρριψε ο ίδιος από όσα πρότεινε ο μακαριστός Σ. Καράς. Και ασφαλώς κανείς δεν ξεχνά τί έγραφε ξεκάθαρα και απερίφραστα ο ίδιος Γρ. Θ. Στάθης για την εκτέλεση της ΕΛΒΥΧ σε συνέδριο της Βιέννης, και τα πεπραγμένα του αρχές της δεκαετίας του 80. Γεγονός βέβαια παραμένει ότι οι ΜΨΤ με την αλλαγή χοράρχη δείχνουν να μεταστοιχειώνονται κάπως. Αλλά ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι η μεταστοιχείωση αυτή τους έχει στοιχεία οικείωσης με αυτά της ΕΛΒΥΧ, το συμπέρασμα ποιό θα είναι; Για τον γράφοντα είναι σαφέστατο ότι τα δείγματα χορωδιακής εκτέλεσης και πρακτικής αντιμετώπισης ζητημάτων
εκτέλεσης ακόμη και άγνωστων μαθημάτων παραμένει υποδειγματική όταν χοράρχης και δάσκαλος είναι ο Άρχων Θρ Στανίτσας, και όσοι στοιχούνται σε αυτόν εκτελεστικά και όχι κατ ανάγκην υφολογικά.
Επιπλέον, το μέγιστο ζητούμενο είναι η διακρίβωση του τί σημαίνει ότι η ψαλτική είναι τέχνη και επιστήμη ταυτόχρονα. Δεν μπαίνω σε διλήμματα που θυμίζουν αυγό και κότα, αλλά επισημαίνω την αναντίρρητη πρωτοκαθεδρία μαστόρων να ορίζουν την εκτέλεσή της και το ύφος της με την όλη συμπεριφορά τους. Και για να μιλήσω στη γλώσσα του Γιώργου Μ. η κανονιστική επιβολή του ύφους της ΕΛΒΥΧ ( με όλα τα παρεπόμενά της) δεν μπορεί παρά να συνιστά ρυθμιστική προσέγγιση, κ αφίσταται από την περιγραφική που είναι η κύρια κατεύθυνση της παράδοσης. Τότε δυστυχώς και ο φίλτατος Δομέστικος νομιμοποιείται να τη θεωρεί απόλυτα εκτός
παράδοσης.
Δ.
