Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα εγχειρίδιο εξήγησης με κάποιες βασικές αρχές;

[Τσάρας Κωνσταντίνος]

Αν έχει κανείς τα επίμαχα τεύχη ας κάνει ένα κόπο να τα σκανάρει.
Προς το παρόν ανεβάζω τη σημείωση του Κηλτζανίδη στο τέλος του Δοξασταρίου του Πέτρου που εξέδωσε ο ίδιος, περί Κλείδας ("Οδηγού" όπως την ονομάζει).
Υ.Γ.Μία ακόμη απόδειξη ότι Κλείδα υπήρχε και χάθηκε. Η άποψη ότι "ποτέ δε χάθηκε για να βρεθεί" που αναφέρεται στη μεθοδολογία, η οποία είναι γνωστή (άριστη γνώση νέας γραφής, γνώση των θέσεων, μελέτη της προθεωρίας, παραλληλισμός κειμένων στην παλαιά και στη νεότερη γραφή κλπ.), δεν αναιρεί σε καμμία περίπτωση τον κόπο του αείμνηστου Κηλτζανίδη, για τον οποίο πιστεύω ότι το έργο του εσκυλεύθη, από γνωστούς μουσικοδιδασκάλους που θεωρούμε σήμερα κορυφαίους και κλασσικούς θεωρητικούς και οι οποίοι είχαν πρόσβαση στο έργο του και πολλούς λόγους να μην επιτρέψουν την έκδοσή του...

Ὑπενθυμίζω καὶ τοῦτο

 

[emakris]

Περί Κλείδας, βλ. κ εδώ. Μπορεί κάποιος να σκανάρει ή να αναρτήσει τις περιλήψεις των (τουλάχιστον 12) συνεδριάσεων στην Κπολη περί της εκδόσεως της Κλείδας (στην Αθήνα) όπως δημοσιεύθηκαν στην εφημ. Φόρμιγξ (1η περίοδος) ; Είναι διαφωτιστικές!

Τελικά βρήκα τα σχετικά τεύχη της Φόρμιγγος. Δεν είναι από την Α΄ περίοδο, αλλά από τη Β΄, έτος Α΄ (1905), αρ. 9, 10, 11-12, 13-14, 16 και 17-18. Στα έξι αυτά τεύχη, ο Ψάχος, που υπήρξε γραμματέας της Επιτροπής για την έκδοση του έργου του Κηλτζανίδη, δημοσιεύει τα πρακτικά των ισάριθμων (έξι) συνεδριάσεων του εν λόγω σώματος το 1897, ενώ στο πρώτο τεύχος αναφέρεται εκτενώς και στο ιστορικό της υπόθεσης. Παραθέτω αυτό το κείμενο, μαζί με τα πρακτικά της πρώτης συνεδρίασης. Οι υπόλοιπες συνεδριάσεις αφιερώθηκαν κυρίως στη συζήτηση για το εάν υπάρχει ιδαίτερη γραφή του Αντωνίου λαμπαδαρίου, όπως ισχυριζόταν ο Κηλτζανίδης, ή αν το τελευταίο "στάδιο" πριν τη Νέα Μέθοδο είναι η γραφή του Ιακώβου και του Κρητός. (Τελικά εξέτασαν και άλλα χειρόγραφα από τη συλλογή του Κηλτζανίδη και κατέληξαν ότι είχε δίκαιο. Δεν αναφέρονται όμως συγκεκριμένα στοιχεία, οπότε η συζήτηση που καταγράφεται δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον). Την τελική έκθεση που υπεβλήθη, δυστυχώς δεν την έχω (λείπει το σχετικό φύλλο από το τεύχος 17-18).
Τα σημαντικότερα στοιχεία που προκύπτουν είναι τα εξής:
1) Το χειρόγραφο βρισκόταν στην κατοχή του υιού Κηλτζανίδη, ο οποίος το έφερνε στις συνεδριάσεις, γινόταν η ανάγνωση και ο σχολιασμός και το έπαιρνε πάλι πίσω. Φαίνεται μάλιστα ότι εξέφραζε καχυποψία προς τα μέλη της επιτροπής, φοβούμενος μην τυχόν υποκλέψουν το περιεχόμενο του έργου!
2) Αφού η επιτροπή εκφράστηκε θετικά για το έργο, το χειρόγραφο εστάλη στην Αθήνα γύρω στο 1900, προκειμένου να δημοσιευτεί στη σειρά "Βιβλιοθήκη Μαρασλή", καθότι ο διευθυντής της σειράς δεν δέχτηκε να γίνει η έκδοση στην Κωνσταντινούπολη.
3) Γύρω στο 1902 ο Εκκλησιαστικός Μουσικός Σύλλογος άλλαξε γνώμη και δήλωσε ότι θα δημοσιεύσει το έργο σε συνέχειες στο περιοδικό του, ζήτησε δε από τον Μαρασλή να χρηματοδοτήσει καλύτερα την... ανέγερση κτηρίου του Συλλόγου!!! (Νόμιζαν ότι βρήκαν την κότα με τα χρυσά αυγά, όπως παρατήρησε αργότερα προσφυώς ο Δημήτριος Περιστέρης). Ο Μαρασλής φυσικά αρνήθηκε, οπότε ο Σύλλογος επανήλθε στο αίτημα δημοσίευσης του έργου, που παρέμενε στην κατοχή του μεγάλου ευεργέτη [είχαν άραγε αντίγραφο για να το δημοσιεύσουν, όπως έλεγαν, σε συνέχειες, πράγμα που τελικά δεν έκαναν;]. Εκείνος φυσικά τους... έγραψε μετά από όλα αυτά και έκτοτε η τύχη του χειρογράφου αγνοείται.

 

[Nikolaos]

Ευχαριστούμε κ.Μακρή. Άκρως ενδιαφέροντα τα στοιχεία που καταθέσατε!

 

[Γιάννης Λιάκος]

Σας ευχαριστώ για το θέμα που αναπτύσετε. Ορίστε και το τεύχος 17-18 της Φόρμιγγος.

 

[Nikolaos]

Ευχαριστούμε κ.Λιάκο! Να πως με ένα λιθαράκι που βάζει ο καθένας μας, ορθώνεται το οικοδόμημα της γνώσης. Να είστε καλά όλοι!

 

[emakris]

Τελικά φαίνεται ότι το 1905 είχε εγκαταλειφθεί τόσο η ιδέα της "Βιβλιοθήκης Μαρασλή", όσο και η σχεδιαζόμενη έκδοση σε συνέχειες από τον Σύλλογο και αναζητούνταν συνδρομητές για βγει το βιβλίο. Όσα αναφέρει αργότερα ο Ψάχος περί διαφωνιών ή τυπογραφικών δυσχερειών θεωρώ ότι πρέπει να τοποθετηθούν στο διάστημα 1900-1902, όταν επρόκειτο να εκδοθεί το έργο στην Αθήνα. Ίσως γι' αυτό βρήκε αφορμή ο Σύλλογος να εγκαταλείψει την προσπάθεια και να ζητήσει... κτήριο (αθάνατο Ρωμέικο...).
Από την άλλη μεριά δεν νομίζω ότι προκύπτει από πουθενά ότι ο Ψάχος είχε το χειρόγραφο. Είχε μεν την επιμέλεια της έκδοσης και της διόρθωσης των τυπογραφικών δοκιμίων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κατείχε το πρωτότυπο υλικό. Θυμίζω ότι μετά το 1902 ο Σύλλογος απευθύνθηκε και πάλι στον Μαρασλή ως κάτοχο του χειρογράφου. Ότι μπορεί να πήρε κάποιες ιδέες και να τις περιέλαβε στην Παρασημαντική του (όπως φοβόταν ο γιος του Κηλτζανίδη), είναι πιθανό. Αλλά δεν έχω πειστεί για την κατηγορία περί υπεξαιρέσεως.

 

[ARGITAN]

ΔΕΝ ΕΙΧΕ Ο ΨΑΧΟΣ ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΤΟΥ ΚΗΛΤΖΑΝΙΔΗ.
ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΕΓΩ, ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΕΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΟΥ ΣΤΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΟΥ, ΔΕΝ ΤΟ ΒΡΗΚΑ ΠΟΥΘΕΝΑ,ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΦΑΝΤΑΣΘΩ ΟΤΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΥΤΟΣ ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΑΣ ΗΤΑΝ ΔΥΝΑΤΟΝ ΑΦΟΥ ΑΝΤΕΓΡΑΦΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΤΟΥ Ο,ΤΙ ΤΟΥ ΉΤΑΝ ΧΡΗΣΙΜΟ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΕΣΤΡΕΦΕ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ!...