Κανόνας Θεοτόκου ή Παρακλητικής προηγείται σε κάποιες περιπτώσεις Μηναίου;

Τι γίνεται στις περιπτώσεις αγίων εορταζομένων εις 8 , όχι όμως πανηγυριζομένων, που διαθέτουν , δηλαδή, πλήρη αλλά όχι πανηγυρική ακολουθία (π.χ 6/9 , 23/9 , 26/7 );
Μήπως στις περιπτώσεις αυτές ορθότερο είναι να προηγείται κανών της Οκτωήχου;
Κάποιοι και στην περίπτωση αυτή ψάλλουν κανόνα της Θεοτόκου καθώς και στα Μηναία υπάρχουν αντικρουόμενες ή ασαφείς διατάξεις (βλ. στις 6/9: «Οἱ κανόνες τῆς Θεοτόκου καὶ τοῦ Ἀρχιστρατήγου», στις 23/9 «Οἱ Κανόνες, τῆς Ὀκτωήχου εἷς, καὶ τοῦ Ἁγίου», ενώ στις 26/7 «Οἱ Κανόνες, τῶν Ἁγίων, καὶ τῆς Ἁγίας οἱ ἑπόμενοι δύο»). Στις περιπτώσεις αυτές δηλαδή μήπως ισχύει το : ή της Θεοτόκου ή της Οκτωήχου ; Τι όριζε η παλαιά λειτουργική τάξη ; Έχουμε κάτι από πηγές πέραν των σημερινών Μηναίων;
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Τὰ παλαιὰ μηναῖα καὶ τυπικὰ ὁρίζουν νὰ προηγεῖται ἡ Ὀκτώηχος.

Φαίνεται όχι πάντα όμως, π.χ. 5/12, 17/1 ΤΑΣ όπου έχει της Μικράς Παρακλήσεως της Παναγίας.
 
Τὰ παλαιὰ μηναῖα καὶ τυπικὰ ὁρίζουν νὰ προηγεῖται ἡ Ὀκτώηχος.

Εννοείτε στις πλήρεις εις 8 αλλά μη πανηγυρικές ακολουθίες (π.χ 6/9 , 23/9, 26/7) ή ακόμη και στις πανηγυρικές, οπότε σ' αυτές (πλήρεις εις 8 αλλά μη πανηγυρικές) σίγουρα προηγείται κανών της Οκτωήχου ;
Μήπως δεν γίνεται διάκριση μεταξύ των δύο ειδών ακολουθιών, ως προς το ποιος κανών θα προηγηθεί;
Μήπως η διάκριση πανηγυρικών ακολουθιών / πλήρων εις 8 δεν υφίσταται καν, αλλά είναι νεωτέρα εξέλιξη;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Κατὰ τὶς μνῆμες μεγάλων ἁγίων δὲν ἀντικαθίσταται ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς

(χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 212r-v, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 165r-v, ΤΑΣ 30/11, 6/12, 18/1, 20/1, 25/1, 20/7, 27/7, ΧΑΣ φφ. 328v, 329r, ΑΤΑΣ κεφ. νε’),

συνήθως δεσποτικὸς ἤ σταυρώσιμος, ἀπὸ κανόνα τῆς Θεοτόκου, διότι κρίνεται ὅτι ὁ ἅγιος δὲν μπορεῖ νὰ ὑποσκελίσει τὸν Δεσπότη.



Οἱ μόνες ἑορτὲς ἁγίων ἄνευ Παρακλητικῆς-πλὴν Κυριακῆς-εἶναι: τῶν κορυφαίων Ἀποστόλων, τῶν ιβ’ καὶ τῆς ἀποτομῆς τοῦ Προδρόμου

(χφφ. ΤΑΣ ιβ’ αἰ. Μ. Λαύρας Γ-5, Σινὰ 1094, 1095, 1096, 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214).



Ἡ ἀπ’ αἰώνων ἐκκλησιαστικὴ παράδοση δὲν γνωρίζει μοντέλα ἀκολουθιῶν ἑορταζομένων ἁγίων ἤ ἑορτῶν εἰς 6, 8, μὲ ἀγρυπνία ἤ πανήγυρη. Ὑπάρχει τὸ ἔντυπο ΤΑΣ καὶ τὰ χφφ. του γιὰ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις, καθὼς καὶ τὰ Ἀπορούμενά του γιὰ τὴ σύμπτωση μὲ Κυριακές.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Κατὰ τὶς μνῆμες μεγάλων ἁγίων δὲν ἀντικαθίσταται ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς

(χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 212r-v, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 165r-v, ΤΑΣ 30/11, 6/12, 18/1, 20/1, 25/1, 20/7, 27/7, ΧΑΣ φφ. 328v, 329r, ΑΤΑΣ κεφ. νε’),

συνήθως δεσποτικὸς ἤ σταυρώσιμος, ἀπὸ κανόνα τῆς Θεοτόκου, διότι κρίνεται ὅτι ὁ ἅγιος δὲν μπορεῖ νὰ ὑποσκελίσει τὸν Δεσπότη.

Ἡ σταύρωση δὲν εἶναι τόσο κατώτερη ἀπὸ τὴν ἀνάσταση ποὺ σπάνια παραλείπεται.
 
Κατὰ τὶς μνῆμες μεγάλων ἁγίων δὲν ἀντικαθίσταται ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς,
συνήθως δεσποτικὸς ἤ σταυρώσιμος, ἀπὸ κανόνα τῆς Θεοτόκου, διότι κρίνεται ὅτι ὁ ἅγιος δὲν μπορεῖ νὰ ὑποσκελίσει τὸν Δεσπότη.
Μία ερώτηση: Το ίδιο γίνεται και με τον νεκρώσιμο κανόνα του Σαββάτου και τον Αποστολικό της Πέμπτης ή αυτοί αντικαθίστανται από κανόνα της Θεοτόκου , όπερ συν τω χρόνω επεκράτησε γενικώς;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Σύμφωνα μὲ τὰ παλαιότερα χειρόγραφα τοῦ ΤΑΣ, ιβ' αἰῶνος, οἱ μόνες ἑορτὲς ἁγίων ἄνευ Παρακλητικῆς-πλὴν Κυριακῆς-εἶναι: τῶν κορυφαίων Ἀποστόλων, τῶν ιβ’ Ἀποστόλων καὶ τῆς ἀποτομῆς τοῦ Προδρόμου, μείζονος τῶν ἀποστόλων. Τότε δὲν ἁρμόζει κατάνυξη οὔ τε θρηνώδης παρακλητικὸς κανόνας. Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ δική μου πρόταση.



Κατὰ τὶς μνῆμες μεγάλων ἁγίων (30/11, 6/12, 18/1, 20/1, 25/1, 20/7, 27/7) δὲν ἀντικαθίσταται ὁ α’ κανόνας τῆς Παρακλητικῆς, συνήθως δεσποτικὸς ἤ σταυρώσιμος, ἀπὸ κανόνα τῆς Θεοτόκου, διότι κρίνεται ὅτι ὁ ἅγιος δὲν μπορεῖ νὰ ὑποσκελίσει τὸν Δεσπότη, ὁ ὁποῖος ἔχει τὰ πρωτεῖα. Ἡ σταύρωση δὲν εἶναι τόσο κατώτερη ἀπὸ τὴν ἀνάσταση, ποὺ σπάνια παραλείπεται. Ἡ γέννηση δὲν εἰσῆλθε στὸν ἑβδομαδιαῖο ἑορταστικὸ κύκλο. Τὸ μοναχικὸ τυπικὸ τῆς μετάνοιας δὲν παραλείπει κατανυκτικὰ ἀπόστιχα καὶ κανόνες. Ἀλλὰ καὶ τὰ Μηναῖα σὲ μνῆμες μεγάλων ἁγίων ἔχουν κατανυκτικὰ θεοτοκία.



Ἀρχικὰ ἡ Παρακλητικὴ ἀργοῦσε σπανίως. Ἀργότερα στὶς ἀγρυπνίες τῶν μεγάλων ἁγίων δὲν προβλεπόταν θεοτοκάριο ἀποδείπνου καὶ αὐτὸ μεταφέρθηκε στὸν ὄρθρο, κυρίως σὲ μονὲς τῆς Θεοτόκου. Προτείνω τὴν Παρακλητική.
 
Top