Κοντάκια [Θεία Λειτουργία]

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Με αφορμή μήνυμα του συντονιστού κ. Διονυσίου Ανατολικιώτη για τα Κοντάκια της Διακαινήσιμης Παρασκευής ανοίγω αυτό το ΘΕΜΑ για να συζητήσουμε για την τάξη των Κοντακίων στην Θεία Λειτουργία.

Ο μακαρίτης Ιωάννης Φουντούλης (κι ο π. Κων/νος Παπαγιάννης) υποστήριζε ότι πρέπει να αποφεύγονται τα πολλά τροπάρια σε αυτό το σημείο. (το ΤΜΕ έχει συνήθως - κι όχι πάντα- μόνον το επισφραγιστικόν)

Όμως...

Πολλοί υποστηρίζουν ότι και στο Θέμα των Κοντακίων πρέπει να υπάρχει η ακρίβεια και να ψάλλονται όλα όσα προβλέπουν τα μοναστικά Τυπικά.

Ιδιαίτερη εντύπωση πάντως προκαλεί ότι αντί αναστασίμου Κοντακίου ψάλλεται η Υπακοή του ήχου.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Όντως στις αγιορείτικες μονές ψάλλεται η υπάκοή (νομίζω και το αναστάσιμο απολυτίκιο υπο των ιερέων).

Όσο για τα κοντάκια και απολυτίκια, ειδικά σε παρεκκλήσι, τουλάχιστον 7 στο σύνολο. Θα το ερευνήσω και θα επανέλθω.
 

Αθωνίτης

Παλαιό Μέλος
Μιας και μιλάμε και για αγιορείτικα...
Αν υποθέσουμε σήμερα έχετε Πρ.Ηλιού, θα λέγαμε.
Απολυτίκια:
Αναστάσιμο (Ιερείς)
Αναστάσιμο (Α χορός)
Του Προφήτου (Β χορός)
Της Μονής(Α χορός)
Αγιορειτών Πατέρων (Β χορός)
Υπακοή (Α΄Χορος)
Κοντάκιο του Προφήτου (Β χορός)
Προστασία των Χριστιανών (Ιερείς)

Και αυτό συμβαίνει πάντοτε ακομα και τις καθημερινές απλά αλλάζει το ότι δεν έχουμε συλλειτουργο οπότε δεν λένε οι ιερείς και επίσης δεν λέμε βέβαια υπακοή.
Ευχαριστώ
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Το σύνολο 8. Τα κοσμικά δίπτυχα για σήμερα προέβλεπαν το σύνολο 4.
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
...Τα κοσμικά δίπτυχα για σήμερα προέβλεπαν το σύνολο 4.

᾿Επιτρέψτε μου μίαν μικρὰν παρατήρησιν. προτιμῶ τὸν ὅρον «ἐνοριακὰ δίπτυχα» κατ᾿ ἀντιστοιχίαν μὲ τὸν ὅρον «μοναστικὸν τυπικόν».
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
᾿Επιτρέψτε μου μίαν μικρὰν παρατήρησιν. προτιμῶ τὸν ὅρον «ἐνοριακὰ δίπτυχα» κατ᾿ ἀντιστοιχίαν μὲ τὸν ὅρον «μοναστικὸν τυπικόν».

Πολλές φορές έχω καταλάβει ότι στον όρο "κοσμικό" αρκετοί δίνουν απαξιωτικό χαρακτήρα. Έχω έρθει και σε ανοικτή ρήξη για το θέμα αυτό.
Αναφέρουν ότι είναι "μοναστικόν" είναι το ορθόν και μόνον ενώ το "ενοριακό" (το οποίο απαξιωτικά το αναφέρουν ως "κοσμικόν") το λάθος.

Πιστεύω όμως ότι ο αγαπητός κ. Καλαφάτης δεν υποννοούσε αυτό.
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Πολλές φορές έχω καταλάβει ότι στον όρο "κοσμικό" αρκετοί δίνουν απαξιωτικό χαρακτήρα. Έχω έρθει και σε ανοικτή ρήξη για το θέμα αυτό.
Αναφέρουν ότι είναι "μοναστικόν" είναι το ορθόν και μόνον ενώ το "ενοριακό" (το οποίο απαξιωτικά το αναφέρουν ως "κοσμικόν") το λάθος.

Πιστεύω όμως ότι ο αγαπητός κ. Καλαφάτης δεν υποννοούσε αυτό.

᾿Ασφαλῶς καὶ ὁ ἀγαπητὸς ᾿Αθανάσιος Καλαφάτης δὲν ἐννοοῦσε αὐτό. οὔτε ἐγὼ ὑπενόησα ὅτι ἐχρησιμοποίησε τὸν ὅρον «κοσμικὸς» μὲ ἀρνητικὴν ἔννοιαν. ἀλλὰ ἀκριβῶς ἐπειδὴ χρησιμοποιεῖται ἀπὸ πολλοὺς ἔτσι, ἔγραψα τὴν παρατήρησιν ὅτι προτιμῶ ἀντὶ τοῦ «κοσμικὸς» τὸ «ἐνοριακός». δὲν ὑπέδειξα διόρθωσιν στὸν ᾿Αθ. Καλαφάτη, ἁπλῶς ἐσημείωσα τί πράττω, γιὰ νὰ μὴ δίδω λαβὴ σὲ παρεξηγήσεις. διότι ἡ λέξι «κοσμικὸς» ἔχει ἐνίοτε ἀρνητικὴ χρειὰ καὶ ἐκτὸς τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιοχῆς. ἀλλὰ τὸ σημειώνω ὡς προσωπικήν μου ἐπιλογὴν καὶ προτίμησιν, χωρὶς νὰ λέγω ὅτι μόνον αὐτὸ πρέπει νὰ ἐπικρατήσῃ...
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Αναφέρω κάποιες σκέψεις μου σχετικά με το Επισφραγιστικόν Κοντάκιον της Θείας Λειτουργίας με αφορμή την σημερινή προεόρτιο ημέρα της Γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Μου προκαλούσε πάντοτε εντύπωση γιατί να "σπάει" αυτή η σειρά του Κοντακίου της εκκλησιαστικής περιόδου.
Από την 24η Αυγούστου (με λίγες εξαιρέσεις) ψάλλεται ως επισφραγιστικόν Κοντάκιον (τις επίσημες ημέρες) το "Ιωακείμ και Άννα" και την πλησιέστερη ημέρα στην εορτή επιλέγεται εκ των Τυπικών το Προεόρτιον.
Στις υπόλοιπες Δεσποτικές Εορτές συμβαίνει κάτι αντίστοιχο ενώ στις εορτές των Χριστουγέννων και Θεοφανείων ψάλλονται εξ' αρχής τα Προεόρτια μέχρι την ημέρα της Εορτής.
Διαφορετική τάξη ορίζεται για την περίοδο του Τριωδίου όπου λέγονται (συνήθως) τα Κοντάκια της ημέρας.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Σύμφωνα μὲ ὅλα τὰ πρὸ τοῦ 1838 (ΤΚΠ) τυπικά, τὸ κοντάκιο μιᾶς ἑορτῆς δὲν λέγεται πρὶν ἀπὸ τὴν κύρια ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, οὔτε μετὰ τὴν ἀπόδοσή της. Λέγεται τὸ κοντάκιο τῆς ἡμέρας (ὄχι τῆς ἑβδομάδος), ἄν ὑπάρχει, καὶ θεοτοκίον, ἄν ἀπαιτεῖται.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


Σύμφωνα μὲ ὅλα τὰ πρὸ τοῦ 1838 (ΤΚΠ) τυπικά, τὸ κοντάκιο μιᾶς ἑορτῆς δὲν λέγεται πρὶν ἀπὸ τὴν κύρια ἡμέρα τῆς ἑορτῆς, οὔτε μετὰ τὴν ἀπόδοσή της. Λέγεται τὸ κοντάκιο τῆς ἡμέρας (ὄχι τῆς ἑβδομάδος), ἄν ὑπάρχει, καὶ θεοτοκίον, ἄν ἀπαιτεῖται.

Το επισφραγιστικόν Κοντάκιον της περιόδου δηλαδή περιγράφεται από το Τυπικόν του Κωνσταντίνου και μετά;
Πάντως μετά την απόδοση της εορτής δεν θυμάμαι να λέγεται κάποιο Κοντάκιον...
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Η πράξη καταγράφεται στο ΤΚΠ.
Να φανταστώ ότι καταγράφει μια τάξη η οποία άρχισε να διαμορφώνεται πολύ νωρίτερα ή που προέρχεται από αλλού...

Από την στιγμή που επικράτησε αυτή η πράξη βρίσκω λογικό π.χ. την 14η Αυγούστου να λέγεται το Προεόρτιον Κοντάκιον της Θεοτόκου αλλά δεν βρίσκω παράλογο εάν π.χ. την 7η Σεπτεμβρίου ψαλλόταν το "Ιωακείμ και Άννα" εφόσον
αυτό εψάλλει τόσες ημέρες πρίν καν μπούμε στα Προεόρτια.
[Η έλλειψη Κοντακίου την 1η Φεβρουαρίου και η σημείωση στο ΤΜΕ "Ο μήτραν παρθενικήν" ίσως δίνει μια λύση.]

Έχει πάντως τα κενά της αυτή η νέα πράξη...
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Ίσως θα ήταν χρήσιμο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ σε κάποιες περιπτώσεις να ψάλλονται παραπάνω Κοντάκια. (αν και πρέπει να αποφεύγονται -κατά τον μακαρίτη Ιωάννη Φουντούλη- τα πολλά τροπάρια σε αυτό το σημείο).
Αυτή η σκέψη μου ήρθε ξανά στο νού υπολογίζοντας ότι την 8η Φεβρουαρίου επισφραγιστικό Κοντάκιον θα ψάλλεί της Υπαπαντής κι ότι το θέμα της ημέρας
(Τελώνου και Φαρισαίου) δεν θα "μνημονευτεί" στα Απολυτίκια.
Ίσως στην περίοδο Τριωδίου (μεθέορτα Υπαπαντής) αλλά και Πεντηκοσταρίου, πρέπει να υπάρχει μια τέτοια πρόβλεψη- ρύθμιση.
 

sotirio

Αναγνώστης
Ο πατήρ Κωνσταντίνος Παπαγιάννης, στο 'Σύστημα Τυπικού'
προτείνει τη χρήση : 'Δόξα, Και νυν'
προ του ή των επισφραγιστικών Κοντακίων, στη Θεία Λειτουργία.
Ποια είναι η γνώμη σας;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ο πατήρ Κωνσταντίνος Παπαγιάννης, στο 'Σύστημα Τυπικού'
προτείνει τη χρήση : 'Δόξα, Και νυν'
προ του ή των επισφραγιστικών Κοντακίων, στη Θεία Λειτουργία.
Ποια είναι η γνώμη σας;
Δέν εἶναι λάθος, ὅπως τό στηρίζει στήν ὑποσ. 102 τῆς σελ. 82. Εἶναι τό τέλος τοῦ γ΄ ἀντιφώνου κατά μίαν ἔννοιαν, ὅπου σέ κάθε ἀντίφωνο ἔχουμε Δόξα. Καὶ νῦν.
Σήμερα δέν χρησιμοποιεῖται, γιατί ὅταν καταργήθηκαν τά ἀντίφωνα καί εἰσῆλθαν τά τυπικά μέ τούς μακαρισμούς, ἡ εἴσοδος δέν γίνεται ἐν μέσῳ τοῦ γ΄ ἀντιφώνου, ἀλλά τό γ΄ ἀντίφωνον τελειώνει στούς μακαρισμούς πού ἔχουν Δόξα. Καὶ νῦν. Καί τά (πολλά κάποιες φορές) ἀπολυτίκια καί τό κοντάκιον ἀποτελοῦν μιά ξεχωριστή ἐμβόλιμη ἑνότητα. Ἐν τῷ μεταξύ καταργήθηκε καί ἡ χρήση τῶν διπλῶν κοντακίων.
Κάποιες φορές ὅμως τό τηροῦμε.
Αὐτό μπορεῖ νά γίνεται ὅταν δέν ὑπάρχει συλλείτουργο καί τά λέει ὅλα ὁ χορός, ὁ ὁποῖος μπορεῖ νά λέει καί τό Δόξα. Καὶ νῦν. Τώρα οἱ ἱερεῖς ἤ ὀ ἀρχιερεύς νά λένε Δόξα. Καὶ νῦν; Δέν συνηθίζεται καί οὔτε προβλέπεται ἀπό τό ἰσχῦον τυπικό.
Γιά ἀναδρομή στήν ἀρχαία τάξη καλόν εἶναι, ἀναλόγως τῶν συνθηκῶν βέβαια.


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Ίσως θα ήταν χρήσιμο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ σε κάποιες περιπτώσεις να ψάλλονται παραπάνω Κοντάκια. (αν και πρέπει να αποφεύγονται -κατά τον μακαρίτη Ιωάννη Φουντούλη- τα πολλά τροπάρια σε αυτό το σημείο).
Αυτή η σκέψη μου ήρθε ξανά στο νού υπολογίζοντας ότι την 8η Φεβρουαρίου επισφραγιστικό Κοντάκιον θα ψάλλεί της Υπαπαντής κι ότι το θέμα της ημέρας
(Τελώνου και Φαρισαίου) δεν θα "μνημονευτεί" στα Απολυτίκια.
Ίσως στην περίοδο Τριωδίου (μεθέορτα Υπαπαντής) αλλά και Πεντηκοσταρίου, πρέπει να υπάρχει μια τέτοια πρόβλεψη- ρύθμιση.

Υπενθυμίζω αυτόν τον προβληματισμό για την φετινή Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου την 5η Φεβρουαρίου. Δηλ. Κοντάκια: "Φαρισαίου φύγωμεν" και "Ο μήτραν παρθενικήν".
 

Πηγάδης

Μέλος
Μέχρι και την απόδοση της Υπαπαντής λέμε ως τελευταίο κοντάκιο στην θ. Λειτουργίας το "Ο μήτραν..." Μετά, μέχρι την Σαρακοστή τι λέμε; Το "Προστασία.."; Διαφοροποιείται κάτι στις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου; Μήπως λέμε το κοντάκιο της εκάστοτε Κυριακής του Τριωδίου;
Ευχαριστώ.
 
Μέχρι και την απόδοση της Υπαπαντής λέμε ως τελευταίο κοντάκιο στην θ. Λειτουργίας το "Ο μήτραν..." Μετά, μέχρι την Σαρακοστή τι λέμε; Το "Προστασία.."; Διαφοροποιείται κάτι στις πρώτες Κυριακές του Τριωδίου; Μήπως λέμε το κοντάκιο της εκάστοτε Κυριακής του Τριωδίου;
Ευχαριστώ.

Το Κοντάκιο της Υπαπαντής ψάλλεται μέχρι την 9η Φεβρουαρίου (απόδοση της εορτής), εφόσον δεν έχει αρχίσει το Τριώδιο. Από τις 10 Φεβρουαρίου μέχρι την έναρξη του Τριωδίου ψάλλεται το της Θεοτόκου (Προστασία των Χριστιανων). Τις 4 πρώτες Κυριακές του Τριωδίου ψάλλεται το εκάστοτε του Τριωδίου. Το Σάββατο Α΄Νηστειών ψάλλεται της Θεοτόκου και τις υπόλοιπες 4 Κυριακές των ΝΗστειών ψάλλεται το "Τη Υπερμάχω".
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μήπως λέμε το κοντάκιο της εκάστοτε Κυριακής του Τριωδίου;
Τά θέματα αὐτῶν τῶν Κυριακῶν δέν ἐπεκτείνονται στίς καθημερινές τῆς ἑβδομάδος, ὅπως συμβαίνει τήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου. Ὁπότε τά κοντάκια τῶν 4 Κυριακῶν τοῦ Τριῳδίου εἶναι μόνον γιά τίς Κυριακές καί τίς καθημερινές ψάλλεται τό «Προστασία τῶν χριστιανῶν...».

Σημ.: Τίποτε τό ὑμνολογικό αὐτῶν τῶν Κυριακῶν δέν ἐπεκτείνεται στίς καθημερινές τῆς ἑβδομάδος. Οὔτε οἱ καταβασίες τῶν Κυριακῶν (σέ τυχόν ἐνδιάμεση μνήμη «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου...»), οὔτε τό ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο, οὔτε ἰδιόμελα τροπάρια αἴνων ἤ δοξαστικῶν (δίκην μεθεόρτων). [Μήν παραξενεύεστε μ᾿ αὐτή τήν σημείωση...:confused: (πού δέν ἀφορᾶ τό μέλος Πηγάδης)]

 
Top