Κανόνες Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών (με αφορμή τον κανόνα του Ευαγγελισμού)

panosdohi

Παναγιώτης Παρασκευόπουλος
Με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου θα ήθελα να κάνω την εξής ερώτηση που αφορά στους κανόνες των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών. Στα δίπτυχα αναφέρει ότι οι κανόνες ψάλλονται άνευ στίχου και μόνο στα δυο τελευταία τροπάρια προηγείται τι Δόξα και το Και νύν αντίστοιχα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν θα ήταν προτιμότερο να λέγεται στις Δεσποτικές εορτές το "Δόξα σοι ο Θεός ημών, δόξα σοι" και στις Θεομητορικές το "Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς";
Ευχαριστώ.

Υ.Γ. Δεν γνωρίζω αν αυτό το θέμα έχει συζητηθεί αλλού. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο ζητώ συγγνωμη που μου διέφυγε.:D
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου θα ήθελα να κάνω την εξής ερώτηση που αφορά στους κανόνες των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών. Στα δίπτυχα αναφέρει ότι οι κανόνες ψάλλονται άνευ στίχου και μόνο στα δυο τελευταία τροπάρια προηγείται τι Δόξα και το Και νύν αντίστοιχα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν θα ήταν προτιμότερο να λέγεται στις Δεσποτικές εορτές το "Δόξα σοι ο Θεός ημών, δόξα σοι" και στις Θεομητορικές το "Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς";
Ευχαριστώ.

Υ.Γ. Δεν γνωρίζω αν αυτό το θέμα έχει συζητηθεί αλλού. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο ζητώ συγγνωμη που μου διέφυγε.:D

Αγαπητέ Παναγιώτη
Κοίταξε στην ενότητα περί του π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη αυτό το άρθρο και θα βρεις απαντήσεις.
Φιλικά
Ε.Γ.
 
Last edited by a moderator:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Σαφῶς στό πρῶτο πού θά παρέπεμπα κι ἐγώ εἶναι ἡ ἐμπεριστατωμένη ἐργασία τοῦ π. Κωνσταντίνου, πού παρέπεμψε ὁ κ. Γιαννόπουλος.
Ἀλλά γιά τήν ἱστορία, καί ἐπειδή ρωτάει ὁ Παναγιώτης, τό θέμα ἔχει συζητηθεῖ παλαιότερα ὄντως ἐδῶ, στήν ἴδια ὑποενότητα τοῦ Ὄρθρου.


 

ixadin

Ηχάδιν
Με την ευκαιρία της σημερινής εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου θα ήθελα να κάνω την εξής ερώτηση που αφορά στους κανόνες των Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών.

Στα δίπτυχα αναφέρει ότι οι κανόνες ψάλλονται άνευ στίχου και μόνο στα δυο τελευταία τροπάρια προηγείται τι Δόξα και το Και νύν αντίστοιχα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Δεν θα ήταν προτιμότερο να λέγεται στις Δεσποτικές εορτές το "Δόξα σοι ο Θεός ημών, δόξα σοι" και στις Θεομητορικές το "Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς";
Ευχαριστώ.

Το πρόβλημα με την στιχολογία του κανόνα της Εορτής του Ευαγγελισμού είναι ότι έχει την μορφή του διαλόγου της Θεοτόκου και του Αγγέλου. Στα με της Θεοτόκου μπορείς να πείς εφύμνιο το "Υπεραγία Θεοτόκε..." αλλά θα έχεις πρόβλημα το τι θα πεις σε αυτά του Αγγέλου, οπότε προτιμήθηκε να είναι άστιχος.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
...οπότε προτιμήθηκε να είναι άστιχος.


Σαφῶς δέν προτιμήθηκε γι᾿ αὐτό τό λόγο. Ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ (ὅπως καί τῆς Ὑπαπαντῆς) εἶναι καί δεσποτική καί ἔτσι συμβαίνει (τό «ἄνευ στίχου») στίς δεσποτικές καί ὄχι στίς θεομητορικές ἑορτές σύμφωνα μέ τό ΤΜΕ.
Τό ΣΤ γιά τοῦ Εὐαγγελισμοῦ προτείνεται Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς καί γιά τῆς Ὑπαπαντῆς Δόξα σοι ὁ Θεός, ἡμῶν δόξα σοι μέ τίς ἀντίστοιχες αἰτιολογίες φυσικά καί πάντα σέ ὅσα διαβάσατε στήν μελέτη τοῦ π. Κωνσταντίνου.
Ἐγώ στά προηγούμενα ἔκανα παραπομπή καί στήν διεξαχθεῖσα συζήτηση στό Ψαλτολόγιον, ὅπου ἐκεῖ ὁ συντάκτης τοῦ τυπικοῦ τῶν Διπτύχων ἐξηγεῖ καί τά τοῦ ΤΜΕ ἀναφορικά μέ τό «ἄνευ στίχου».

ΥΓ. Ὅλες αὐτές οἱ ἀπορίες δημιουργοῦνται μετά τήν κατάργηση τῶν πραγματικῶν στίχων τῶν ᾨδῶν τοῦ Ὄρθρου.


 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Στο Σύστημα Τυπικού... ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης αναφέρει τα σχετικά με το "άνευ στίχου" στις Δεσποτικές και Θεομητορικές εορτές. Νομίζω στην υποσ. 75 ή 76.
Παναγιώτη μπορείς να συμβουλευτείς το εν λόγω βιβλίο του παππού-λη;
Ε.Γ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Γιατί κ. Γιαννόπουλε ἐγώ δέν ἔχω τό ΣΤ;
Ἡ ὑποσημείωση εἶναι ἡ 75 καί σαφῶς ὁ Γέροντας ἀναφέρεται μόνον στίς δεσποτικές ἑορτές, ὅπου μόνον τότε συμβαίνει.
Στό τέλος μόνον ἀναφέρεται στήν ἁγιορείτικη πράξη σχετικά μέ τήν παράλειψη τῶν στίχων τῶν πραγματικῶν ᾠδῶν «κατά τάς Κυριακάς, τάς δεσποτικάς καί τάς θεομητορικάς ἑορτάς, κατά τάς ἀγρυπνίας...», κάτι ἄσχετο μ᾿ αὐτό πού συζητᾶμε, δηλ. τό «ἄνευ στίχου» τοῦ ΤΜΕ, τό ὁποῖο βέβαια ἔχει αὐτήν τήν πρόβλεψη καί στίς δύο αὐτές θεομητορικές, πού ὅμως, ὅπως ἐξηγήσαμε, πρόκειται καί γιά δεσποτικές, δεσποτοθεομητορικές, ὅπως γράφει ὁ μακαριστός Καθηγητής (ΣΤ, ὑποσημ. 721) ἤ «μετέχουσαι καί τοῦ χαρακτῆρος Δεσποτικῶν ἑορτῶν» κατά τό ΤΜΕ (σελ. 7, ὑποσημ. 4). Μᾶλλον αὐτό θά θυμᾶστε καί μπράβο σας, τέτοιο θυμητικό ἀπ᾿ ἔξω.

Εὐχαριστῶ


 
Last edited:

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos

Γιατί κ. Γιαννόπουλε ἐγώ δέν ἔχω τό ΣΤ;
Ἡ ὑποσημείωση εἶναι ἡ 75 καί σαφῶς ὁ Γέροντας ἀναφέρεται μόνον στίς δεσποτικές ἑορτές, ὅπου μόνον τότε συμβαίνει.
Στό τέλος μόνον ἀναφέρεται στήν ἁγιορείτικη πράξη σχετικά μέ τήν παράλειψη τῶν στίχων τῶν πραγματικῶν ᾠδῶν «κατά τάς Κυριακάς, τάς δεσποτικάς καί τάς θεομητορικάς ἑορτάς, κατά τάς ἀγρυπνίας...», κάτι ἄσχετο μ᾿ αὐτό πού συζητᾶμε, δηλ. τό «ἄνευ στίχου» τοῦ ΤΜΕ, τό ὁποῖο βέβαια ἔχει αὐτήν τήν πρόβλεψη καί στίς δύο αὐτές θεομητορικές, πού ὅμως, ὅπως ἐξηγήσαμε, πρόκειται καί γιά δεσποτικές, δεσποτοθεομητορικές, ὅπως γράφει ὁ μακαριστός Καθηγητής (ΣΤ, ὑποσημ. 721) ἤ «μετέχουσαι καί τοῦ χαρακτῆρος Δεσποτικῶν ἑορτῶν» κατά τό ΤΜΕ (σελ. 7, ὑποσημ. 4). Μᾶλλον αὐτό θά θυμᾶστε καί μπράβο σας, τέτοιο θυμητικό ἀπ᾿ ἔξω.

Εὐχαριστῶ



Πράγματι, έγραψα το μήνυμα από αλλού και θυμόμουν απ΄έξω ότι περίπου αυτή είναι η σημείωση. Δεν είχε να κάνει με τα δικά σας λεγόμενα πάτερ, τα οποία φυσικά ήταν ακριβή και αναφέρατε και το Σύστημα Τυπικού, αλλά με την υπενθύμηση στον Παναγιώτη αυτής της αναφοράς, και με ένα λογοπαίγνιο που έκανα γράφοντας-εκείνος θα το καταλάβει διαβάζοντας το μήνυμα.
Ε.Γ.
 

ixadin

Ηχάδιν
Ο π. Παπαγιάννης αναφέρει ότι κατ΄ εξαίρεσιν ψάλλονται και οι ειρμοί των β΄ κανόνων ορισμένων εορτών (π.χ. Κοιμήσεως Θεοτόκου).

Μήπως γνωρίζει κανείς το γιατί; Ευχαριστώ
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ο π. Παπαγιάννης αναφέρει ότι κατ΄ εξαίρεσιν ψάλλονται και οι ειρμοί των β΄ κανόνων ορισμένων εορτών (π.χ. Κοιμήσεως Θεοτόκου).

Μήπως γνωρίζει κανείς το γιατί; Ευχαριστώ
Πρόκειται γιά τούς εἱρμούς τῶν δεύτερων κανόνων τῶν Χριστουγέννων, Θεοφανείων, Πεντηκοστῆς καί τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Ἐπίσης ψάλλονται καί οἱ εἱρμοί τοῦ β΄ κανόνος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου (25 Ἰανουαρίου) καθώς καί ὁ β΄ εἱρμός τῆς θ΄ ᾠδῆς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ.
Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι αὐτοί οἱ εἱρμοί ἐγράφησαν εἰδικῶς γι᾿ αὐτές τίς ἑορτές καί συμπεριλαμβάνονται καί στήν ἀκροστιχίδα, ὅπως καί οἱ εἱρμοί τοῦ β΄ κανόνος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου –πού μάλιστα τῆς δ΄ ᾠδῆς ἀναφέρει καί τό ὄνομά του– ὡς καί ὁ β΄ εἱρμός τῆς θ΄ ᾠδῆς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ.

Ἐκ τοῦ ὅτι ψάλλονται καί οἱ δύο εἱρμοί τῶν δεσποτικῶν αὐτῶν ἑορτῶν ἔχουμε καί τό φαινόμενο τῶν διπλῶν καταβασιῶν, ὅπως παλαιά καί κατά τήν ἑορτήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου.

ΥΓ. Τήν ἀπάντηση αὐτή τήν συζήτησα πρό ὀλίγου καί μέ τόν πολυσέβαστόν μας π. Κωνσταντῖνον Παπαγιάννην.


 
Στον κανόνα της εορτής του ευαγγελισμού υπάρχει στιχομυθία μεταξύ αρχαγγέλου και Υπεραγίας Θεοτόκου. Όταν διαβάζουμε τα λόγια του αρχαγγέλου προς την Θεοτόκο, ποιός στίχος προηγείται των τροπαρίων;
Μήπως εκφωνούμε και σ εκείνα τα τροπάρια ''Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς'';
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Πρόκειται γιά τούς εἱρμούς τῶν δεύτερων κανόνων τῶν Χριστουγέννων, Θεοφανείων, Πεντηκοστῆς καί τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Ἐπίσης ψάλλονται καί οἱ εἱρμοί τοῦ β΄ κανόνος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου (25 Ἰανουαρίου) καθώς καί ὁ β΄ εἱρμός τῆς θ΄ ᾠδῆς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ.
Ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι αὐτοί οἱ εἱρμοί ἐγράφησαν εἰδικῶς γι᾿ αὐτές τίς ἑορτές καί συμπεριλαμβάνονται καί στήν ἀκροστιχίδα, ὅπως καί οἱ εἱρμοί τοῦ β΄ κανόνος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου –πού μάλιστα τῆς δ΄ ᾠδῆς ἀναφέρει καί τό ὄνομά του– ὡς καί ὁ β΄ εἱρμός τῆς θ΄ ᾠδῆς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ.
Γιατί δέν ἔγραψα τότε καί γιά τούς εἱρμούς τῶν δ΄ καί θ΄ ᾠδῶν τῆς Μεταμορφώσεως, ἐπειδή περιλαμβάνονται στήν ἀκροστιχίδα ; :rolleyes:
 
Top