Ζακυνθινή Εκκλησιαστική Μουσική

[Tzanakos_B]

Έχω κάθετα αντίθετη άποψη για το ζακυνθινό μέλος. Καταρχήν η εκκλησιαστική μουσική υπάρχει για να υμνεί τον Θεό, ο Θεός δεν υμνείτε κατ' αποκλειστικότητα με βυζαντινό αρχαιοπρεπές ύφος ποιός τα λέει αυτά; Δηλαδή αν δεν υπήρχε χριστιανισμός και εμφανίζονταν σήμερα ως νέα θρησκεία η εκκλησιαστική μουσική θα ήτο βυζαντινή ή θα παιζόνταν με μπουζούκια και τουμπελέκια.

Μελετήστε λίγο την ιστορία της μουσικής. Στο βυζάντιο υπήρχε ήδη ως λαική μουσική η βυζαντινή μουσική και οι πατέρες της εκκλησίας πήραν την ήδη διαδεδομένη λαική μουσική της περιοχής και την κάναν και εκκλησιαστική και είναι λάθος να μιλάμε για βυζαντινή μουσική και να εννοούμε τους ψαλμούς, το σωστότερο είναι να λέμε εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική, άλλο το ένα άλλο το άλλο. Αν γεννιόταν σήμερα ο χριστιανισμός θα λέγαμε οτι έχουμε την ποπ εκκλησιαστική μουσική και την ποπ μουσική, αν γεννιόταν πριν 50 χρόνια θα λέγαμε πως έχουμε την ρεμπέτικη εκκλησιαστική μουσική και την ρεμπέτική μουσική κ.ο.κ

Η εκκλησία ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΕ το μουσικό σύστημα που χρησιμοποιούσαν οι βυζαντινοί και οι εθνικοί κάτοικοι της ελλάδας και πάνω σε αυτό γράψαν ψαλμούς, δεν εφήβρε η εκκλησία δικό της μουσικό σύστημα.

Κατα αντισοιχία στα επτάνησα με τις επιρροές που είχαν από τους βενετούς η λαική μουσική ήταν οι καντάδες και τα αλέγκρα γενικότερα τραγούδια και δανείστηκε αυτό το μουσικό σύστημα για να υμνήσει τον θεό. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί το ένα υμνεί και το άλλο δεν υμνεί το θεό.

Να πω επίσης πως πριν χρόνια όταν ήμουν πιτσιρικάς στην Αγία Μαρκέλλα Βοτανικού του Δήμου Αθηναίων είχαν φέρει να διακονήσει την εκκλησία έναν ζακυνθινό αρχιμανδρίτη (ο θεός να αναπαύει την ψυχή του) ο οποίος και εφάρμοσε όλο το ζακυνθινό εκκλησιαστικό σύστημα. Σας πληροφορώ λοιπόν πως είναι πολύ διαφορετικό να ακούσετε ένα ψαλμό στο ίντερνετ και διαφορετικό να το ζήσετε.

Την Μ. Πέμπτη στην ακολουθία της σταύρωσης ερχόντουσαν από όλη την Αθήνα στην συγκεκριμένη ενορία για να ακούσουν την λειτουργία και ερχόντουσαν με κάμερες και με δημοσιογραφικά κασσετοφωνάκια για να γράψουν την λειτουργία ήταν τόσος πολύς ο κόσμος που δεν χωράγανε στην εκκλησία και βγαίνανε μέχρι την λεωφόρο Σπύρου Πάτση και η τροχαία είχε βρει τον μπελά της γιατί κοβόταν η κυκλοφορία. Οταν άρχιζε το "Σήμερον κρεμάται επι ξύλου" σε πλάγιο του β΄ στο ζακυνθινό μέλος δεν θα ξεχάσω ποτέ στην ζωή μου την εικόνα 1500-2000 ατόμων μέσα στον ναό που κλαίγανε με λυγμούς γιατί το ζακυνθινό μέλος αποδίδει το μοιρολόι όπως δυστυχώς δεν μπορεί να το αποδώσει το παραδοσιακό βυζαντινό ύφος. Αισθανόσουνα πως χάνεται η γή κάτω από τα πόδια σου, πως καταρρέει το σύμπαν εκείνη την στιγμή. Αν δεν έχετε λοιπόν παρακολουθήσει λειτουργία σε ζακυνθινό μέλος μην βγάζετε συμπεράσματα, εμείς που έχουμε παρακολουθήσει και ξέρουμε την αναπολούμε. Και μη μου πείτε πως είναι προτιμότερο να πηγαίνεις σε μια λειτουργία και να λές πότε θα τελειώσει για να φύγω γιατί ο ψάλτης σε έχει πρήξει με τα τεριρεμ και την κάθε μπαρούφα που του κατεβαίνει στο κεφάλι (ξέρετε κάτι επιμηκύνσεις σε ψαλμούς που του έρχονται εκείνη την ώρα στο κεφάλι, κάτι απαίσια ισοκρατήματα, κάτι κουραστικά αλλεπάληλα γυρίσματα της φωνής κ.α).

Κυριε Βασιλη, εχουμε και το ίδιο όνομα.. Κανείς δεν είπε ότι ο ΘΕΟΣ υμνείτε υποχρεωτικά με την Εκκλ. Βυζ. Μουσικη. Και βέβαια στα πρώτα χριστιανικά χρόνια , ήταν πολύ απλή η υμνολογία προς τον ΚΎΡΙΟ. ΟΙ Πατερες της Εκκλησιας , πρώτοι συνέθεσαν ύμνους με βάση την βυζαντινή Μουσική , αλλα έθεσαν και Κανόνες , πως πρέπει να γίνεται η ψαλμωδία . Ενας από αυτους ορίζει ότι υμνολογούμε τον Κύριο μόνο με την ανθρώπινη φωνή !! [ οι στίχοι που απαγγέλλουμε , εν χορδαίς και οργάνοις ., εν κυμβαλοις αλαλαγμού.. κ.τ.λ. ειναι καταλοιπα της Π. Διαθηκης ] Οσο για τα τεριρεμ και τους αυτοσχεδιασμούς πολλών , δυστυχώς ψαλτών, δεν φταίει η Εκκλ. Βυζ. Μουσική αλλά η επιδειξιομανία η ημιμάθεια και η αδιαφορία των αρμοδίων , να βάλλουν μία τάξη στην Μοναδική Εκκλ. Παράδοσή μας [ την Πατριαρχική ] την οποία οι ξένοι εκτιμούν και θαυμάζουν.!!! Το άκτιστον καλλος του Θεού δεν το αποδίδει καμμία τέχνη ..!!!! Και αυτα που γράφετε για τον Ζακυνθινό καλόγερο , Το σήμερον κρεμαται.. και τα κλαμματα... δεν ανήκουν στην ορθόδοξη Λατρεία . Παραδειγμα Το Άγιον Όρος !! Εκεί δεν άχουμε κλαψούρες και θρήνους..!! Όλα τελούνται με χριστιανική αυστρότητα , κατάνυξη και χαρμολύπη !! ΒΑΣ. ΤΖΑΜΑΚΟΣ

 

[Tzanakos_B]

Κυριε Βασιλη, σας έγραψα και χθες ότι Η Εκκλ. Βυζ. Μουσική δεν είναι η μοναδικη μουσική με την οποία υμνολογείται ο Θεός. Το ότι κυριαρχεί εδώ και πολλούς αιώνες , στην ορθόδοξη Λατρεία μας , σημαίνει ότι είναι η πλέον κατάλληλη γιατί είναι συνυφασμένη με τους ύμνους των οποίων το νόημα αποδίδει άριστα , πολλοί δε υμνογράφοι ήσαν και μελοποιοί !! Ό ,τι είναι αληθινό και εθνικό , Μένει και γίνεται ΠΑΡΑΔΟΣΗ!! Υπάρχουν και άλλα είδη Εκκλ. Μουσικής , Ελληνικής , όπως η Ζακυνθυνή που αναφερετε , αν και υπάρχουν διαφορές , Κερκυρα ική , Κεφαλονίτικη , με στοιχεία βυζαντινά , και για τους Επτανήσιους και όχι μόνο είναι Παράδοση !!! Να την χαίρονται και να την ψαλλουν !! Μην κάνετε όμως συγκρισεις και χτυπάτε μερικά κακώς εκτελούμενα τροπάρια από ημιμαθείς ψάλτες και επιδειξιομανείς... Κάποιος έγραψε κάτι πολυ αληθινό !! Η Επτανησιακη μουσική τερπει τα ώτα , ενώ η Εκκλ Βυζ. Μουσική ευφραίνει και παιδαγωγεί την ψυχή των χριστιανων !!! Η Μουσική κυρίως παιδεύει τον άνθρωπον ..! ο Γκαίτε καπου γράφει. '' Οπου ακους και τραγουδούν, πλησίασε άφοβα . Οι κακοι ανθρωποι δεν τραγουδούν.. '' Ας δοξολογούμε τον Αγιο Θεό , ακαταπαύστως , όπως οι άγγελοι , με οποιαδήποτε μελωδία αλλά με καθαρή ψυχή ...!!!! Β. ΤΖΑΝΑΚΟΣ

 

[ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΟΥΓΙΑΣ]

.......................................................................................................................................................................................Κάποιος έγραψε κάτι πολυ αληθινό !! Η Επτανησιακη μουσική τερπει τα ώτα , ενώ η Εκκλ Βυζ. Μουσική ευφραίνει και παιδαγωγεί την ψυχή των χριστιανων !!! ........................................................... Β. ΤΖΑΝΑΚΟΣ

Εδώ, ακριβώς, εντοπίζεται η ειδοποιός διαφορά μας, από τα Ευρωπαικά μελίσματα της μουσικής των Επτανήσσων.
Οι άγιοι Θεοφόροι πατέρες, γνώστες "της επιστήμης της ψυχής", δεν θέσπισαν για τη Θ. λατρεία τις κλασσικές μελωδίες τυχαία, που παραλάβαμε απ΄την γραπτή και προφορική μας παράδοση. Μάλιστα απαγόρευσαν τη συνοδία Μ. οργάνων!
Εάν ωφελούσε τις ψυχές μας η εναρμόνιση, ο εξευρωπαισμός και η συνοδία τυμπάνων και οργάνων δεν θα τα καθιέρωναν?
Έρρωσθε & γρηγορείτε!

 

[kladis]

Στα επτάνησα και ειδικά στη Ζάκυνθο έχει σωθεί μια ιδιαίτερη μουσική παράδοση.
Αξίζουν συγχαρητήρια στον φίλο και συνάδελφο Αντώνη Κλάδη για την αξιόλογη δουλειά του στη διατήρηση αυτής της παράδοσης.

www.kladis.gr/
http://www.myspace.com/kladisantonis

http://www.youtube.com/watch?v=t-_XQu9Gnus

 

[chapanos]

Εδώ, ακριβώς, εντοπίζεται η ειδοποιός διαφορά μας, από τα Ευρωπαικά μελίσματα της μουσικής των Επτανήσσων.
Οι άγιοι Θεοφόροι πατέρες, γνώστες "της επιστήμης της ψυχής", δεν θέσπισαν για τη Θ. λατρεία τις κλασσικές μελωδίες τυχαία, που παραλάβαμε απ΄την γραπτή και προφορική μας παράδοση. Μάλιστα απαγόρευσαν τη συνοδία Μ. οργάνων!
Εάν ωφελούσε τις ψυχές μας η εναρμόνιση, ο εξευρωπαισμός και η συνοδία τυμπάνων και οργάνων δεν θα τα καθιέρωναν?
Έρρωσθε & γρηγορείτε!

Κάνετε λάθος αγαπητέ μου. Η παραδοσιακή εκκλησιαστική μουσική της Επτανήσου είναι βασισμένη στη βυζαντινή οκτωηχία και ΔΕΝ έχει καμιά σχέση με την ευρωπαϊκή (δυτική) πολυφωνική εκκλησιαστική μουσική. Αποτελεί δε εξέλιξη του κρητικού μέλους το οποίο ήλθε στα Επτάνησα μετά την πτώση της Κρήτης στους Τούρκους το 1669. Μην συνχέεται την παραδοσιακή αυτή μουσική με τις τετράφωνες εναρμονήσεις (συνοδεία ενίοτε και αρμονίου) που ακούγονται στις Θ.Λειτουργίες. Τέτοιες εναρμονήσεις άλλωστε υπάρχουν και στην κατά Σακελλαρίδη βυζαντινή μουσική. Για περαιτέρω πληροφορίες επί του θέματος σας παραπέμπω στις μελέτες του μουσικολόγου κ. Σωτήρη Δεσπότη ο οποίος έχει ασχοληθεί επισταμένα με την παραδοσιακή κερκυραϊκή ψαλτική τέχνη. Εδώ:http://kerkiraikipsaltiki.blogspot.gr/p/blog-page_6.html μπορείτε να βρείτε την εν λόγω μελέτη.

 

[Γεώργιος Σάββας]

Τα δυο άρθρα του Ψάχου και του Μ. Δραγούμη, τα οποία παραπάνω αναφέρονται, υπάρχουν και ηλεκτρονικά ίσως;
Ευχαριστώ πολύ.