Επανέρχομαι στο θέμα αυτών των βίντεο, όχι για να λυθούν ξανά οι ασκοί για μια νέα διαμάχη για το πρόσωπό του Βασιλικού (όλοι έχουν κουραστεί από αυτό), αλλά για να κάνω μια παρατήρηση περί ύφους με γενικότερες προεκτάσεις.
(Πρώτα όμως οι καθιερωμένες διευκρινίσεις: ανήκω σε κείνη την ομάδα την "πρωθύστερη", που πρώτα μεγάλωσε με ακούσματα του Βασιλικού και ύστερα ανακάλυψε τους ποταμούς της παράδοσης, με αποτέλεσμα να υιοθετήσει όψιμα έναν σκεπτικισμό τόσο για το ύφος, όσο και για τη φωνή του εν λόγω ψάλτη. Αλλά αυτός ο σκεπτικισμός ποτέ δεν με εμπόδισε, θέλω να πιστεύω, από το να βλέπω θετικά σημεία, μερικά από τα οποία στάθηκαν καθοριστικά για την προβολή της βυζαντινής μας μουσικής προς τα έξω.
Το βίντεο αυτό είναι χαρακτηριστικό ως προς ένα σημείο που νομίζω πως δεν έχει προσεχθεί επαρκώς σε σχέση με τον ψάλτη αυτό.
Η παρατήρηση είναι ότι στις (πάμπολλες) στιγμές που ο Βασιλικός παρεξέκλινε από τον παραδεδομένο τρόπο και ύφος, για να κινηθεί σε μια προσωπική (αυτο)έκφραση, πιο λυρική ή δεξιοτεχνική, όπως εδώ, δεν το έκανε ποτέ άναρχα και αυτοσχεδιαστικά, με την αυτοπεποίθηση που θα μπορούσε να του δώσει η (τότε) φωνητική του επάρκεια. Αντίθετα, το έκανε με τρόπο συνεπή, προγραμματισμένο, μελετημένο, σχεδόν συστηματικό και δηλωτικό πάντα ορισμένου "ύφους".
Για όσους ξέρουν καλά το ύφος αυτό, το παραπάνω Τριάδι είναι χαρακτηριστικό: όχι μόνο η βασική του μελωδική γραμμή, αλλά και όλες του οι λεπτομέρειες είναι μελετημένες, έτσι ώστε, αν το ξανέλεγε, θα το έλεγε περίπου με τον ίδιο τρόπο (κάτι που δεν θα ίσχυε πιστεύω π.χ. για τον Στανίτσα, χωρίς αυτή η σύγκριση να θέλει να πει κάτι περισσότερο, διότι δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη, κατά τη γνώμη μου).
Με άλλα λόγια, ο ερμηνευτής δεν έχει αφεθεί στον δημιουργικό του οίστρο, όπως πολλοί του καταλογίζουν, αλλά τηρεί μια προσωπική αυτοπειθαρχία μέσα στο διευρυμένο μεν, αλλά υπαρκτό ερμηνευτικό πλαίσιο που ο ίδιος έχει δημιουργήσει.
Εδώ είναι βέβαια η αντίθεση και το αμφιλεγόμενο σημείο: το έχει
ο ίδιος δημιουργήσει. Αλλά η
αυτοπειθαρχία υπάρχει. Διαλέγετε και παίρνετε πού θα δώσετε την έμφαση....
ΥΓ Αυτή η αυτοπειθαρχία, που καθορίζει, κατ' εμέ, το δικό του, απόλυτα προσωπικό ύφος, είναι κάτι που πρέπει να έχουν υπόψη και οι επίδοξοι μιμητές του: το ύφος αυτό δεν χαρίστηκε, δεν προέκυψε, αλλά δημιουργήθηκε με κόπο, μελέτη και προσοχή.
. Δεν ξέρω αν έχουν αναφερθεί και άλλοτε (είναι σχετικά πρόσφατες αναρτήσεις) πάντως για όσους τον εκτιμούν πρέπει να είναι αρκετά σημαντικό ντοκουμέντο.
