Εμμανουήλ Αβραμίδης
Παλαιό Μέλος
Στεκόμαστε όρθιοι. Ούτε καν τον σταυρό μας δεν κάνουμε μεταξύ α' και β' τριάδος του Εξαψάλμου, πολύ περισσότερο αποφεύγουμε μετακινήσεις.
Ξέρω... είναι άσχετο με το θέμα, αλλά είναι μία καλή ευκαιρία για διερεύνηση του θέματος από ιστορικής σκοπιάς. Τρία ερωτήματα μου δημιουργούνται:
1) Η απουσία μετανοιών στον εξάψαλμο, πού οφείλεται; Μήπως στο γεγονός ότι κατά το ΤΑΣ ενώ ψαλλόταν ο εξάψαλμος, ο ιερέας θυμίαζε το ναό διαβαίνοντας ανάμεσα στους αδελφούς και οι μετάνοιες θα προκαλούσαν αναστάτωση;
2) Οι μικρές μετάνοιες ταυτίζονται με τους σταυρούς; Αν όχι, τότε κανένα τυπικό δεν απαγορεύει να κάνουμε το σταυρό μας κατά τη διάρκεια του εξαψάλμου (το ΤΑΣ δεν επιτρέπει τις μετάνοιες στο αλληλουϊάριο της α΄ στάσης του εξαψάλμου). Ή μήπως ναι; (οι Ρώσοι μετά από κάθε Σταυρό κάνουν και μία υπόκλιση της κεφαλής: εν συνόλω, μικρή μετάνοια).
3) Η συνήθεια να είμαστε ακίνητοι κατά τη διάρκεια του εξαψάλμου, μάλλον έχει σχέση με τη μοναστηριακή διάταξη να μην τολμάει αδελφός μετά τον α΄ ή τον β΄ ψαλμό (αργοπορημένος δηλαδή) να εισέρχεται στην Εκκλησία, αλλά να παραμένει στο νάρθηκα, καθώς το αντίθετο είναι σημείο αφοβίας. Αφορά όμως μόνο στον εξάψαλμο, ή όλη την ακολουθία; Κανείς δεν πρέπει να βύχει ή να πτύει από την αρχή του εξαψάλμου και μετά, και όχι μόνο κατά τον εξάψαλμο. Επίσης, οι αδελφοί δεν πρέπει να εισέρχονται στο ναό, όταν ψάλλουν οι χοροί (άλλη μοναστηριακή διάταξη). Αυτό που εννοώ είναι ότι δεν αλλάζει κάτι και μετά τον εξάψαλμο. Δεν ξέρω πώς ο εξάψαλμος απέκτησε σήμερα τέτοιους συμβολισμούς· έχω ακούσει από μερικούς ότι συμβολίζει την Δευτέρα Παρουσία και την Κρίση· αλήθεια, βρίσκεται αυτό πουθενά γραμμένο;
Σκέψεις που ίσως αρκετοί έχετε κάνει.