Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

http://www.musipedia.gr/

[''Ο Πλάτων (Πολιτ. 455Ε) λέει: "αλλ' έστι και γυνή μουσική, η δ' αμουσος φύσει" (αλλά υπάρχει και γυναίκα που από τη φύση έχει κλίση στη μουσική, κι άλλη που δεν έχει). '']

Plat. Rep. 5.455e (Republic= Πολιτ.)

455ε] φύσιν, πάντων δὲ ἀνήρ, ἐπὶ πᾶσι δὲ ἀσθενέστερον γυνὴ ἀνδρός.
πάνυ γε.

ἦ οὖν ἀνδράσι πάντα προστάξομεν, γυναικὶ δ᾽ οὐδέν;

καὶ πῶς;

ἀλλ᾽ ἔστι γὰρ οἶμαι, ὡς φήσομεν, καὶ γυνὴ ἰατρική, ἡ δ᾽ οὔ, καὶ μουσική, ἡ δ᾽ ἄμουσος φύσει.

τί μήν;

Plato. Platonis Opera, ed. John Burnet. Oxford University Press. 1903.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.+Rep.+5.455e&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0167

LSJ

ἄμουσ-ος , ον,
A. [select] without song, of fishes, Emp. 74; but usu. without the Muses, i.e. without taste or refinement, rude, E.Ion526, Ar.V.1074; “ἄ. καὶ ἀφιλόσοφος” Pl.Sph.259e; ἄ. ἡδονή, ἁμαρτήματα, gross pleasure, faults, Pl.Phdr.240b, Lg.863c; ἄ. ἐστι, c. inf., it is incongruous, Ar.Th.159; τῶν Λειβηθρίων ἀμουσότερος, prov. for lowest degree of mental cultivation, Zen.1.79: Sup., “γλῶττα -οτάτη” Agath.2.28. Adv. “-ως” Pl.Hp.Ma.292c.
II. [select] of persons, unmusical, Id.Sph.253b, al.
2. [select] of sounds, unmusical, discordant, “ἄμουσ᾽ ὑλακτεῖν” E.Alc.760; “ἀμουσόταται ᾠδαί” Ph.807, etc. Adv. “-ως” Jul.Or.8.247d.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper...:1999.01.0167:book=5:section=455e&i=1#lexicon

Στους Νόμους (Γ', 700C): "άμουσοι βοαί πλήθους", (τραχιές, κακόφωνες κραυγές του πλήθους).

Plat. Laws 3.700c = Νόμους (Γ', 700C)

[700ξ] εἰς ἄλλο καταχρῆσθαι μέλους εἶδος: τὸ δὲ κῦρος τούτων γνῶναί τε καὶ ἅμα γνόντα δικάσαι, ζημιοῦν τε αὖ τὸν μὴ πειθόμενον, οὐ σῦριγξ ἦν οὐδέ τινες ἄμουσοι βοαὶ πλήθους, καθάπερ τὰ νῦν, οὐδ᾽ αὖ κρότοι ἐπαίνους ἀποδιδόντες, ἀλλὰ τοῖς μὲν γεγονόσι περὶ παίδευσιν δεδογμένον ἀκούειν ἦν αὐτοῖς μετὰ σιγῆς διὰ τέλους, παισὶ δὲ καὶ παιδαγωγοῖς καὶ τῷ πλείστῳ ὄχλῳ ῥάβδου κοσμούσης ἡ νουθέτησις ἐγίγνετο.

Plato. Platonis Opera, ed. John Burnet. Oxford University Press. 1903.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.+Laws+3.700c&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0165

[''Ευρ. ’λκηστις 760: "άμουσ' υλακτών" (ουρλιάζοντας παράφωνα).
Eur. Alc. 760'']

Euripides, Alcestis

Eur. Alc. 760
ποτῆρα δ᾽ †ἐν χείρεσσι† κίσσινον λαβὼν
πίνει μελαίνης μητρὸς εὔζωρον μέθυ,
ἕως ἐθέρμην᾽ αὐτὸν ἀμφιβᾶσα φλὸξ
οἴνου. στέφει δὲ κρᾶτα μυρσίνης κλάδοις,
760ἄμουσ᾽ ὑλακτῶν: δισσὰ δ᾽ ἦν μέλη κλύειν:
ὁ μὲν γὰρ ᾖδε, τῶν ἐν Ἀδμήτου κακῶν
οὐδὲν προτιμῶν, οἰκέται δ᾽ ἐκλαίομεν
δέσποιναν, ὄμμα δ᾽ οὐκ ἐδείκνυμεν ξένῳ
τέγγοντες: Ἄδμητος γὰρ ὧδ᾽ ἐφίετο.

Euripides. Euripides, with an English translation by David Kovacs. Cambridge. Harvard University Press

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Eur.+Alc.+760&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0087

[''Ο Πλάτων (Νόμοι Β', 670Α) λέει ότι η αύληση και η κιθάριση (χωρίς όρχηση και τραγούδι) δείχνει έλλειψη μουσικής καλλιέργειας και θαυματοποιία ("ψιλώ δ' εκατέρω αυλήσει και κιθαρίσει πασά τις αμουσία και θαυματουργία γίγνοιτ' αν της χρήσεως").'']


Plato, Laws

Ἀθηναῖος
μὴ τοίνυν ἀπείπωμεν λέγοντες τὸ περὶ τὴν μουσικὴν ᾗ χαλεπόν: ἐπειδὴ γὰρ ὑμνεῖται περὶ αὐτὴν διαφερόντως ἢ τὰς ἄλλας εἰκόνας, εὐλαβείας δὴ δεῖται πλείστης πασῶν εἰκόνων. ἁμαρτών τε γάρ τις μέγιστ᾽ ἂν βλάπτοιτο,
[669ξ] ἤθη κακὰ φιλοφρονούμενος, χαλεπώτατόν τε αἰσθέσθαι διὰ τὸ τοὺς ποιητὰς φαυλοτέρους εἶναι ποιητὰς αὐτῶν τῶν Μουσῶν. οὐ γὰρ ἂν ἐκεῖναί γε ἐξαμάρτοιέν ποτε τοσοῦτον ὥστε ῥήματα ἀνδρῶν ποιήσασαι τὸ χρῶμα γυναικῶν καὶ μέλος ἀποδοῦναι, καὶ μέλος ἐλευθέρων αὖ καὶ σχήματα συνθεῖσαι ῥυθμοὺς δούλων καὶ ἀνελευθέρων προσαρμόττειν, οὐδ᾽ αὖ ῥυθμοὺς καὶ σχῆμα ἐλευθέριον ὑποθεῖσαι μέλος ἢ λόγον ἐναντίον ἀποδοῦναι τοῖς ῥυθμοῖς, ἔτι δὲ θηρίων φωνὰς
[669δ] καὶ ἀνθρώπων καὶ ὀργάνων καὶ πάντας ψόφους εἰς ταὐτὸν οὐκ ἄν ποτε συνθεῖεν, ὡς ἕν τι μιμούμεναι: ποιηταὶ δὲ ἀνθρώπινοι σφόδρα τὰ τοιαῦτα ἐμπλέκοντες καὶ συγκυκῶντες ἀλόγως, γέλωτ᾽ ἂν παρασκευάζοιεν τῶν ἀνθρώπων ὅσους φησὶν Ὀρφεὺς λαχεῖν ὥραν τῆς τέρψιος. ταῦτά γε γὰρ ὁρῶσι πάντα κυκώμενα, καὶ ἔτι διασπῶσιν οἱ ποιηταὶ ῥυθμὸν μὲν καὶ σχήματα μέλους χωρίς, λόγους ψιλοὺς εἰς μέτρα
[669ε] τιθέντες, μέλος δ᾽ αὖ καὶ ῥυθμὸν ἄνευ ῥημάτων, ψιλῇ κιθαρίσει τε καὶ αὐλήσει προσχρώμενοι, ἐν οἷς δὴ παγχάλεπον ἄνευ λόγου γιγνόμενον ῥυθμόν τε καὶ ἁρμονίαν γιγνώσκειν ὅτι τε βούλεται καὶ ὅτῳ ἔοικε τῶν ἀξιολόγων μιμημάτων: ἀλλὰ ὑπολαβεῖν ἀναγκαῖον ὅτι τὸ τοιοῦτόν γε πολλῆς ἀγροικίας μεστὸν πᾶν, ὁπόσον τάχους τε καὶ ἀπταισίας καὶ φωνῆς θηριώδους σφόδρα φίλον ὥστ᾽ αὐλήσει γε χρῆσθαι καὶ
670α] κιθαρίσει πλὴν ὅσον ὑπὸ ὄρχησίν τε καὶ ᾠδήν, ψιλῷ δ᾽ ἑκατέρῳ πᾶσά τις ἀμουσία καὶ θαυματουργία γίγνοιτ᾽ ἂν τῆς χρήσεως. ταῦτα μὲν ἔχει ταύτῃ λόγον: ἡμεῖς δέ γε οὐχ ὅτι μὴ δεῖ ταῖς Μούσαις ἡμῶν προσχρῆσθαι τοὺς ἤδη τριακοντούτας καὶ τῶν πεντήκοντα πέραν γεγονότας σκοπούμεθα, ἀλλ᾽ ὅτι ποτὲ δεῖ. τόδε μὲν οὖν ἐκ τούτων ὁ λόγος ἡμῖν δοκεῖ μοι σημαίνειν ἤδη, τῆς γε χορικῆς Μούσης ὅτι πεπαιδεῦσθαι
[670β] δεῖ βέλτιον τοὺς πεντηκοντούτας ὅσοισπερ ἂν ᾁδειν προσήκῃ. τῶν γὰρ ῥυθμῶν καὶ τῶν ἁρμονιῶν ἀναγκαῖον αὐτοῖς ἐστιν εὐαισθήτως ἔχειν καὶ γιγνώσκειν: ἢ πῶς τις τὴν ὀρθότητα γνώσεται τῶν μελῶν, ᾧ προσῆκεν ἢ μὴ προσῆκεν τοῦ δωριστί, καὶ τοῦ ῥυθμοῦ ὃν ὁ ποιητὴς αὐτῷ προσῆψεν, ὀρθῶς ἢ μή;

Plato. Platonis Opera, ed. John Burnet. Oxford University Press. 1903.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0165:book=2:section=669b

http://www.musipedia.gr/

[''άμπειρα, ποιητική μορφή του ανάπειρα δοκιμή, άσκηση. Έτσι λεγόταν το δεύτερο τμήμα του κιθαριστικού Πυθικού νόμου κατά τον Στράβωνα (Θ', 3, 10, 421)'']

Strabo, Geography

Strab. 9.3.10

10] ἀγὼν δὲ ὁ μὲν ἀρχαῖος ἐν Δελφοῖς κιθαρῳδῶν ἐγενήθη παιᾶνα ᾀδόντων εἰς τὸν θεόν: ἔθηκαν δὲ Δελφοί: μετὰ δὲ τὸν Κρισαῖον πόλεμον οἱ Ἀμφικτύονες ἱππικὸν καὶ γυμνικὸν ἐπ᾽ Εὐρυλόχου διέταξαν στεφανίτην καὶ Πύθια ἐκάλεσαν. προσέθεσαν δὲ τοῖς κιθαρῳδοῖς αὐλητάς τε καὶ κιθαριστὰς χωρὶς ᾠδῆς, ἀποδώσοντάς τι μέλος ὃ καλεῖται νόμος Πυθικός. πέντε δ᾽ αὐτοῦ μέρη ἐστίν, ἄγκρουσις ἄμπειρα κατακελευσμὸς ἴαμβοι καὶ δάκτυλοι σύριγγες. ἐμελοποίησε μὲν οὖν Τιμοσθένης, ὁ ναύαρχος τοῦ δευτέρου Πτολεμαίου ὁ καὶ τοὺς λιμένας συντάξας ἐν δέκα βίβλοις. βούλεται δὲ τὸν ἀγῶνα τοῦ Ἀπόλλωνος τὸν πρὸς τὸν δράκοντα διὰ τοῦ μέλους ὑμνεῖν, ἄγκρουσιν μὲν τὸ προοίμιον δηλῶν, ἄμπειραν δὲ τὴν πρώτην κατάπειραν τοῦ ἀγῶνος, κατακελευσμὸν δὲ αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, ἴαμβον δὲ καὶ δάκτυλον τὸν ἐπιπαιανισμὸν τὸν [γινόμενον] ἐπὶ τῇ νίκῃ μετὰ τοιούτων ῥυθμῶν, ὧν ὁ μὲν ὕμνοις ἐστὶν οἰκεῖος ὁ δ᾽ ἴαμβος κακισμοῖς, σύριγγας δὲ τὴν ἔκλειψιν τοῦ θηρίου, μιμουμένων ὡς ἂν καταστρέφοντος ἐσχάτους τινὰς συριγμούς.

[10]
There was anciently a contest held at Delphi, of players on the cithara, who executed a pæan in honour of the god. It was instituted by Delphians. But after the Crisæan war the Amphictyons, in the time of Eurylochus, established contests for horses, and gymnastic sports, in which the victor was crowned. These were called Pythian games. The players1 on the cithara were accompanied by players on the flute, and by citharists,2 who performed without singing. They performed a strain (Melos),3 called the Pythian mood (Nomos).4 It consisted of five parts; the anacrusis, the ampeira, cataceleusmus, iambics and dactyls, and pipes.5 Timosthenes, the commander of the fleet of the Second Ptolemy, and who was the author of a work in ten books on Harbours, composed a melos. His object was to celebrate in this melos the contest of Apollo with the serpent Python. The anacrusis was intended to express the prelude; the ampeira, the first onset of the contest; the cataceleusmus, the contest itself; the iambics and dactyls denoted the triumphal strain on obtaining the victory, together with musical measures, of which the dactyl is peculiarly appropriated to praise, and the use of the iambic to insult and reproach; the syringes or pipes described the death, the players imitating the hissings of the expiring monster.6

1 κιθαοͅῳδοὶ played on the cithara, accompanying it with words.

2 κιθαοͅσταὶ played on the cithara alone.

3 μέλος.

4 νόμος.

5 σύριγξ

6 Groskurd and Meineke propose emendations of the text of this passage. The translation is rather a paraphrase.

Strabo. ed. A. Meineke, Geographica. Leipzig: Teubner. 1877.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0239:book=9:chapter=3:section=10

http://www.musipedia.gr/

[''Έμαθε από τους Λυδούς τη λυδική αρμονία και σ' αυτόν αποδιδόταν η εφεύρεση (επινόηση) της κιθαρωδίας και της κιθαρωδικής τέχνης, και η προσθήκη τριών χορδών στις παλιές τέσσερις της λύρας.
(Ηρακλ. Ποντ. στον Πλούτ. Περί μουσ. 1131F, 3'']


Πλούτ. Περί μουσ. 1131F, 3

25) [25-34] Ἡρακλείδης δ΄ ἐν τῇ Συναγωγῇ τῶν ἐν μουσικῇ 〈εὐδοκιμησάντων〉 τὴν κιθαρῳδίαν καὶ τὴν κιθαρῳδικὴν ποίησιν πρῶτόν φησιν Ἀμφίονα ἐπινοῆσαι τὸν Διὸς καὶ Ἀντιόπης, τοῦ πατρὸς δηλονότι διδάξαντος αὐτόν. (26) Πιστοῦται δὲ τοῦτο ἐκ τῆς ἀναγραφῆς τῆς ἐν Σικυῶνι ἀποκειμένης, δι΄ ἧς τάς τε ἱερείας τὰς ἐν Ἄργει καὶ τοὺς ποιητὰς καὶ τοὺς μουσικοὺς ὀνομάζει. (27)

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm

Excerpta ex Nicom. Mb 29, C.v.J. 266


http://www.archive.org/stream/musiciscriptore00jangoog#page/n366/mode/1up

Euripides, Phoenissae

Ευρ. Φοίν. 823-824.

Choros
etekes, ô Gai', etekes pote,
barbaron hôs akoan edaên edaên pot' en oikois,
820
tan apo thêrotrophou phoinikolophoio drakontos
gennan odontophuê, Thêbais kalliston oneidos:
Harmonias de pot' eis humenaious
êluthon ouranidai, phormingi te teichea Thêbas
tas Amphionias te luras hupo purgos anesta
825
didumôn potamôn poron amphi meson,

Euripides. Euripidis Fabulae, ed. Gilbert Murray, vol. 3. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1913.

http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Eur.+Phoen.+818

[''Κατά τον Παυσανία (Θ', 17, 7), ο κοινός τάφος των δίδυμων αδελφών βρισκόταν πάνω στο "Αμφείον", ενα λόφο βορειοανατολικά της περίφημης ακρόπολης της Θήβας Καδμείας, και οι Θηβαίοι συνήθιζαν να δείχνουν "τις πέτρες που από μόνες τους τοποθετήθηκαν εκεί ακολουθώντας το τραγούδι του Αμφίονα".'']

9.17.1
[7] tous de para to Amphionos mnêma lithous, hoi katôthen hupobeblêntai mêde allôs eirgasmenoi pros to akribestaton, ekeinas einai <phasi> tas petras hai têi ôidêi tou Amphionos êkolouthêsan: toiauta de hetera legetai kai peri Orpheôs, hôs kitharôidounti hepoito autôi ta thêria.

Pausanias. Pausaniae Graeciae Descriptio, 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903.

http://perseus.mpiwg-berlin.mpg.de/cgi-bin/ptext?lookup=Paus.+9.17.1

Headword: Ἀμφίων
Adler number: alpha,1751
Translated headword: Amphion
Vetting Status: low
Translation:
This man [was the] discoverer of ancient music.[1] Concerning him, the Transgressor says in a letter: "for you have leisure, and you possess a fine nature, and you love philosophy, if anyone ever has; these three things coming together at the same time were enough to reveal Amphion as the discoverer of ancient music - time, divine inspiration, a love of hymnody. For not even the lack of tools is enough to stand in the way of these, and he who has a share in these three might easily discover them: for indeed do we not accept the tradition that this man discovered not only the scales but also the lyre itself with them, either by using a rather marvellous intelligence or some divine gift, through an unassisted success? And most of the ancients, especially excelling in these three things, seemed in truth to have been philosophers, as they needed nothing else."[2]
Zethos and another Amphion: look under Antiope.[3]
Greek Original:
Ἀμφίων: οὗτος παλαιᾶς μουσικῆς εὑρετής. περὶ οὗ λέγει ὁ Παραβάτης ἐν ἐπιστολῇ: περίεστι γάρ σοι καὶ σχολὴ, καὶ φύσεως ἔχεις εὖ, καὶ φιλοσοφίας ἐρᾷς, εἴπερ τις ἄλλος τῶν πώποτε: τρία δὲ ἅμα ταῦτα ξυνελθόντα ἤρκεσεν ἀποφῆναι τὸν Ἀμφίονα τῆς παλαιᾶς μουσικῆς εὑρετὴν, χρόνος, θεοῦ πνεῦμα, ἔρως ὑμνῳδίας. οὐδὲ γὰρ ἡ τῶν ὀργάνων ἔνδεια πρὸς ταῦτα πέφυκεν ἀντιτάττεσθαι, καὶ ταῦτα ῥᾳδίως ἂν ὁ τῶν τριῶν τούτων μέτοχος ἐξεύροι: ἦ γὰρ οὐχὶ τοῦτον αὐτὸν ἀκοῇ παραδεδέγμεθα οὐ τὰς ἁρμονίας μόνον, αὐτὴν δὲ ἐπ' αὐταῖς ἐξευρεῖν τὴν λύραν, εἴτε δαιμονιωτέρᾳ χρησάμενον ἐπινοίᾳ, εἴτε τινὶ θείᾳ δόσει, διά τινα συντυχίαν ἀμήχανον; καὶ τῶν παλαιῶν οἱ πλεῖστοι τοῖς τρισὶ τούτοις ἐοίκασι μάλιστα προσχόντες οὔτι πλαστῶς φιλοσοφῆσαι, οὐδενὸς ἄλλου δεόμενοι. Ζῆθος καὶ Ἀμφίων ἕτερος: ζήτει ἐν τῷ Ἀντιόπη.
Notes:
[1] (Repeated at mu 1299.) See OCD(3) s.v. 'Amphion and Zethus'; M.L.West, Ancient Greek Music (Oxford 1992) 33. His status as the discoverer of music stems from the tradition that his lyre-playing charmed stones into laying themselves as the walls of Thebes.
[2] Julian "the Apostate", Letter 30, p.36.17-37.9 Hertlein.
[3] alpha 2689; see also zeta 52; but 'another' is wrong (see n.1 above).
Keywords: aetiology; biography; meter and music; mythology; philosophy; religion; science and technology

Suda On Line

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl

http://www.musipedia.gr/

http://www.musipedia.gr/

Αριστοτ. Προβλ. XIX, 15.

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore00jangoog#page/n188/mode/1up

http://www.musipedia.gr/

http://www.musipedia.gr/

[''Ανών. (Bell. 22, 4): "Πρόληψις έστιν εκ του βαρύτερου φθόγγου επί τον οξύτερον κατά μέλος επίτασις, ήτοι, ανάδοσις" (Πρόληψις
είναι η κίνηση από μια χαμηλότερη νότα σε μια ψηλότερη σε φωνητική μελωδία, δηλ. ανάδοσις).'']

Anonymi scritio de musica: Bacchii senioris Introductio artis musicae By Friedrich Bellermann

Ανών. Bell. 22, 4

http://www.musipedia.gr/

http://www.musipedia.gr/