Πατριαρχική "απαγορευτική" εγκύκλιος για την χρήση ψηφιακών μέσων στα αναλόγια

[KHarris]

Θα κοινοποιήσω την απαντηση που μου έστειλε ένας καλός μου φίλος.
ΤΟ ΥΔΩΡ ΤΟ ΖΩΝ
Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος μετήλθε όλα τα γνωστά μέσα της εποχής του προκειμένου να κηρύξει Ιησούν Χριστόν Εσταυρωμένον και Αναστάντα σε όλη την Οικουμένη. «Τοις πάσιν γένονεν τα πάντα…» για να αλιεύσει τις ανθρώπινες καρδιές στο δίχτυ της Θείας Αγάπης. Μίλησε την γλώσσα της εποχής του και μέσα από τα γνωστικά, πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά σχήματα εκείνου του καιρού. Είδε με τα μάτια των ανθρώπων στους οποίους κήρυξε και μίλησε στην γλώσσα τους. Στους Εβραίους ως Εβραίος, στους Ρωμαίους ως Ρωμαίος και στους Έλληνες ως Έλληνας. Έτσι το «Ζων Ύδωρ» που παρέλαβε από το Άγιο Πνεύμα, το ίδιο που έλαβε η Σαμαρείτιδα από τον Χριστό, το μεταδίδει ως «Ζώντα Λόγο». Με αυτό το Πνεύμα και με τον ίδιο σκοπό η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της θέλουν να προσλάβουν τις νέες δυνατότητες της Ψηφιακής Οικουμένης.

 

[neoklis]

Να διαβάζουμε και λίγο πέρα από τον τίτλο. ......

Είναι προφανές και ανέκαθεν γνωστό ότι οι δημοσιογράφοι δεν ενδιαφέρονται για την αλήθεια αλλά για τον εντυπωσιασμό. Στις μέρες μας ακόμα περισσότερο. Γι' αυτό κι αυτό που κατάλαβε όλος ο κόσομος είναι αυτό που δεν ισχύει:
1. "Απαγορεύονται tablets και κινητά στα ψαλτήρια" ή
2. ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

 

[Nikos L.]

Όπως έγραψα και αλλού, θεωρώ ότι το Πατριαρχείο στέκεται επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό το φαινόμενο με τους ψάλτες να παίζουν όλη την ώρα με τα κινητά στέλνοντας μηνύματα με Viber και Facebobok Messenger και τους ίδιους ή βοηθούς τους να κάνουν όλη την ώρα πέρα δώθε το δάχτυλο στην ταμπλέτα, πρέπει να σταματήσει γιατί γελοιοποιεί το αναλόγιο.

Συμφωνώ μαζί σου σε αυτό που παραπέμπω....
όμως, απ το ταμπλετ μπαίνουν στο viber ή στο fb;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; εδώ είναι η διαφορά.....
κάποιος χρησιμοποιεί τάμπλετ με σεμνό τρόπο..... τον καταδικάζουμε.
κάποιος που εχει γεμίσει παρδαλουδια τα βιβλία με σελιδοδείκτες κάθε χρώματος κ είδους κ με αυτοκολλητάκια πολύχρωμα και κάθε φορά που γυρνάει το αναλόγιο βλέπεις ουράνιο τόξο, δεν είναι κακο;;;;; δεν σκανδαλίζει;

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Φίλος μου ψάλτης μου είχε μεταφέρει την πληροφορία ότι η χρήση μουσικών βιβλίων την ώρα των ακολουθιών έχει απαγορευτεί από το Πατριαρχείο ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα .

Αληθεύει η πληροφορία;

 

[Γιώργος Μ.]

Γι' αυτό κι αυτό που κατάλαβε όλος ο κόσομος είναι αυτό που δεν ισχύει:
1. "Απαγορεύονται tablets και κινητά στα ψαλτήρια"

Νεοκλή, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτό λέει η εγκύκλιος. Βέβαια όχι με τον απόλυτο τρόπο που το εκφράζεις και που το λέει ο τίτλος του δημοσιεύματος, διότι το Πατριαρχείο δεν είναι αστυνομία να λέει ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ, εκφράζει την ποιμαντική του απαρέσκεια σε κάτι.

Όχι όμως με αστερίσκους, δηλ. μόνο όταν υποκαθίστανται τα λειτουργικά βιβλία, όπως λες (ενώ όταν υπάρχουν και λειτουργικά βιβλία στο αναλόγιο δεν υπάρχει πρόβλημα). Οι εγκύκλιοι αυτές δεν είναι νομικά κείμενα, όπου πρέπει να αναλύσεις τη διατύπωση, για να βρεις υποπεριπτώσεις, εξαιρέσεις κ.λπ. Εκφράζουν το πνεύμα και τη βούληση της Μητέρας Εκκλησίας. Και αυτή νομίζω είναι σαφής:

«Δέον κατά ταῦτα ὅπως παντελῶς ἀποφεύγηται ἡ χρῆσις τῶν τοιούτων ἐν τοῖς ἱεροῖς ναοῖς καὶ τῇ θείᾳ λατρείᾳ»

Τώρα αν συμφωνούμε, αν είναι ήδη αργά, αν θα γίνει αποδεκτή η βούληση κ.λπ., αυτό είναι τελείως άλλο θέμα. Αλλά ας συμφωνήσουμε πρώτα στο τι λέει.

 

[neoklis]

..... Όχι όμως με αστερίσκους, δηλ. μόνο όταν υποκαθίστανται τα λειτουργικά βιβλία, όπως λες....

Εγώ άλλα καταλαβαίνω .....

 

[ΜΑΡΚΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ]

Να καταργηθούν και τα μικρόφωνα τα οποία βρίσκονται επί της Αγίας Τραπέζης και στα άμφια των ιερέων (ψείρες), να αφαιρεθούν τα μεγάφωνα από τους τοίχους των εκκλησιών και οι κονσόλες στο ιερό. Επίσης να φύγουν οι ηλεκτρονικές καμπάνες, να σταματήσει το ηλεκτρονικό ανεβοκατέβασμα των καντηλιών με τηλεχειριστήριο, όχι ηλεκτρικές σκούπες στο ναό, ούτε κλιματιστικά και ό,τι άλλο δεν χρησιμοποιούσαν πριν 70-100 χρόνια. Γιατί δεν υπάρχει εγκύκλιος και για αυτά και ασχολούνται μόνο με το αναλόγιο;

 

[Γιώργος Μ.]

Νεοκλή, θα επιμείνω ότι η εγκύκλιος δεν περιορίζει το θέμα. Ο εμπρόθετος προσδιορισμός που υπογραμμίζεις δεν εξειδικεύει, απλώς είναι σύνηθες σε τέτοια κείμενα να υπάρχει ένας πλούτος προσδιορισμών. Η ουσία φαίνεται παρακάτω:

«Δέον κατά ταῦτα ὅπως παντελῶς ἀποφεύγηται ἡ χρῆσις τῶν τοιούτων ἐν τοῖς ἱεροῖς ναοῖς καὶ τῇ θείᾳ λατρείᾳ»

Μπορεί πάντως η απαρέσκεια του Πατριαρχείου να λειτουργήσει και θετικά, ακομα και αν δεν εφαρμοστεί πρακτικά η εγκύκλιος. Μπορεί να ευαισθητοποιηθεί ο ψαλτικός κόσμος, ώστε να αποφεύγει καταχρήσεις, υπερβολές και γενικώς χαλαρότητα που απάδει προς την ιερότητα του αναλογίου.
Να γίνεται δηλαδή η χρήση του tablet πολύ διακριτικά, ει δυνατόν χωρίς να το καταλαβαίνει ο κόσμος. Να είναι πάντα τοποθετημένο στο αναλόγιο σαν βιβλίο, να μην κρατιέται στα χέρια, και να μην είναι σε πλευρές του αναλογίου που φαίνονται στον κόσμο. Κάποιοι πιστοί όντως σκανδαλίζονται. Θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό. Και ειδικά αυτο που επισημαίνει ο Νίκος Θεοτοκάτος:

[...] το φαινόμενο με τους ψάλτες να παίζουν όλη την ώρα με τα κινητά στέλνοντας μηνύματα με Viber και Facebook Messenger [...]

 

[neoklis]

Νεοκλή, θα επιμείνω (...) Η ουσία φαίνεται παρακάτω:

«Δέον κατά ταῦτα ὅπως παντελῶς ἀποφεύγηται ἡ χρῆσις τῶν τοιούτων ἐν τοῖς ἱεροῖς ναοῖς καὶ τῇ θείᾳ λατρείᾳ»...

Νε επιμείνω κι εγώ τότε. Δεν είνα αυτό η ουσία. Αυτό είναι η κατάληξη, ας πούμε το συμπέρασμα. Και δεν είναι δυνατόν, ούτε λογικό, η κατάληξη και το συμπέρασμα να μην απηχούν αυτό που αναπτύχθηκε προηγουμένως, όπου (προηγουμένως) καμιά αναφορά δεν υπάρχει στην ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΣΗ.
Αν πάντως όπως λες εσύ και άλλοι, η αποδοκιμασία αφορά την γενική χρήση, τότε η εγκύκλιος είναι σε εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση, καμιά αξία δεν έχει και θα καταστεί ανενεργή ως αποτέλεσμα. Αλλά δεν πιστεύω ότι είναι έτσι.

 

[Γιώργος Μ.]

Ας υποθέσουμε ότι έχεις δίκιο Νεοκλή. Πώς αντιλαμβάνεσαι μια χρήση των ηλεκτρονικών μέσων η οποία δεν υποκαθιστά τα λειτουργικά βιβλία;

 

[neoklis]

Έχεις τα λειτουργικά βιβλία στο αναλόγιο, έχεις και το τάμπλετ για τα μουσικά. Απλό δεν είναι;

 

[Γιώργος Μ.]

Ναι, όπως το λες είναι απλό.
Δεν νομίζω πάντως ότι οι συντάκτες της εγκυκλίου έχουν στο νου τους αυτή τη διάκριση. Αν την έχουν, δεν την κάνουν καθόλου σαφή - και αυτό είναι πρόβλημα. Και επειδή μια εγκύκλιος δεν πρέπει να έχει θολά σημεία, ασάφειες, υπονοούμενα, κλίνω υπέρ της ερμηνείας ότι μιλούν γενικά για τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Άλλωστε μιλούν για σκανδαλισμό των πιστών: οι πιστοί δεν μπορούν να ξέρουν αν ψάλλεις μόνο το δοξαστικό ή και τα προσόμοια από το τάμπλετ.

Ωστόσο, για τίποτα δεν παίρνω όρκο. Θα φανεί νομίζω εν καιρώ.

 

[domesticus]

Όπως έγραψα και αλλού, θεωρώ ότι το Πατριαρχείο στέκεται επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό το φαινόμενο με τους ψάλτες να παίζουν όλη την ώρα με τα κινητά στέλνοντας μηνύματα με Viber και Facebobok Messenger και τους ίδιους ή βοηθούς τους να κάνουν όλη την ώρα πέρα δώθε το δάχτυλο στην ταμπλέτα, πρέπει να σταματήσει γιατί γελοιοποιεί το αναλόγιο. Όποιος ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά βιβλία επειδή δεν έχει τα φυσικά, ας εκτυπώσει τα μέλη που τον ενδιαφέρουν από κάθε βιβλίο κι ας τα βάλει σ' ένα ντοσιέ με σελιδοδείκτες και να βρίσκει αμέσως ό,τι θέλει, εγώ αυτό έχω κάνει. Αναμένουμε ανάλογη ανακοίνωση και για τον ηλεκτρονικό ισοκράτη, που αποτελεί όργανο στη λατρεία και μάλιστα λίαν αντιαισθητικό στο άκουσμα.

Για όσους αντιπαρέρχονται εύκολα την ανακοίνωση, αναφέροντας τις αστοχίες του Πατριαρχείου σε δογματικά θέματα, θα απαντήσω ότι στο χώρο της ψαλτικής παράδοσης δεν υπάρχει στο Πατριαρχείο η προβληματική στάση που υπάρχει στα άλλα θέματα. Όποιος αμφισβητεί την αξία της ψαλτικής πατριαρχικής παράδοσης, ας μας το πει. Αντιθέτως, τα δογματικά "φάουλ" του Πατριαρχείου έχουν γίνει αντικείμενο συζήτησης πάμπολλες φορές στο παρελθόν. Βλέπω δε από πολλά μέλη, που είχαν καλοδεχτεί παλαιότερα την ανακοίνωση του Πατριαρχείου εναντίον της "γνωστής σχολής", λέγοντας ότι θα πρέπει να υπακούσουμε στο Πατριαρχείο, τώρα να σπεύδουν να το αμφισβητούν. Τα καλά και συμφέροντα λοιπόν...

Ἄλλο ἡ χρήση τοῦ κινητοῦ ἤ τοῦ ταμπλετ στὸ ἀναλόγιο γιὰ παιχνίδι καὶ ἄλλο γιὰ τὴν ψαλτική. Πρόκειται γιὰ διαφορετικὰ πράγματα.

Ἑκτὸς κι ἄν θεωρεῖς σωστὸ νὰ χαζεύει ὁ ψάλτης στὸ Β΄μέρος τῶν Διπτύχων ποιὸς ἱερέας ὑπηρετεῖ ποῦ. Στὸ Α΄ μέρος διαβάζει τὴν τυπικὴ διάταξη κι ἐξυπηρετεῖ τὴν λατρεία, στὸ Β΄ σκοτώνει τὴν ὥρα τοῦ ... εὐσεβῶς.

Μὲ τὸ tablet ἀποφεύγεις τὸ σπαστικὸ γύρισμα τοῦ ἀναλογίου, τὸ ἐνοχλητικὸ ξεφύλισμα μετὰ ... χλέπας γιὰ νὰ πιάνει τὸ δάκτυλο, τὴν ... τρομώδη ἀναζήτηση κάποιου ἄλλου βιβλίου κι ἄλλα εὐτράπελα ποὺ ἔχουμε ζήσει κατὰ καιρούς.

Ἡ ὀρθὴ συμπεριφορὰ τοῦ ψάλτη δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ ἄψυχο ἀντικείμενο βιβλίο ἤ ταμπλετ, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ψάλτη.

Πέραν αὐτοῦ, θεωρῶ ὅτι καὶ ὁ κώδικας-βιβλίο ἀποτελεῖ περισπασμὸ καὶ ἐκκοσμίκευση. Γι' αὐτὸ λοιπόν,
ΘΕΛΩ ΕΙΛΗΤΑΡΙΟ, ὅπως οἱ πρῶτοι χριστιανοί.
ΘΕΛΩ ΠΑΠΥΡΟ, ποὺ εἶναι καὶ φυτικὸ ὑλικό.
ΘΕΛΩ εἰλητὸ-καρούλι νὰ κάνει φρρρρρρ ὅταν ἀνοίγει.
ΘΕΛΩ τὸ εἰλητό μου 10 μέτρα μήκος, γιατὶ ὅπως ὅλοι ξέρουν τὸ μέγεθος μετράει.

Ἡ ἐγκύκλιος παραμένει ἀτυχής καὶ φαντάζομαι πὼς γρήγορα θὰ ... «οἰκονομηθεῖ», ὅπως καὶ μὲ «ἄλλες».

 

[domesticus]

Νε επιμείνω κι εγώ τότε. Δεν είνα αυτό η ουσία. Αυτό είναι η κατάληξη, ας πούμε το συμπέρασμα. Και δεν είναι δυνατόν, ούτε λογικό, η κατάληξη και το συμπέρασμα να μην απηχούν αυτό που αναπτύχθηκε προηγουμένως, όπου (προηγουμένως) καμιά αναφορά δεν υπάρχει στην ΓΕΝΙΚΗ ΧΡΗΣΗ.
Αν πάντως όπως λες εσύ και άλλοι, η αποδοκιμασία αφορά την γενική χρήση, τότε η εγκύκλιος είναι σε εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση, καμιά αξία δεν έχει και θα καταστεί ανενεργή ως αποτέλεσμα. Αλλά δεν πιστεύω ότι είναι έτσι.

Ναι, όπως το λες είναι απλό.
Δεν νομίζω πάντως ότι οι συντάκτες της εγκυκλίου έχουν στο νου τους αυτή τη διάκριση. Αν την έχουν, δεν την κάνουν καθόλου σαφή - και αυτό είναι πρόβλημα. Και επειδή μια εγκύκλιος δεν πρέπει να έχει θολά σημεία, ασάφειες, υπονοούμενα, κλίνω υπέρ της ερμηνείας ότι μιλούν γενικά για τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Άλλωστε μιλούν για σκανδαλισμό των πιστών: οι πιστοί δεν μπορούν να ξέρουν αν ψάλλεις μόνο το δοξαστικό ή και τα προσόμοια από το τάμπλετ.

Ωστόσο, για τίποτα δεν παίρνω όρκο. Θα φανεί νομίζω εν καιρώ.

Ἡ ἐγκύκλιος εἶναι προβληματικὴ καὶ στὴν διατύπωση καὶ στὸ ἀντικείμενό της. Γιὰ τὸ πρῶτο ἔχει φανεῖ ἤδη, γιὰ τὸ δεύτερο ἡ σκανδαλώδης συμπεριφορὰ δὲν ὀφείλεται στὸ ἀντικείμενο ἀλλὰ στὸν χρήστη τοῦ ἀντικειμένου. Ἡ σοβαρότητα ἐπὶ τοῦ ἀναλογίου εἶναι κάτι γενικότερο καὶ δὲν ἐξαρτᾶται μόνο ἀπὸ τὸ tablet.

Ἑκτὸς κι ἄν θεωροῦνται λ.χ. τὰ διάφορα τσαμπουνάκια καὶ σφυριχτράκια καὶ πηρουνάκια ἀποδεκτὰ, ὅταν κορνάρουν κάθε λίγο καὶ λιγάκι ἐν εἴδει ἐπιδείξεως.

Ἡ ἐγκύκλιος ΔΕΝ ἔχει οὐσία καὶ αὐτὸ ΗΔΗ ἔχει φανεῖ, ὅπως καὶ μὲ «ἄλλες».

 

[domesticus]

Όπως έγραψα και αλλού, θεωρώ ότι το Πατριαρχείο στέκεται επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων. Αυτό το φαινόμενο με τους ψάλτες να παίζουν όλη την ώρα με τα κινητά στέλνοντας μηνύματα με Viber και Facebobok Messenger και τους ίδιους ή βοηθούς τους να κάνουν όλη την ώρα πέρα δώθε το δάχτυλο στην ταμπλέτα, πρέπει να σταματήσει γιατί γελοιοποιεί το αναλόγιο. Όποιος ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά βιβλία επειδή δεν έχει τα φυσικά, ας εκτυπώσει τα μέλη που τον ενδιαφέρουν από κάθε βιβλίο κι ας τα βάλει σ' ένα ντοσιέ με σελιδοδείκτες και να βρίσκει αμέσως ό,τι θέλει, εγώ αυτό έχω κάνει. Αναμένουμε ανάλογη ανακοίνωση και για τον ηλεκτρονικό ισοκράτη, που αποτελεί όργανο στη λατρεία και μάλιστα λίαν αντιαισθητικό στο άκουσμα.

Καὶ ποιὸς εἶπε πὼς ὅλα αὐτὰ τὰ ὀγκώδη ... πλαστικὰ ντοσιέ μὲ τὰ ὑπερμεγέθη κλιπς καὶ κλάπς, ποὺ ὅταν κλείνουν μοιάζει μὲ ... πιστολιά, μαζὶ μὲ τὶς ἀκαλαίσθητα γυαλιστερὲς διαφάνειες, δὲν εἶναι γελοία;
Ἀπὸ αἰῶνες ΒΙΒΛΙΟ χρησιμοποιοῦσαν, ὄχι ... ντοσιέ μέσα στὴν .... πλαστικούρα τοῦ ... πολυαιθυλενίου καὶ τῶν ... ἀλειφατικῶν πολυαμιδίων

 

[Ανδρέας Καλογιάννης]

Ας μην λησμονούμε ότι το 12ο αιώνα με την εφεύρεση της τυπογραφίας (τεχνολογική επανάσταση για την εποχή εκείνη) το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε ήταν το ιερό Ευαγγέλιο.
Σήμερα η τεχνολογική "αιχμή του δόρατος" είναι η ηλεκτρονική τυπογραφία, που επιτρέπει την ύπαρξη μιας τεράστιας βιβλιοθήκης σε ελάχιστο χώρο από τη μια μεριά και από την άλλη γλιτώνει την πολύτιμη χλωρίδα του πλανήτη από σίγουρο αφανισμό.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν φταίει ποτέ το άψυχο μέσο αλλά μονάχα η μη συνετή και θεοσεβής χρήση του από μας τους ανθρώπους.
Άλλο ζήτημα είναι βεβαίως το τί θα πράξει κανείς σύμφωνα με τη γνώμη του. (Αναφέρομαι βεβαίως στους Ιεροψάλτες και όχι στους Ιερείς)
Ίσως το ορθότερο είναι να κάνουμε υπακοή στο κέλευσμα του Πατριαρχείου και ταυτόχρονα να προσπαθήσουμε να πείσουμε τους Ιεράρχες να αλλάξουν τη γνώμη τους με μια νέα εγκύκλιο πιο διευκρινιστική.
Τα "αντάρτικα" πάντως στο χώρο της Εκκλησίας ποτέ δεν είχαν καλό αποτέλεσμα.
ΑΚ

 

[KHarris]

Να καταργηθούν και τα μικρόφωνα τα οποία βρίσκονται επί της Αγίας Τραπέζης και στα άμφια των ιερέων (ψείρες), να αφαιρεθούν τα μεγάφωνα από τους τοίχους των εκκλησιών και οι κονσόλες στο ιερό. Επίσης να φύγουν οι ηλεκτρονικές καμπάνες, να σταματήσει το ηλεκτρονικό ανεβοκατέβασμα των καντηλιών με τηλεχειριστήριο, όχι ηλεκτρικές σκούπες στο ναό, ούτε κλιματιστικά και ό,τι άλλο δεν χρησιμοποιούσαν πριν 70-100 χρόνια. Γιατί δεν υπάρχει εγκύκλιος και για αυτά και ασχολούνται μόνο με το αναλόγιο;

Πολυ σωστά.... Επίσης τα υπερπολυτελή αυτοκίνητα.... καθώς και τα παζάρια που στήνονται εξω από κάθε ναό σε κάθε πανηγυρική θρησκευτική λειτουργία ... Αυτά κι αν σκανδαλιζουν...

 

[KHarris]

Προσωπικά νομιζω πωε πίσω από όλο αυτό κρύβονται οικονομικά συμφέροντα.... Μιας και αναμφίβολα σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει καμία αλλοίωση στο λειτουργικό... Τα λόγια η σειρά η μουσική είναι η ίδια είτε με τον ένα τρόπο είτε με τον άλλο... Το μόνο που προσβάλλεται είναι η ελάττωση πλέον αγοράς μουσικών βιβλίων με ότι συνεπάγεται αυτό... Ο ΝΟΏΝ ΝΟΗΤΌ

 

[Μάριος]

Το ότι στην εγκύκλιο δεν αναφέρεται τίποτα για το πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα των αρμονίων μέσα στους ναούς είναι ενδιαφέρον.
Πέραν τούτου, θα ήθελα να έβλεπα και μια εγκύκλιο που να επιβάλει με τον ίδιο αυστηρό τρόπο την αγορά των απαραίτητων για τις ακολουθίες βιβλίων από τον κάθε ναό.
Σε πολλούς ναούς δεν διαθέτουν χρήματα όχι μόνο για ένα απλό αναστασιματάριο αλλά ούτε για μια αξιοπρεπή έκδοση μηναίου, πεντηκοσταρίου, μεγάλης εβδομάδας κλπ.
Μου έχει τύχει σε ναό να μην υπάρχει τόμος μηναίου για τον Αύγουστο ή ούτε καν ένα ωρολόγιο.
Δεν έχω καμία αντίρρηση στην κατάργηση όλων των ηλεκτρικών συσκευών, υπό τον όρο ο ναός να παρέχει τα απαραίτητα για την κάθε ακολουθία.

 

[Τσερκέζης Χαράλαμπος]

Σχετικά με τα περί σκανδαλισμού των πιστών: Ψάλλω, χάριτι Θεού, εδώ και 2 χρόνια στο αριστερό αναλόγιο του Μητροπολιτικού Ναού του Ηρακλείου, με αναμεταδόσεις από τηλεόραση, χρησιμοποιώντας το tablet, κόσμος πολύς με έχει δει, και εντός ναού και από την οθόνη. Ειδικά στον διπλανό δίκλιτο ναό του 1756, αρχιτεκτονικά "μονόχωρο καμαροσκέπαστο" (σαν"δωμάτιο" δηλαδή), όπου τελούνται όλες οι καθημερινές ακολουθίες, απόδειπνα, προηγιασμένες, παρακλήσεις, παρουσία όχι δύο ή τριών πιστών, αλλά πλήρους λαού, ο κόσμος στέκεται δίπλα μου και από κάτω και βλέπει την κάθε μου κίνηση, διότι το αριστερό κλίτος είναι μεγαλύτερης χωρητικότητας από το δεξιό και έτσι εκτίθεμαι περισσότερο στον λαό σε σχέση με τον δεξιό ψάλτη. Μέχρι σήμερα ουδείς εκκλησιαζόμενος έχει δηλώσει στους ιερείς ότι σκανδαλίστηκε από αυτή μου τη δραστηριότητα. Επειδή ακριβώς δεν χρησιμοποιώ το tablet για να παίζω πασιέντζα την ώρα του κηρύγματος, αλλά μόνο για να κάνω τη δουλειά μου, έχοντας χρησιμοποιήσει εκτός από μουσικά και ψηφιακά λειτουργικά βιβλία (υποκατέστησα δηλαδή τα μη ψηφιακά κατά την εγκύκλιο). Το μαχαίρι μπορείς να το χρησιμοποιήσεις είτε για καλό (να κόψεις το ψωμί για να φας), είτε για κακό (να σκοτώσεις). Αν αυτό σημαίνει ότι, για να αποφύγουμε το δεύτερο ενδεχόμενο, πρέπει να εγκαταλείψουμε παντελώς τη χρήση του μαχαιριού, τότε θα έπρεπε να έχουμε καταργήσει πολλά πράγματα από την καθημερινότητά μας. Όλα είναι στο μυαλό και στις πράξεις μας. Και οι πράξεις μας δείχνουν την ωριμότητά μας, όχι η ηλικία μας ή η προϋπηρεσία μας. Θέλω και εγώ να πιστεύω ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στη δικαιοδοσία του οποίου ανήκουμε ως μεγαλόνησος, θα επανεξετάσει το ζήτημα και θα δώσει περισσότερες διευκρινίσεις σε νέα εγκύκλιο. Με την παρούσα, αυτό που καταλαβαίνω είναι: "πονάει κεφάλι, κόβουμε κεφάλι". Και σε καμμία περίπτωση δεν εξομοιώνεται η ορθή χρήση του tablet με τον ηλεκτρονικό ισοκράτη ή με το αρμόνιο. Μείζων πασών αρετών η διάκρισις.