ixadin
Ηχάδιν
Στο συνοδευτικό κείμενο του δίσκου "Ιωάννης ο Κουκουζέλης" (ΙΒΜ 106 [Ι-ΙΙ-ΙΙΙ], Αθήναι 1988) του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας ο καθ. Γρ. Στάθης γράφει για αυτό το μέλος:
Η παρούσα σύνθεση που επιγράφεται «Επιφωνήματα» που αποτελεί ένα από τα πέντε είδη βυζαντινές συνθέσεις αυτής της μορφής, η οποία περιλαμβάνει ακόμα ένα του Κουκουζέλη, είναι ουσιαστικά καλοφωνικά μέλη των «Μεγάλων Δοχών» δηλαδή των προκειμένων του Μ. Εσπερινού και του Όρθρου και ψάλλεται στο τέλος του Όρθρου, ύστερα από την Δοξολογία. Τα επιφωνήματα που είναι γραμμένα με κόκκινο μελάνι, για τα ψάλλει ο μονοφωνάρης είναι «Υψωθήτω η χειρ σου, Κύριε, μη επιλάθη των πενήτων σου εις τέλος». Η σύνθεση είναι κατανυκτική, ήρεμη αλλά με δυνατές εξάρσεις, πράγμα που μας κάνει να θαυμάζουμε την λειτουργική έκφραση του Κουκουζέλη και ταυτόχρονα την μελουργική δεινότητά του. Στο πρώτο μέρος, στη μελοποίηση των δυο στίχων «Εξομολογήσομαι… – Ευφρανθήσομαι…» εξαντλεί όλα τα στοιχεία του πλ. Β’ ήχου, ενώ δανείζεται λίγα ηχοχρώματα του Β’ ήχου, κατεβαίνει μέχρι το κάτω Δι αριστοτεχνικά, αλλά και παίζει στο διατονικό τετράχορδο πάνω από το βασικό χρωματικό τετράχορδο. Στη μελοποίηση του «Ανάστηθι…», αν και υψώνεται σε ψηλές φωνητικές περιοχές αλλά πάντα μέσα στα συγκρατημένα όρια του Δ’ άγια ήχου κατακλειόμενο από μια πλατειά χρωματική καταπληκτική μελωδία. Εκεί ακριβώς επιβάλλονται τα επιφωνήματα μ’ ένα διάστημα εβδόμης, για να αντιδιασταλεί εξ’ αρχής το διατονικό επιβλητικό μέλος τους. Οι καταλήξεις και οι παρεμβολές του Χορού είναι φυσικά χρωματικές, ενώ η ανακεφαλαίωση του Ψαλμού από τον Χορό, γίνεται σε θριαμβικό διατονικό μέλος. Το χαρακτηριστικό κράτημα μοιράζεται σε χρωματικό και διατονικό, ενώ η σύνθεση θα τελειώσει με μια καταληκτήρια φράση του Ψαλμού.
Αντίδωρο σε όσους κοπιούν για αυτό το φόρουμ (ήγουν ανεβάζουν)
Η παρούσα σύνθεση που επιγράφεται «Επιφωνήματα» που αποτελεί ένα από τα πέντε είδη βυζαντινές συνθέσεις αυτής της μορφής, η οποία περιλαμβάνει ακόμα ένα του Κουκουζέλη, είναι ουσιαστικά καλοφωνικά μέλη των «Μεγάλων Δοχών» δηλαδή των προκειμένων του Μ. Εσπερινού και του Όρθρου και ψάλλεται στο τέλος του Όρθρου, ύστερα από την Δοξολογία. Τα επιφωνήματα που είναι γραμμένα με κόκκινο μελάνι, για τα ψάλλει ο μονοφωνάρης είναι «Υψωθήτω η χειρ σου, Κύριε, μη επιλάθη των πενήτων σου εις τέλος». Η σύνθεση είναι κατανυκτική, ήρεμη αλλά με δυνατές εξάρσεις, πράγμα που μας κάνει να θαυμάζουμε την λειτουργική έκφραση του Κουκουζέλη και ταυτόχρονα την μελουργική δεινότητά του. Στο πρώτο μέρος, στη μελοποίηση των δυο στίχων «Εξομολογήσομαι… – Ευφρανθήσομαι…» εξαντλεί όλα τα στοιχεία του πλ. Β’ ήχου, ενώ δανείζεται λίγα ηχοχρώματα του Β’ ήχου, κατεβαίνει μέχρι το κάτω Δι αριστοτεχνικά, αλλά και παίζει στο διατονικό τετράχορδο πάνω από το βασικό χρωματικό τετράχορδο. Στη μελοποίηση του «Ανάστηθι…», αν και υψώνεται σε ψηλές φωνητικές περιοχές αλλά πάντα μέσα στα συγκρατημένα όρια του Δ’ άγια ήχου κατακλειόμενο από μια πλατειά χρωματική καταπληκτική μελωδία. Εκεί ακριβώς επιβάλλονται τα επιφωνήματα μ’ ένα διάστημα εβδόμης, για να αντιδιασταλεί εξ’ αρχής το διατονικό επιβλητικό μέλος τους. Οι καταλήξεις και οι παρεμβολές του Χορού είναι φυσικά χρωματικές, ενώ η ανακεφαλαίωση του Ψαλμού από τον Χορό, γίνεται σε θριαμβικό διατονικό μέλος. Το χαρακτηριστικό κράτημα μοιράζεται σε χρωματικό και διατονικό, ενώ η σύνθεση θα τελειώσει με μια καταληκτήρια φράση του Ψαλμού.
Αντίδωρο σε όσους κοπιούν για αυτό το φόρουμ (ήγουν ανεβάζουν)
Attachments
Last edited: