[Ερώτηση] Λέγεται το «Δι᾿ ευχών» στην απόλυση του εσπερινού της Γονυκλισίας;

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι τους ασχολούμενους με το τυπικό. Ένας αρχιμανδρίτης (δεν αναφέρω στοιχεία, ναό κ.λπ.), διόλου ευκαταφρόνητης παιδείας και πνευματικότητας, κατά την απόλυση του εσπερινού της Πεντηκοστής (Κυριακή πρωί) είπε ότι αυτή είναι η μόνη ακολουθία της εκκλησίας που δεν κλείνει με το Δι' ευχῶν, κι αυτό προς τιμήν του Παναγίου Πνεύματος. Ομολογώ ότι δεν το έχω ξανακούσει. Γνωρίζετε κάτι σχετικό; Ευχαριστώ.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Θα ήθελα να ρωτήσω κάτι τους ασχολούμενους με το τυπικό. Ένας αρχιμανδρίτης (δεν αναφέρω στοιχεία, ναό κ.λπ.), διόλου ευκαταφρόνητης παιδείας και πνευματικότητας, κατά την απόλυση του εσπερινού της Πεντηκοστής (Κυριακή πρωί) είπε ότι αυτή είναι η μόνη ακολουθία της εκκλησίας που δεν κλείνει με το Δι' ευχῶν, κι αυτό προς τιμήν του Παναγίου Πνεύματος. Ομολογώ ότι δεν το έχω ξανακούσει. Γνωρίζετε κάτι σχετικό; Ευχαριστώ.

ΔΙΠΤΥΧΑ 2008 σελ. 174 σημείωσις 162.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ναί μέν, ἀλλά...​
Αὐτή εἶναι ἡ παλαιοτέρα πρᾶξις γενικῶς γιά τό «Δι᾿ εὐχῶν» τό ὁποῖον (ὄχι μόνον σ᾿ αὐτήν) ἀλλά σέ καμμία ἀπόλυση δέν λεγόταν. Εἶναι γνωστό ὅτι προέρχεται ἀπό τήν μοναχική πράξη (ΤΜΕ, σελ. 16, ὑποσ. 9). Σήμερα εἶναι ἐντελῶς παράξενο νά μήν εἰπωθεῖ. Ἔχει πλέον καταστεῖ ἀπαραίτητο ἐπισφράγισμα πάσης ἀπολύσεως. Αὐτή εἶναι ἡ γνώμη τοῦ π. Κων. Παπαγιάννη, πού ἔχει περάσει στό Νέο Ἱερατικόν (πρβλ. σσ. 283 καί 342) καί στό ΣΤ (σ. 692).


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis

Ναί μέν, ἀλλά...​

Αὐτή εἶναι ἡ παλαιοτέρα πρᾶξις γενικῶς γιά τό «Δι᾿ εὐχῶν» τό ὁποῖον (ὄχι μόνον σ᾿ αὐτήν) ἀλλά σέ καμμία ἀπόλυση δέν λεγόταν. Εἶναι γνωστό ὅτι προέρχεται ἀπό τήν μοναχική πράξη (ΤΜΕ, σελ. 16, ὑποσ. 9). Σήμερα εἶναι ἐντελῶς παράξενο νά μήν εἰπωθεῖ. Ἔχει πλέον καταστεῖ ἀπαραίτητο ἐπισφράγισμα πάσης ἀπολύσεως. Αὐτή εἶναι ἡ γνώμη τοῦ π. Κων. Παπαγιάννη, πού ἔχει περάσει στό Νέο Ἱερατικόν (πρβλ. σσ. 283 καί 342) καί στό ΣΤ (σ. 692).



Προσωπικά, αν όχι κληρικός αλλά ψάλτης, [οπότε δεν έχει το θέμα πρακτική εφαρμογή από μένα προσωπικά],
θα μου επιτρέψετε να υποστηρίξω την αντίθετη άποψη.
Νομίζω ότι τέτοιες διαφοροποιήσεις καλό είναι να διατηρούνται στην λατρεία μας.
Ας θυμηθούμε και την απόλυση των Ασματικών Ακολουθιών.

Υ.Γ.1 Πάντως είναι λεπτομέρεια της πράξεως.
Υπάρχουν άλλα σημαντικότερα ζητήματα στην Λατρεία.
Αυτό ας είναι είτε έτσι είτε αλλιώς...

Υ.Γ.2 Δεν θυμάμαι αν έχει τεθεί θέμα Απολύσεως γενικά αλλά είναι θέμα Ιερατικό.
Εκεί γίνονται αρκετά λάθη... ασυνταξίες, μνημόνευση πολλών Αγίων και λανθασμένες προσθήκες (και ελεήμων Θεός)

 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Προσωπικά, αν όχι κληρικός αλλά ψάλτης, [οπότε δεν έχει το θέμα πρακτική εφαρμογή από μένα προσωπικά],
θα μου επιτρέψετε να υποστηρίξω την αντίθετη άποψη.
Νομίζω ότι τέτοιες διαφοροποιήσεις καλό είναι να διατηρούνται στην λατρεία μας.
Ας θυμηθούμε και την απόλυση των Ασματικών Ακολουθιών.
Γνωρίζεις ὅτι εἶμαι ὑπέρ τῆς τελέσεως καί ᾀσματικῶν ἀκολουθιῶν καί ἀρχαίων λειτουργιῶν καί ἔχω «προϋπηρεσία» σ᾿ αὐτά. Ἐκεῖ ἀναγκάζομαι καί τό ἐξηγῶ ὅτι μέ τό «Ἐν εἰρήνῃ Χριστοῦ πορευθῶμεν» ἤ «Πορεύεσθε ἐν εἰρήνῃ» ἤ «Ἐν εἰρήνῃ προέλθωμεν» κ.ὅ. λαμβάνει τέλος ἡ σύναξη. Ἄν καί μοῦ ἔχει τύχει νά μοῦ ποῦν «Δέν εἴπατε Δι᾿ εύχῶν πάτερ». Ἐκεῖ δέν δίνω σημασία. Ἀλλά ἐδῶ εἶναι διαφορετικά τά πράγματα σ᾿ ἕνα μοναχικό —σαφῶς μέ στοιχεῖα ᾀσματικοῦ— ἑσπερινό. Μή νομίζεις ὅτι δέν τό ἔχω κάνει. Τό ἔχω «ψυχολογήσει». Χωρίς ἐξηγήσεις βέβαια. Προτίμησα γι᾿ αὐτήν τήν περίπτωση τό «Δι᾿ εὐχῶν». Κανείς, οὔτε ὁ π. Παπαγιάννης, ἀμφισβητεῖ τήν ὀρθότητα τῶν γραφομένων ἀπό τόν μακαριστό Φουντούλη πού —βέβαια στήν ἐν λόγῳ ἀπάντηση— ἁπλῶς δεικνύει τά ἀρχαῖα καί νέα στοιχεῖα. Ἄλλωστε καί ὁ ἀείμνηστος ἔχει ἀναφερθεῖ σ᾿ ἐκεῖνα πού δέν μποροῦσε νά «δεῖ», μή ὤν κληρικός.

Υ.Γ.1 Πάντως είναι λεπτομέρεια της πράξεως.
Υπάρχουν άλλα σημαντικότερα ζητήματα στην Λατρεία.
Αυτό ας είναι είτε έτσι είτε αλλιώς...
Συμφωνῶ, ἀλλά εἶναι μιά λεπτομέρεια πού μπορεῖ νά δημιουργήσει μιά ἀπορία στό πλήρωμα ἐκείνη τήν ὥρα, πού δέν ὐπάρχει λόγος νά κάθεσαι νά ἐξηγεῖς...

.2 Δεν θυμάμε αν έχει τεθεί θέμα Απολύσεως γενικά αλλά είναι θέμα Ιερατικό.
Εκεί γίνονται αρκετά λάθη... ασυνταξίες, μνημόνευση πολλών Αγίων και λανθασμένες προσθήκες (και ελεήμων Θεός)
Ἔχουν ἐπισημανθεῖ αὐτά (εὐκαίρως - ἀκαίρως) πολλάκις στό φόρουμ. Νομίζω ὅτι ὑπάρχει καί εἰδικό θέμα (ἐκτός ἀπό τά εὐτράπελα).



 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Ευχαριστώ πολύ τον π. Μάξιμο και τους λοιπούς αρμοδίους φίλους για τη συνεισφορά τους.
Θα προσθέσω μόνο κάτι μικρό: κι εμένα μου φαίνεται ότι η απόλυση χωρίς Δι’ ευχῶν διασαλεύει κάπως μια τάξη: ότι οι ακολουθίες αρχίζουν με επίκληση του τριαδικού Θεού και κλείνουν με επίκληση ειδικά του Χριστού (δεν ξέρω γιατί γίνεται το τελευταίο, ας μας πει κάποιος, αλλά υποθέτω ως αναγνώριση του ιδιαίτερου ρόλου του Χριστού στην οικονομία της σωτηρίας). Αυτή η ιδιαίτερη μνημόνευση όμως δεν συνιστά υποτίμηση των άλλων προσώπων της Αγίας Τριάδος. Η αθέτησή της λοιπόν την ημέρα του Αγίου Πνεύματος ίσως άφηνε να εννοηθεί κάτι τέτοιο.

ΥΓ : Συμπληρωματικά, με αφορμή το παραπάνω επιτρέψτε μου να προσθέσω στο επόμενο post (για όποιον ενδιαφέρεται) ένα πολύ ωραίο κείμενο του σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου Βλάχου, που μιλάει για την κοινή ενέργεια των προσώπων της Αγίας Τριάδος.
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Το παραθέτω περισσότερο χάριν της εορτής και λιγότερο χάριν του συγκεκριμένου θέματος (αν και θα έπρεπε αυτό να είχε γίνει χθες, αλλά ποτέ δεν είναι αργά), οπότε οι συντονιστές μπορούν να το μετακινήσουν κατά βούλησιν. Είναι από το βιβλίο «Οι δεσποτικές εορτές» (το κομμάτι της Πεντηκοστής υπάρχει on-line εδώ: http://www.pelagia.org/htm/b26.e.i_despotikes_eortes.12.htm, και η παρέμβαση στη μορφοποίηση είναι δική μου).

Η δημιουργία και αναδημιουργία του κόσμου είναι κοινή ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Αυτή ακριβώς η θεολογική αλήθεια μας οδηγεί στο σημείο να πούμε ότι δεν είναι άλλο το έργο του Χριστού και άλλο το έργο του Αγίου Πνεύματος. Λέγεται αυτό γιατί υπάρχει ενδεχόμενος και σοβαρός κίνδυνος να ομιλούμε για οικονομία του Χριστού, ωσάν να γίνεται ανεξάρτητα από το Άγιον Πνεύμα, και οικονομία του Αγίου Πνεύματος, ωσάν να γίνεται ανεξάρτητα και αυτόνομα από τον Χριστό.
· Ο Λόγος του Θεού έγινε άνθρωπος με την ευδοκία του Πατρός και την συνέργεια του Αγίου Πνεύματος.
· Ο Χριστός συνελήφθη στην κοιλία της Υπεραγίας Θεοτόκου "εκ Πνεύματος Αγίου".
· Στην συνέχεια ο Χριστός, μετά την Ανάστασή Του, και βεβαίως την ημέρα της Πεντηκοστής έστειλε το Άγιον Πνεύμα, γιατί το Άγιον Πνεύμα πέμπεται δια του Υιού.
· Και Αυτό όταν ήλθε στους Αποστόλους μόρφωσε τον Χριστό στην καρδιά τους, δηλαδή τους κατέστησε μέλη του αναστημένου Σώματος του Χριστού.
Γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορούμε να μιλούμε για διαφορά του έργου του Υιού και του έργου του Αγίου Πνεύματος.

[......................]

Ώστε, ο άνθρωπος που δέχεται την Χάρη του Τριαδικού Θεού γίνεται μέλος του αναστημένου Σώματος του Χριστού, κατοικητήριο του Θεού Πατρός και ναός του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή σκήνωμα του Τριαδικού Θεού.

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σε ένα τροπάριο του ιαμβικού Κανόνος της εορτής της Πεντηκοστής χρησιμοποιεί την φράση "γνώρισμα Πνεύμα Πατρογεννήτου Λόγου", δηλαδή το Άγιον Πνεύμα είναι γνώρισμα του Λόγου του Θεού που γεννήθηκε από τον Πατέρα.
Το Άγιον Πνεύμα χαρακτηρίζεται γνώρισμα του Λόγου, επειδή
αυτό αποκαλύπτει και φανερώνει τον Λόγο του Θεού, γιατί "χωρίς του Πνεύματος ο Μονογενής Υιός ου νοείται" (άγ. Γρηγόριος Νύσσης). Άλλωστε, ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι "ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν ει μη εν Πνεύματι Αγίω" (Α' Κορ. ιβ', 3).
Επίσης, το Άγιον Πνεύμα λέγεται γνώρισμα του Λόγου, γιατί Αυτό δίδαξε τους Μαθητάς σύμφωνα με όσα διδάχθηκαν και υπέμνησε ό,τι τους είχε πη ο Χριστός. Γι’ αυτό και έγινε γνώρισμα, δηλαδή δι’ Αυτού φανερώθηκε ότι ο Χριστός είναι αληθής Υιός και Λόγος του Θεού και από την κοινή διδασκαλία αποδείχθηκε το ομοούσιο και το ομόδοξο του Υιού με το Άγιον Πνεύμα (άγ. Νικόδημος αγιορείτης).
· Ο Υιός και Λόγος του Θεού με την ενανθρώπησή Του δόξασε τον Πατέρα.
· Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής το Άγιον Πνεύμα κατήλθε στους Αποστόλους, και έτσι και αυτό δόξασε τον Υιό (Λέων ο σοφός).
· Με αυτήν την αφορμή μπορούμε να πούμε ότι ο Πατήρ δόξασε τον Υιό με το να τον αποκαλέση "αγαπητόν Υιόν",
· ο Υιός δοξάστηκε με όσα έκανε με την συνέργεια του Αγίου Πνεύματος,
· ο Υιός ακόμη δόξασε τον Πατέρα με όλο το έργο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους,
· ταυτόχρονα ο Υιός δόξασε το Άγιον Πνεύμα, γιατί Αυτός το φανέρωσε και το αποκάλυψε στους Μαθητάς,
· αλλά και το Άγιον Πνεύμα, το οποίο ενεργεί πλούσια μέσα στην Εκκλησία, δοξάζει τον Πατέρα, από τον Οποίο προέρχεται,
· και δοξάζει και τον Υιό, αφού όσοι το λαμβάνουν γίνονται τέκνα Θεού και μέλη του Σώματος του Χριστού.

Από όλα αυτά φαίνεται ότι δεν είναι άλλο το έργο του Υιού και άλλο το έργο του Αγίου Πνεύματος. Η σωτηρία του ανθρώπου είναι κοινή ενέργεια του Τριαδικού Θεού.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Γιώργος Μ.;39209 said:
Θα προσθέσω μόνο κάτι μικρό: κι εμένα μου φαίνεται ότι η απόλυση χωρίς Δι’ ευχῶν διασαλεύει κάπως μια τάξη: ότι οι ακολουθίες αρχίζουν με επίκληση του τριαδικού Θεού και κλείνουν με επίκληση ειδικά του Χριστού (δεν ξέρω γιατί γίνεται το τελευταίο, ας μας πει κάποιος, αλλά υποθέτω ως αναγνώριση του ιδιαίτερου ρόλου του Χριστού στην οικονομία της σωτηρίας). Αυτή η ιδιαίτερη μνημόνευση όμως δεν συνιστά υποτίμηση των άλλων προσώπων της Αγίας Τριάδος. Η αθέτησή της λοιπόν την ημέρα του Αγίου Πνεύματος ίσως άφηνε να εννοηθεί κάτι τέτοιο.

Σοῦ διαφεύγει ὅμως κάτι. Ὅτι ἡ εὐχή τῆς ἀπολύσεως ἀναφέρεται οὕτως ἤ ἄλλως στόν Χριστό
ἐκ τῶν πατρικῶν κόλπων κενώσας ἑαυτόν, καὶ τὴν ἡμετέραν ὅλην ἀνθρωπείαν προσλαβόμενος φύσιν, καὶ θεώσας αὐτήν, μετὰ δὲ ταῦτα εἰς οὐρανοὺς αὖθις ἀνελθών, καὶ ἐν δεξιᾷ καθίσας τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, τό τε θεῖον, καὶ ἅγιον, καὶ ὁμοούσιον, καὶ ὁμοδύναμον, καὶ ὁμόδοξον, καὶ συναΐδιον Πνεῦμα καταπέμψας ἐπὶ τούς ἁγίους αὐτοῦ μαθητὰς καὶ Ἀποστόλους, καὶ διὰ τούτου φωτίσας μὲν αὐτούς, δι' αὐτῶν δὲ πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν, ταῖς πρεσβείαις τῆς παναχράντου, καὶ παναμώμου ἁγίας αὐτοῦ Μητρός, τῶν ἁγίων, ἐνδόξων, πανευφήμων, θεοκηρύκων καὶ πνευματοφόρων Ἀποστόλων, καὶ πάντων τῶν Ἁγίων, ἐλεήσαι καὶ σώσαι ἡμᾶς διὰ τὴν ἑαυτοῦ ἀγαθότητα. Ἀμήν.​

Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν, ταῖς πρεσβείαις τῆς παναχράντου καὶ παναμώμου ἁγίας αὐτοῦ μητρός, [...] ἐλεήσαι καὶ σώσαι ἡμᾶς, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.​

καί δέν τό περιμένουμε ἀπό τό «Δι᾿ εὐχῶν».

Σημ.: Τό θέμα τῆς ἀπολύσεως εἶναι ἐκτενές. Τίποτε ἀπό αὐτά δέν ὑπῆρχε.



 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Η αλήθεια είναι ότι δεν ήξερα πώς γίνεται η απόλυση αντί του Δι' εὐχῶν. Έμεινα στην εξήγηση του πατρός (του προαναφερθέντος ναού) ότι το αφήνουμε αυτη τη μέρα προς τιμήν του Αγίου Πνεύματος.
Ευχαριστώ, π. Μάξιμε.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Έμεινα στην εξήγηση του πατρός (του προαναφερθέντος ναού) ότι το αφήνουμε αυτη τη μέρα προς τιμήν του Αγίου Πνεύματος.
????????????????????????????????????????
Αὐτό ὁμολογῶ πώς δέν τό εἶχα προσέξει.
Οὐδέν σχόλιον, γιατί ἄν ἀρχίσουμε...

Ἢ λέγε τι σιγῆς κρεῖττον ἢ σιγὴν ἔχε (πές του πώς λέει ὁ Δομέστικος).​
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Οὐδέν σχόλιον, γιατί ἄν ἀρχίσουμε...
Καλά, καλά μην αρχίσετε... μπορεί εγώ να μην κατάλαβα καλά πάνω στη φασαρία. :) Καλά τα λέει ο δομέστιχος....

ΥΓ Πάντως για καλό και για κακό...ο ναός ήταν εκτός Αθηνών.
 
Top