Το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Γεωργίου Τσατσαρώνη «Το Πατριαρχικόν ύφος», που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ιεροψαλτικά Νέα» από τον Οκτώβριο του 1972 μέχρι τον Απρίλιο του 1973 και του οποίου τμήμα ανέβηκε ήδη εδώ, μου εμπιστεύτηκε ο Νικόλαος για να το δακτυλογραφήσω ώστε να το αναρτήσει στην πλήρη του μορφή. Θα το βρείτε εδώ. Τα μουσικά κείμενα τα επιμελήθηκε ο Βασίλης ο Μαυράγκανος. Αξίζει τον κόπο να διαβαστεί, λέει πράγματα πολύ ενδιαφέροντα.
Πατριαρχικό Ύφος
- Thread starter rum
- Start date
ilias nektarios
Παλιο-μέλος... και μισό!
''Αυτο το στοιχειο του ύφους εντυπωσιάζει και μπορεις να διακρινεις καποιον ψάλτη με τα χαρακτηριστικά της φωνής του και να πεις,χωρίς να τον βλέπεις,οτι αυτός ψαλλει κατα το τάδε ύφος,ή αυτός είναι ο τάδε. Απ'αυτο το γεγονός μπορούμε να πούμε πραγματικά,οτι Υφος στην μουσική καλειται η κατα τόπους παρατηρουμένη διαφορος προφορά, ή η απαγγελία των διαφόρων ιερών και δημωδών μελωδιών. Τούτο σπουδάζεται με την πρακτική απομίμηση.
Αλλά τι είναι μίμηση; Κατά τον Αριστοτέλη,είναι η δι'αισθητών μέσων αναπαράστασις μιας πραγματικότητας ή ενός προτύπου.
Γενικά η κάθε καλλιτεχνική δημιουργία αρχίζει από την μίμηση. Δηλ. αναπαράσταση αισθητού πράγματος με μέσα αισθητ΄,κυρίως ορατά ή ακουστά.Εδώ υπάγεται και το ύφος,το οποιο αντιγράφεται και αποτυπώνεται μέσα στη μνήμη.Μερκοί είπαν οτι το ύφος δε διδασκεται,διοτι είναι αήρ. Εγώ λεγω το ύφος κλέβεται (εδω,επιτρέπεται η κλοπή)
''....Ο αξέχαστος Ηλίας Βενέζης περιέγραφε στην εφημ. το ΒΗΜΑ το εξής χαρακτηριστικό γεγονός:
Οταν η πατριώτισσά μου απ'την Παλαιά Φώκαια της Ιωνίας Ελένη Νικολα'ί'δου,σπουδαία και διασημος Μετζοσοπράνο,προσεκλίθη απο την Βιέννη και προσελήφθη στη Μετροπόλιταν όπερα της Ν. Υόρκης,τραγούδησε την Καρμεν του Μπιζε. Οι μουσικοκριτικοί δεν μπορεσαν να διακρίνουν ποιας σχολής ήταν η τοποθέτηση της φωνής της και ζήτησαν συνένταυξη από την αοιδό.Εκείνη φανέρωσε οτι πρώτος δασκαλος της ήταν ο πατέρας της Α'ψάλτης Αντώνιος Νικολα'ί'δης,που ως πρόσφυγας έψαλλε στ' Ακλδιού της Μυτιλινης και έμαθε Β.Μ. και στις δυο κορες του....
Ενα άλλο στοιχείο του Πατριαρχικού ύφους ειναι οι λίγες αναλύσεις και οι καλλωπισμοί.
Εκτελούνται όπως πρέπει οι χαρακτήρες ποιότητος και η πεταστή αναλύεται όπως το θέλει η χειρονομία. Η πεταστή έχει διαφορες αναλύσεις επι το οξύ.
Μερικοί ψάλτες βάζοντας πολλούς καλλωπισμούς και πολλες αναλύσεις καθιστούν τα μέλη αγνώριστα και διατείνονται οτι αυτό είναι το Πτριαρχικο Υφος. Οι Πετριαρχικες αναλύσεις ειναι ορισμένες....''
Αυτά αναφέρει μεταξυ αλλων ο κος Τσατσαρώνης στο Α' Πανελληνιο συνεδριο Βυζ. Μουσικης το 1993 για το Πατριαρχικό Υφος.
Αλλά τι είναι μίμηση; Κατά τον Αριστοτέλη,είναι η δι'αισθητών μέσων αναπαράστασις μιας πραγματικότητας ή ενός προτύπου.
Γενικά η κάθε καλλιτεχνική δημιουργία αρχίζει από την μίμηση. Δηλ. αναπαράσταση αισθητού πράγματος με μέσα αισθητ΄,κυρίως ορατά ή ακουστά.Εδώ υπάγεται και το ύφος,το οποιο αντιγράφεται και αποτυπώνεται μέσα στη μνήμη.Μερκοί είπαν οτι το ύφος δε διδασκεται,διοτι είναι αήρ. Εγώ λεγω το ύφος κλέβεται (εδω,επιτρέπεται η κλοπή)
''....Ο αξέχαστος Ηλίας Βενέζης περιέγραφε στην εφημ. το ΒΗΜΑ το εξής χαρακτηριστικό γεγονός:
Οταν η πατριώτισσά μου απ'την Παλαιά Φώκαια της Ιωνίας Ελένη Νικολα'ί'δου,σπουδαία και διασημος Μετζοσοπράνο,προσεκλίθη απο την Βιέννη και προσελήφθη στη Μετροπόλιταν όπερα της Ν. Υόρκης,τραγούδησε την Καρμεν του Μπιζε. Οι μουσικοκριτικοί δεν μπορεσαν να διακρίνουν ποιας σχολής ήταν η τοποθέτηση της φωνής της και ζήτησαν συνένταυξη από την αοιδό.Εκείνη φανέρωσε οτι πρώτος δασκαλος της ήταν ο πατέρας της Α'ψάλτης Αντώνιος Νικολα'ί'δης,που ως πρόσφυγας έψαλλε στ' Ακλδιού της Μυτιλινης και έμαθε Β.Μ. και στις δυο κορες του....
Ενα άλλο στοιχείο του Πατριαρχικού ύφους ειναι οι λίγες αναλύσεις και οι καλλωπισμοί.
Εκτελούνται όπως πρέπει οι χαρακτήρες ποιότητος και η πεταστή αναλύεται όπως το θέλει η χειρονομία. Η πεταστή έχει διαφορες αναλύσεις επι το οξύ.
Μερικοί ψάλτες βάζοντας πολλούς καλλωπισμούς και πολλες αναλύσεις καθιστούν τα μέλη αγνώριστα και διατείνονται οτι αυτό είναι το Πτριαρχικο Υφος. Οι Πετριαρχικες αναλύσεις ειναι ορισμένες....''
Αυτά αναφέρει μεταξυ αλλων ο κος Τσατσαρώνης στο Α' Πανελληνιο συνεδριο Βυζ. Μουσικης το 1993 για το Πατριαρχικό Υφος.
T
Tzanakos_B
Guest
Κυριε Δημητρη θα ηθελα να καταθεσω την αποψη μου για το λεγομενο ''ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ ΥΦΟΣ''. Ο ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ,εζησε μεσα στο Πατριαρχειο 60 χρονια, ξεκινησε απο Κανοναρχος και ανεβαινοντας διαδοχικα ολες τις ψαλτικες θεσεις εγινε αρχων πρωτοψαλτης !! Λογικο ειναι να συμπερανουμε οτι , τουλαχιστον ηχητικα ειναι ο εκφραστης του Πατριαρχικου υφους. Αυτο το επιβεβαιωνουν και οι διαδοχοι του, Πριγγος και Στανιτσας αλλα και οσοι τον ακουσαν ''Ζωντανα''. Ακουσα πριν πολυ καιρο σε καποια συνεντευξη τον κ. Πα ι κοπουλο να λεγει οτι τα ιδιαιτερα χαρακτηριστικα του Πατρ. Υφους ειναι, ο χρονος, ο τονισμος των ποσοτικων και ποιοτικων χαρακτηρων και η μεγαλοπρεπης εκτελεσις !!!! Ο αειμνηστος τσολακιδης αυτο ελεγε και το τηρουσε , οπως και ο ανεπαναληπτος Καραμανης.. ο οποιος ειχε επηρεαστει πολυ απο τον Πριγγο, τον οποιο θαυμαζε και σεβοταν. !!!!!! Β. ΤΖΑΝΑΚΟΣ.
T
Tzanakos_B
Guest
Αγαπητε συναδελφε. Σχετικα με το Πατριαρχικο Υφος, θα ηθελα να πω οτι υπαρχει και θα υπαρχει, οσο υπαρχουν ΨΑΛΤΕΣ που σεβονται και τηρουν την ΠΑΡΑΔΟΣΗ της εκκλησιαστικης Μουσικης μας!!! Το ιδιο ισχυει και για το Δημοτικο μας τραγουδι !! Το ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ ΥΦΟΣ, με τα σημερινα ηχητικα μεσα, τα ηχητικα αρχεια που υπαρχουν ''παντου'' χαρις και στο Ψαλτολογιον, θα ''ανθιζει '' και θα διαιωνιζεται εις τους αιωνας !!!
Πολύ ωραίος και εύστοχος, όπως πάντοτε άλλωστε, ο μακαριστός Γεώργιος Τσατσαρώνης! Πού θα μπορούσαμε να βρούμε ολόκληρο το κείμενό του;
ilias nektarios
Παλιο-μέλος... και μισό!
Το παραπανω αποσπασμα,ειναι παρμενο απο τα πρακτικα του 1ου επιστημονικου συνεδριου Β.Μ. με θεμα:
''Βυζαντινη μουσικη και συγχρονη τεχνολογια''
Πραγματοποιηθηκε τον Δεκεμβριο του 1993 στο αμφιθεατρο του Πολεμικου Μουσειου υπο την αιγιδα της γεν. Γραμματειας Λα'ι'κης Επιμορφωσης.
Εχει κυκλοφορισει ολο το συνολο των εργασιων σε βιβλιο απο την Ο.Μ.Σ.Ι.Ε.
Στο συνεδριο μιλησαν οι εξης:
Χρηστος Παπαδοπουλος
Παντελης Λαζαριδης
Ηλιας Γιουρουκος
Γρηγοριος Σταθης-εισηγηση
Βασιλειος Νονης-εισηγηση
Χαραλαμπος Σπυριδης-εισηγηση
Γεωργιος Τσατσαρωνης-εισηγηση.Θεμα: ''Το Υφος στην Β. Εκκλησιαστικη Μουσικη''
Απο ολη την εισηγηση του κου Τσατσαρωνη,εγραψα εδω μονο αυτα,γιατι η υπολοιπη ομιλια,στο περιπου ειναι η ιδια με την δικη σας αναρτηση.
Μονο που στου συνεδριου,μιλαει και για τα υπολοιπα υφη. Αν θελετε,καποια στιγμη,ευχαριστως να σας την σκαναρω και να ας την δωσω.
''Βυζαντινη μουσικη και συγχρονη τεχνολογια''
Πραγματοποιηθηκε τον Δεκεμβριο του 1993 στο αμφιθεατρο του Πολεμικου Μουσειου υπο την αιγιδα της γεν. Γραμματειας Λα'ι'κης Επιμορφωσης.
Εχει κυκλοφορισει ολο το συνολο των εργασιων σε βιβλιο απο την Ο.Μ.Σ.Ι.Ε.
Στο συνεδριο μιλησαν οι εξης:
Χρηστος Παπαδοπουλος
Παντελης Λαζαριδης
Ηλιας Γιουρουκος
Γρηγοριος Σταθης-εισηγηση
Βασιλειος Νονης-εισηγηση
Χαραλαμπος Σπυριδης-εισηγηση
Γεωργιος Τσατσαρωνης-εισηγηση.Θεμα: ''Το Υφος στην Β. Εκκλησιαστικη Μουσικη''
Απο ολη την εισηγηση του κου Τσατσαρωνη,εγραψα εδω μονο αυτα,γιατι η υπολοιπη ομιλια,στο περιπου ειναι η ιδια με την δικη σας αναρτηση.
Μονο που στου συνεδριου,μιλαει και για τα υπολοιπα υφη. Αν θελετε,καποια στιγμη,ευχαριστως να σας την σκαναρω και να ας την δωσω.
Σας ευχαριστώ θερμά εκ των προτέρων! Δεν ξέρω αν υπάρχει άδεια και για δημοσίευσή της εδώ ή από ποιον θα μπορούσε να ζητηθεί. Πάντως πρέπει να αξίζει τον κόπο, ο Τσατσαρώνης συνήθως μιλούσε πολύ παραστατικά και με επιχειρήματα.
ilias nektarios
Παλιο-μέλος... και μισό!
Βεβαιως κε Γιαννη και αυτο φαινεται και απο τις εισηγησεις του. Δυστυχως ηχητικα ντοκουμεντα απο την ιεροψαλτικη του πορεια,δεν νομιζω να υπαρχουν.
Οσον αφορα την αδεια δημοσιευσης,ουτε και εγω γνωριζω σε ποιον να απευθυνθω.Ας ελπισουμε ομως,
να δωθει η καταλληλη στιγμη,γιατι πραγματι ειναι πολυ ενδιαφεροντα αυτα που αναφερει στην εισηγηση του συνεδριου ο κος Τσατσαρωνης.
Ειδωμεν!:wink:
Last edited:
Δημήτρης Ποθητός
Παλαιό Μέλος
Το Πατριαρχικό Ύφος είναι κατά την ταπεινή μου άποψη το πλέον κατανυκτικό, ουσιαστικά πλούσιο μέσα από την λιτότητά αλλά και την μεγαλοπρέπειά του, καίρια αληθές και γνήσιο ψαλτικό ύφος, προερχόμενο, επιζών και πάντοτε μεταλαμπαδεύων την ορθή ψαλτική θεωρία και ερμηνεία διά μέσου της μακραίωνης συνεχούς παράδοσης της εκκλησιαστικής βυζαντινής μουσικής της Μεγάλης Του Χριστού Εκκλησίας.
Ευχαριστίες για το σπάνιο και τόσο ενδιαφέρον αυτό υλικό! Το απομόνωσα:
Νομίζω πως πλησιάζει, δεν έχει πολλή σχέση με το Βαμβουδάκη που έψαλλε τότε στα Ιεροσόλυμα. Γενικά σε αυτά τα πατήματα ήταν περίπου τότε η ψαλτική και στο Φανάρι και στο Άγ. Όρος.
ΥΓ: Πώς λένε κάποιοι Γα δίεση στο β'; ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ!!! Σόρρυ, δεν κρατήθηκα...
Last edited:
ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
Active member
Φως Φαναριου, Παράδοσις καὶ ὕφος στὴν Κωνσταντινούπολη
http://fanarion.blogspot.com/2020/05/blog-post_62.html
http://fanarion.blogspot.com/2020/05/blog-post_62.html
Στην φετινή αναστάσιμη ακολουθία ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε η εκτέλεση του κανόνα στον ειρμό "Ο Παίδας εκ καμίνου ρυσάμενος" από τον Νεοχωρίτη, όπου η φράση "πάσχει ως θνητός" δεν εκτελέστηκε με την συνηθισμένη κατάληξη στον Πα, αλλά στον Δι. Υποπτευόμενος την προέλευση της εν λόγω εκτέλεσης ανέτρεξα στο σύντομο ειρμολόγιο του Πέτρου Βυζαντίου, όπου η παρούσα θέση κατέληγε στον Δι και όχι στον Πα. Αν όμως ακούσουμε λ.χ. την εκτέλεση του Στανίτσα από τον Όρθρο του 1961, θα δούμε ότι κάνει την κατάληξη της φράσης στον Πα. Ερώτηση: Ποιός από τους δύο είναι σωστός;
giorgosgoudi
Νέο μέλος
Στο ειρμολόγιο του Ιωάννου Πρωτοψάλτου η γραμμή είναι ελεφρώς εξελιγμένη αλλά και πάλι καταλήγει στον Δι.
Στο ειρμολόγιο του Πανδέκτη η γραμμή είναι κάτω στον Πα.
Άρα μέχρι νεωτέρας μπορούμε να πούμε ότι η γραμμή στον Πα απηχεί τις αντιλήψεις του 20ού αιώνα.
Η έννοια του σωστού και του λάθους υφίσταται, εάν ορισθεί το κριτήριο. Αν πχ κάποιος θέτει ως κριτήριο την πιστή εκτέλεση αρχικών πατριαρχικών εκδόσεων, δηλαδή Πέτρο Λαμπαδάριο και συγχρόνους του, τότε το "σωστό" είναι το Δι.
Επίσης κριτήριο μπορεί να είναι η ακριβής εφαρμογή της θεωρίας του ήχου. Η γραμμή κάτω στον Πα εμένα προσωπικά μου θυμίζει τα στιχηρά του Πάσχα, δηλαδή πλ. α (και δεν το λέω για κακό).
Τέλος κριτήριο μπορεί να αποτελεί η ακριβής εφαρμογή του ειρμολογικού μέλους. Η γραμμή στο Δι μου φαίνεται ότι μπορεί να αποδοθεί ταχύτερα, άρα τη βρίσκω πιο δόκιμη.
Στο ειρμολόγιο του Πανδέκτη η γραμμή είναι κάτω στον Πα.
Άρα μέχρι νεωτέρας μπορούμε να πούμε ότι η γραμμή στον Πα απηχεί τις αντιλήψεις του 20ού αιώνα.
Η έννοια του σωστού και του λάθους υφίσταται, εάν ορισθεί το κριτήριο. Αν πχ κάποιος θέτει ως κριτήριο την πιστή εκτέλεση αρχικών πατριαρχικών εκδόσεων, δηλαδή Πέτρο Λαμπαδάριο και συγχρόνους του, τότε το "σωστό" είναι το Δι.
Επίσης κριτήριο μπορεί να είναι η ακριβής εφαρμογή της θεωρίας του ήχου. Η γραμμή κάτω στον Πα εμένα προσωπικά μου θυμίζει τα στιχηρά του Πάσχα, δηλαδή πλ. α (και δεν το λέω για κακό).
Τέλος κριτήριο μπορεί να αποτελεί η ακριβής εφαρμογή του ειρμολογικού μέλους. Η γραμμή στο Δι μου φαίνεται ότι μπορεί να αποδοθεί ταχύτερα, άρα τη βρίσκω πιο δόκιμη.
Νομίζω πως το ερώτημα είναι λίγο διαφορετικό, καθώς ουσιαστικά είναι και τα δύο σωστά, αλλά αναζητούμε κάτι άλλο: Σε περίπτωση ασυμφωνίας γραπτής παράδοσης (λ.χ. ειρμολόγιο Πέτρου) και προφορικής παράδοσης (ηχογραφήσεις των τελευταίων μεγάλων πρωτοψαλτών του 20ου αιώνα), ποια προκρίνεται και που θέτουμε τα όρια; Θα ήταν λ.χ. αντιπαραδοσιακό (στα πλαίσια της Πατριαρχικής παράδοσης πάντα) να ψαλλούν τα κεκραγάρια του Κωνσταντίνου ή το αργό Πάσα πνοή του Ιακώβου σε μία χοροστασία, εφόσον δεν έχουμε καμία απολύτως μαρτυρία για την ψαλμώδηση τους στον Πατριαρχικό ναό;
giorgosgoudi
Νέο μέλος
Στο είπα ήδη: αν το κριτήριο είναι κάποια συγκεκριμένη παράδοση τότε με βάση αυτό το κριτήριο, μια διαφορετική επιλογή θα είναι "λάθος".
Παίζει ρόλο όμως και η αιτιολόγηση κάθε κριτηρίου, ούτως ώστε να μην απολιθώνουμε πράγματα που μπορεί να συνέβησαν και τυχαία.
Και κυρίως η αιτιολόγηση αυτή να βγαίνει από μέσα από το ίδιο το οικουμενικό πατριαρχείο.
Εκτός αν από εκεί προέρχεται και το ερώτημα αυτό και μπαίνει σε δημόσια διαβούλευση για βοήθεια!
Παίζει ρόλο όμως και η αιτιολόγηση κάθε κριτηρίου, ούτως ώστε να μην απολιθώνουμε πράγματα που μπορεί να συνέβησαν και τυχαία.
Και κυρίως η αιτιολόγηση αυτή να βγαίνει από μέσα από το ίδιο το οικουμενικό πατριαρχείο.
Εκτός αν από εκεί προέρχεται και το ερώτημα αυτό και μπαίνει σε δημόσια διαβούλευση για βοήθεια!
evangelos
Ευάγγελος Σολδάτος
Το εκκλησιαστικό ύφος όπως το έχω καταλάβει μέσα από ανθρώπους που το εκφράζουν και με έχουν διδάξει αλλά και προσωπική δουλειά-έρευνα:
Κατ εμέ είναι συγκεκριμένες παράμετροι, απαριθμώ εδώ κάποιες βασικές που μου έρχονται στο μυαλό.
1) Γλώσσα, σωστή προφορά, άρθρωση, πλοκή συμφώνων φωνηέντων, παραδοσιακός τονισμός (τονίζουμε τις οξείες και τις περισπωμένες, τις βαρείες δεν τις τονίζουμε εκτός αν θέλουμε να δώσουμε έμφαση σε κάτι ). Αναγιγνώσκουμε πάνω σε ένα τόνο βάσει το τροπαρίου που προηγήθηκε ή έπεται και όταν τονίζουμε τότε εκτός από δυναμικό τονισμό μπορούμε να ανέβουμε και μία μεγάλη φωνή (υπερμείζων τόνος έως και δίτονο), στα κόμματα καταλήγουμε μια τρίτη μικρή κάτω, στις τελείες ένα τετράχορδο ή πεντάχορδο (διαβαστά όλα αυτά). Δεν διαβάζουμε λοιπόν τις προφητείες σαν να διαβάζουμε εφημερίδα.
2) Σωστά διαστήματα. Τα σωστά διαστήματα είναι μόνο τα της φωνητικής παραδόσεως , όπως σώθηκε από Κωνσταντινουπολίτες ψάλτες και παλιούς παραδοσιακούς Σμυρνιούς, νησιώτες, αγιορείτες (προ καταστροφής Βατοπαιδίου). Έχω προσδιορίσει ποια είναι αυτά τα διαστήματα, γενικά ποια είναι η σωστή αρμονική μας και πως εφαρμόζεται (βλ εδώ) αλλά και πάλι η φωνητική παράδοση είναι ο κανόνας. Την θεωρία την έκανα για βοήθημα κι όχι να την εφαρμόζουμε χωρίς ακούσματα. Την έκανα ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό που ακούμε. Βάσει των ακουσμάτων την έκανα την θεωρία.
3)Σωστές αλλαγές από τροπάριο σε τροπάριο. Πιάνουμε κοινούς φθόγγους του τροπαρίου που προηγείται με αυτό που ακολουθεί (παράδειγμα). Οι διφωνίες των ήχων ομαδοποιούνται. Ο πρώτος, ο δεύτερος, ο τέταρτος, ο πλάγιος πρώτος, ο πλάγιος δεύτερος έχουν κοινό συνολικό μέγεθος μικρής διφωνίας. Ο δεύτερος, ο τρίτος, ο τέταρτος, ο βαρύς, ο πλάγιος τέταρτος έχουν κοινό συνολικό μέγεθος μεγάλης διφωνίας (βλ εδώ)
Δεν κάνουμε κάθε τρεις και λίγο απηχήματα παρά μόνο αν ψάλλουμε δοξαστικό ή κάποιο αργό μάθημα(χερουβικό-κοινωνικό)
4) Χρόνος. Άλλο πράγμα ο χρόνος άλλο το μέτρο κι άλλο ο Ρυθμός.
Κάθε μουσικό κομμάτι έχει χρόνο. Πολλοί χρόνοι συνθέτουν μέτρο. Όταν ένα μέτρο με συγκεκριμένη τάξη
Στην ψαλτική έχουμε χρόνο (περισσότερα εδώ)
5) Οι ιερείς αναγιγνώσκουν τις ευχές μυστικώς(να μην ακούγονται καθόλου απ' έξω) και τα ευαγγέλια τα διαβάζουν κατά το ύφος του αποστόλου , δεν κάνουν κήρυγμα (εδώ ο άρχων μέγας ρήτωρ της ΜτΧΕ τα εξηγεί καθώς και ο Άρχων Διδάσκαλος του Αποστόλου της ΜτΧΕ )
6)Γνώση της τάξης και του τυπικού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας καθώς και του άγραφου τυπικού, το οποίο έχει σωθεί προφορικά.
Κατ εμέ είναι συγκεκριμένες παράμετροι, απαριθμώ εδώ κάποιες βασικές που μου έρχονται στο μυαλό.
1) Γλώσσα, σωστή προφορά, άρθρωση, πλοκή συμφώνων φωνηέντων, παραδοσιακός τονισμός (τονίζουμε τις οξείες και τις περισπωμένες, τις βαρείες δεν τις τονίζουμε εκτός αν θέλουμε να δώσουμε έμφαση σε κάτι ). Αναγιγνώσκουμε πάνω σε ένα τόνο βάσει το τροπαρίου που προηγήθηκε ή έπεται και όταν τονίζουμε τότε εκτός από δυναμικό τονισμό μπορούμε να ανέβουμε και μία μεγάλη φωνή (υπερμείζων τόνος έως και δίτονο), στα κόμματα καταλήγουμε μια τρίτη μικρή κάτω, στις τελείες ένα τετράχορδο ή πεντάχορδο (διαβαστά όλα αυτά). Δεν διαβάζουμε λοιπόν τις προφητείες σαν να διαβάζουμε εφημερίδα.
2) Σωστά διαστήματα. Τα σωστά διαστήματα είναι μόνο τα της φωνητικής παραδόσεως , όπως σώθηκε από Κωνσταντινουπολίτες ψάλτες και παλιούς παραδοσιακούς Σμυρνιούς, νησιώτες, αγιορείτες (προ καταστροφής Βατοπαιδίου). Έχω προσδιορίσει ποια είναι αυτά τα διαστήματα, γενικά ποια είναι η σωστή αρμονική μας και πως εφαρμόζεται (βλ εδώ) αλλά και πάλι η φωνητική παράδοση είναι ο κανόνας. Την θεωρία την έκανα για βοήθημα κι όχι να την εφαρμόζουμε χωρίς ακούσματα. Την έκανα ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό που ακούμε. Βάσει των ακουσμάτων την έκανα την θεωρία.
3)Σωστές αλλαγές από τροπάριο σε τροπάριο. Πιάνουμε κοινούς φθόγγους του τροπαρίου που προηγείται με αυτό που ακολουθεί (παράδειγμα). Οι διφωνίες των ήχων ομαδοποιούνται. Ο πρώτος, ο δεύτερος, ο τέταρτος, ο πλάγιος πρώτος, ο πλάγιος δεύτερος έχουν κοινό συνολικό μέγεθος μικρής διφωνίας. Ο δεύτερος, ο τρίτος, ο τέταρτος, ο βαρύς, ο πλάγιος τέταρτος έχουν κοινό συνολικό μέγεθος μεγάλης διφωνίας (βλ εδώ)
Δεν κάνουμε κάθε τρεις και λίγο απηχήματα παρά μόνο αν ψάλλουμε δοξαστικό ή κάποιο αργό μάθημα(χερουβικό-κοινωνικό)
4) Χρόνος. Άλλο πράγμα ο χρόνος άλλο το μέτρο κι άλλο ο Ρυθμός.
Κάθε μουσικό κομμάτι έχει χρόνο. Πολλοί χρόνοι συνθέτουν μέτρο. Όταν ένα μέτρο με συγκεκριμένη τάξη
Στην ψαλτική έχουμε χρόνο (περισσότερα εδώ)
5) Οι ιερείς αναγιγνώσκουν τις ευχές μυστικώς(να μην ακούγονται καθόλου απ' έξω) και τα ευαγγέλια τα διαβάζουν κατά το ύφος του αποστόλου , δεν κάνουν κήρυγμα (εδώ ο άρχων μέγας ρήτωρ της ΜτΧΕ τα εξηγεί καθώς και ο Άρχων Διδάσκαλος του Αποστόλου της ΜτΧΕ )
6)Γνώση της τάξης και του τυπικού της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας καθώς και του άγραφου τυπικού, το οποίο έχει σωθεί προφορικά.
Last edited:
giorgosgoudi
Νέο μέλος
Μετά από όλα αυτά κάνε μια συγκριτική αναφορά στις δύο μορφές εκτέλεσης του "πάσχει ως θνητός" και αν μπορούν να αποτελέσουν ζήτημα γενικώς αλλά και ειδικώς για το οικουμενικό πατριαρχείο.
Θεωρητικά μου φαίνεται πιο σωστό το Δι, μιας και στο ειρμολογικό μέλος οι ατελείς καταλήξεις γίνονται στο Δι και στον Πα γίνονται οι εντελείς και οι τελικές. Επίσης γραμμές που πάνε κάτω από τον Πα απαιτούν υψηλότερη βάση και βραδύτερη αγωγή.
Από απόψεως προφορικής παράδοσης όμως για τη μεν κατάληξη στον Πα έχουμε την ηχογράφηση που είναι αδιάσειστη μαρτυρία, ενώ για αυτή στο Δι μόνο τα βιβλία, τα οποία πιθανώς να πρωτοχρησιμοποιούνται σήμερα από τον κ. Νεοχωρίτη. Δηλαδή και για την εποχή τους να εξέφραζαν μεν την ορθή (κατά τους συγγραφείς) πρακτική, όχι όμως την εφαρμοζόμενη και παραδοσιακή..
Φυσικά το τι αποτελεί πατριαρχικό ύφος δεν το υποδεικνύουμε εμείς οι απέξω αλλά το προσδιορίζουν μόνοι τους οι από μέσα: ο οικουμενικός πατριάρχης, οι ιερείς, οι ψάλτες και κυρίως ο λαός της Κωνσταντινούπολης από τον οποίο πηγάζει και στον οποίο απευθύνεται.
Θεωρητικά μου φαίνεται πιο σωστό το Δι, μιας και στο ειρμολογικό μέλος οι ατελείς καταλήξεις γίνονται στο Δι και στον Πα γίνονται οι εντελείς και οι τελικές. Επίσης γραμμές που πάνε κάτω από τον Πα απαιτούν υψηλότερη βάση και βραδύτερη αγωγή.
Από απόψεως προφορικής παράδοσης όμως για τη μεν κατάληξη στον Πα έχουμε την ηχογράφηση που είναι αδιάσειστη μαρτυρία, ενώ για αυτή στο Δι μόνο τα βιβλία, τα οποία πιθανώς να πρωτοχρησιμοποιούνται σήμερα από τον κ. Νεοχωρίτη. Δηλαδή και για την εποχή τους να εξέφραζαν μεν την ορθή (κατά τους συγγραφείς) πρακτική, όχι όμως την εφαρμοζόμενη και παραδοσιακή..
Φυσικά το τι αποτελεί πατριαρχικό ύφος δεν το υποδεικνύουμε εμείς οι απέξω αλλά το προσδιορίζουν μόνοι τους οι από μέσα: ο οικουμενικός πατριάρχης, οι ιερείς, οι ψάλτες και κυρίως ο λαός της Κωνσταντινούπολης από τον οποίο πηγάζει και στον οποίο απευθύνεται.
Στις αργές καταβασίες του Πέτρου πάντως, η φράση «Πάσχει ὡς θνητός» καταλήγει στον Πα κατεβαίνοντας μέχρι τον κάτω Κε περαστικά. Ουσιαστικά, για να καταλάβει κανείς τη φιλοσοφία του Πέτρου Λαμπαδαρίου ως προς τις Καταβασίες (δεν έχει γράψει σύντομες), μπορεί να «συμπτύξει» τις γραμμές των αργών που έχει γράψει και να βγάλει έτσι τον σκελετό στις σύντομες. Δεν είναι σίγουρα απολύτως ασφαλές, αλλά δεν είναι ανάγκη τα πάντα να είναι καταγεγραμμένα.