Ποῖος ὁ α΄ στίχος τῆς μεγ. δοξολογίας τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια;

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Για την Δοξολογία σε άλλους ήχους, ίσως η πρώτη να είναι η του Μελχισεδέκ σε πλΑ, όπως έχει γράψει και ο κ. Γρ. Στάθης. Υπάρχουν όμως και από τους Κρήτες μουσικούς νομίζω (τουλάχιστον μία σε πλΒ του Βενέδικτου Επισκοπόπουλου;) Ο Μ. Γιαννόπουλος μπορεί ίσως να μας πεί αν προηγούνται αυτοί.

Καλά Θεοφάνεια!

Δεν νομίζω ότι ότι ο Βενέδικτος έχει μελοποιήσει ολόκληρη την Δοξολογία. Από ό,τι θυμάμαι στα χειρόγραφα Πάδοβας 432, Σινά 1563 και ΕΒΕ 963 υπάρχουν μόνο οι δύο πρώτοι στίχοι σε ήχο πλ. β και νομίζω και κάπου αλλού σε πλ. α. Κατόπιν αναφέρεται ότι ψάλλονται από τον δεξιό χορό οι υπόλοιποι στίχοι μέχρι το Παράτεινον, αλλά δεν παρατίθεται μέλος, άρα έψαλλαν απο έξω. Και μερικά εφύμνια ακολουθούν (π.χ. Ἄγγελοι ἀνύμνουν τὸ δόξα ἐν ὑψίστοις..., κ.ἀ.). Ο Μελχισεδέκ πρέπει να είναι ο πρώτος γύρω στα 1620.
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Στην ηχογράφηση Πρίγγου-Στανίτσα από το πατριαρχείο ο λαμπαδάριος ψάλει ολόκληρο το Σήμερον ὁ Χριστὸς όπως είναι γραμμένο στα μουσικά βιβλία. Το ίδιο κάνει και ο Ναυπλιώτης εδώ.

Επομένως η συνήθεια να ψάλει ο λαμπαδάριος μέχρι του ακαταπαύστως βοῶμεν είναι μάλλον καινούρια συνήθεια, τουλάχιστον για τον πατριαρχικό ναό.

Ολόκληρο το έχει και ο Βουδούρης στο «Δωδεκαήμερον» (τομος 7ος).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ολόκληρο το έχει και ο Βουδούρης στο «Δωδεκαήμερον» (τομος 7ος).
Δέν εἶναι δυνατόν στά μουσικά βιβλία νά μήν καταγράφεται ὁλόκληρο, ἀφοῦ χρησιμοποιεῖται καί τήν β΄ ἡμέρα. Ἀπ᾿ τήν ἄλλη ἡ παράδοση εἶναι ἰσχυρή —κατατέθηκαν ἀρκετές ἀπόψεις καί πηγές— ἔρχεται ἀπό μακρύτερα ὅπως φάνηκε ἀπό τόν κ. Ἀρβανίτη (μέ διαφορετικές συνθῆκες) καί ἀπ᾿ τήν ἄλλη κάνει ὁ καθένας ὅ,τι νομίζει.


 

pasapoyn

Παναγιώτης Σαπουντζής
Ολόκληρο το έχει και ο Βουδούρης στο «Δωδεκαήμερον» (τομος 7ος).

Ο Βουδούρης κόβει το Σήμερον ὁ Χριστὸς των Χριστουγέννων, έχει δε ολόκληρο αυτό των Θεοφανείων.

Λύθηκε πάντως το μυστήριο τι δοξολογία λέγανε τότε στα πατριαρχεία :wink:!
 

Attachments

  • Boudouris_Vol_07_p_009_0130.png
    126 KB · Views: 50
  • Boudouris_Vol_07_p_009_0460.png
    143.7 KB · Views: 27
  • Boudouris_Vol_07_p_009_0461.png
    133.1 KB · Views: 26

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Κωνσταντινουπολίτες ψάλτες πριν περίπου 70 χρόνια εδώ στη Θεσσαλονίκη, το έλεγαν όπως έχει καθιερωθεί σήμερα: το τέλος του Σήμερον... το έπαιρνε ο δεξιός και αποτελούσε την αρχή της Δοξολογίας. Μετέφεραν την ήδη διαμορφωμένη τότε παράδοση της Πόλης.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ο Βουδούρης κόβει το Σήμερον ὁ Χριστὸς των Χριστουγέννων, έχει δε ολόκληρο αυτό των Θεοφανείων.
Μοῦ κάνει ὅμως ἐντύπωση ὅτι ἐνῶ σταματάει στό «βοῶμεν· » ἀρχίζει τήν δοξολογία μέ τό «Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς», ἐνῶ πρέπει νά ψαλεῖ μόνον ἡ συνέχεια «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία».
Ἐπίσης στό Καὶ νῦν τῶν Φώτων στό μουσικό κείμενο, ἐνῶ τό καταγράφει ὁλόκληρο, ἔχει ὡς κείμενο «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, καὶ φωτίσαντι τὸν κόσμον» (sic). Καί παραθέτει πάλι δοξολογία ἀπό τοῦ «Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς», πού τήν ψάλλει ὁ α΄ δομέστικος.

Εἶναι ἀπό τίς «συγχύσεις» τοῦ Βουδούρη, πού ἐνῶ μᾶς προσφέρει πάρα πολλά, ἀπό τήν ἄλλη, ὅπως μοῦ ἔχουν πεῖ καί ἔχω διαβάσει στόν πρόλογο τά προβλήματά του, ὅταν τόν διαβάζω (μέ ἐνδιαφέρον) ἔχω μάθει νά κρατῶ ἐπιφυλακτική (καί κριτική) στάση ἀπέναντί του καί νά διακρίνω κάποια πράγματα.


 

Shota

Παλαιό Μέλος
Στις παλαιές παπαδικές (14ος-15ος αι) η Δοξολογία είναι μόνο σε Β΄ ήχο. Ο πρώτος στίχος καλοφωνικά από τον Δομέστικο (εκ του domesticus. Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα είναι εντελώς τυχαία:)) και το υπόλοιπο σε απλόν και σύντομο μέλος οι Ιερείς (περισσότερα βλ. σε γραπτά του κ. Γρ. Στάθη). Έτσι, θα μπορούσε ο αριστερός χορός να ψάλλει όλο το Σήμερον... μέχρι τέλους και να συνεχίζουν οι Ιερείς.

Ακριβως αυτη τη ταξη για την εορτη των Χριστουγεννων φαινεται να την εχει το γεωργιανο Συναξαριο του Γεωργιου του Αγιορειτου (του 11ου αι., βλ. π.χ. εδω). Δηλαδη πρωτα λεγεται το Σημερον (δεν γραφεται ολοκληρο αφου προκειται για το τυπικο, μονο η αρχη του υμνου με την ενδειξη του ηχου), αμεσως μετα ακουλουθει το "Υμνουμεν σε, ευλογουμεν σε... μεχρι τελους" (ομως δεν λεει απο ποιους ψαλλεται).
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Ακριβως αυτη τη ταξη για την εορτη των Χριστουγεννων φαινεται να την εχει το γεωργιανο Συναξαριο του Γεωργιου του Αγιορειτου (του 11ου αι., βλ. π.χ. εδω). Δηλαδη πρωτα λεγεται το Σημερον (δεν γραφεται ολοκληρο αφου προκειται για το τυπικο, μονο η αρχη του υμνου με την ενδειξη του ηχου), αμεσως μετα ακουλουθει το "Υμνουμεν σε, ευλογουμεν σε... μεχρι τελους" (ομως δεν λεει απο ποιους ψαλλεται).

Στον ιδιο Συναξαριο βρηκα τυχαια μια παρομοια ενδειξη και για την Κυριακη της Πεντηκοστης. Για τον δοξαστικο των Αινων δεν προβλεπει το γνωστο "Βασιλευ ουρανιε", αλλα καποιο αλλο στιχηρο του οποιου το τελος ειναι το "Δοξα εν υψιστοις Θεω..." (ουτε αρχη αναφερεται, ουτε ηχος, μονο το τελος). Αμεσως μετα ακουλουθει το "Υμνουμεν σε, ευλογουμεν σε...". Αρα κι εδω το στιχηρο το ελεγαν ολοκληρο.
 
Top